http://www.rzeczpospolita.pl/dodatki/firma_050324/fi
rma_a_8.html


Faks faktury nie wystarczy


Mając jedynie faks faktury, nie można odliczyć wykazanego na niej podatku
naliczonego. Jest to możliwe dopiero w rozliczeniu za miesiąc, w którym
podatnik otrzyma oryginał tego dokumentu. Niedawno kolejny raz teza ta
znalazła potwierdzenie w wyroku NSA.


Choć wyrok potwierdza dotychczasową linię orzecznictwa i dotyczy przepisów
starej ustawy o VAT z 1993 r., to istotne jest to, że sąd w uzasadnieniu
odniósł się bezpośrednio do nowej ustawy, regulacji VI dyrektywy oraz
orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Dlatego też
niewątpliwie orzeczenie to będzie miało duże znaczenie także na gruncie
obecnie obowiązujących przepisów o VAT.

SPÓŁKA OTRZYMUJE FAKS
W rozliczeniu za grudzień 2000 r. spółka CBL odliczyła podatek naliczony z
faktury wystawionej 30 grudnia 2000 r. Oryginał dokumentu otrzymała w
styczniu 2001 r., jednak wcześniej, 30 grudnia, dotarł do niej faks faktury.
Organy podatkowe uznały, że spółka odliczyła wynikający z niej VAT naliczony
przedwcześnie, tj. w rozliczeniu za miesiąc, w którym nie dysponowała
jeszcze oryginałem. Tym samym naruszyła przepisy ustawy o VAT oraz
ówczesnego rozporządzenia wykonawczego dotyczącego terminów odliczenia
podatku. Skutkowało to określeniem innej kwoty zobowiązania podatkowego VAT
oraz ustaleniem dodatkowego zobowiązania podatkowego.

KONIECZNY ORYGINAŁ
Spółka zaskarżyła decyzje organów podatkowych do Naczelnego Sądu
Administracyjnego. Ten jednak uznał, że stanowisko urzędników było słuszne.
Wskazał, że prawo do obniżenia podatku związane jest z otrzymaniem faktury.
Chodzi o to, by faktura fizycznie znalazła się w dyspozycji podatnika. Nie
wystarczy uzyskanie informacji o danych zamieszczonych na fakturze. W
związku z tym faktury przekazane faksem nie są podstawą do dokonania
odliczeń.

Od wyroku spółka wniosła skargę kasacyjną. Argumentowała, że stanowisko sądu
to wyraz nadmiernego rygoryzmu i prymatu wymogów formalnoprawnych nad
przesłankami materialnoprawnymi. W ustawie nie ma definicji oryginału
faktury, a zatem wystarczy, aby faktura zawierała określone w przepisach
elementy i została doręczona odbiorcy - także przekazana faksem. Spółka
powołała się też na to, żez konstrukcji ustawy o VAT wynika, że odliczenie
podatku u nabywcy następuje w momencie, w którym podatek ten staje się
podatkiem należnym u sprzedawcy. Na poparcie tej tezy przytoczyła orzeczenie
ETS w sprawie Rompelman.

DYREKTYWA TEŻ WYMAGA
NSA - działając tym razem jako sąd II instancji - wskazał przede wszystkim
na błędnie sformułowane zarzuty kasacyjne. Odniósł się też do meritum,
stwierdzając bezzasadność poglądów zawartych w skardze kasacyjnej. Sąd
potwierdził, że faks faktury nie jest fakturą, a jedynie jej powieleniem.
Natomiast bezpieczeństwo rozliczeń podatku od towarów i usług nie pozwala na
wprowadzenie takiego duplikatu dokumentu do obrotu.

NSA wskazał również, że w momencie powstania prawa do odliczenia VI
dyrektywa nie miała znaczenia prawnego - nie była źródłem prawa. Na
marginesie dodał jednak, że również przepisy dyrektywy wymagają - w celu
skorzystania z prawa do odliczenia podatku - by podatnik otrzymał fakturę. W
orzecznictwie ETS podkreśla się, że odliczenie jest możliwe, jeśli podatnik
wszedł w posiadanie faktury. Tym samym, skoro spółka nie dysponowała fakturą
w grudniu 2000 r., nie miała prawa do odliczenia podatku w rozliczeniu za
ten miesiąc.

CO TO JEST "OTRZYMANIE"
Zauważmy, że art. 86 ust. 10 pkt 1 nowej ustawy o VAT nadal uzależnia
powstanie prawa do odliczenia od otrzymania faktury. Podatek od towarów i
usług niewątpliwie ma obecnie charakter mniej sformalizowany, lecz określone
obowiązki formalne nadal istnieją.

Do poglądu wyrażonego przez sąd można jednak zgłosić pewne zastrzeżenia. Nie
jest bowiem takie oczywiste, czy posiadanie faktury należy utożsamiać z jej
fizycznym posiadaniem. Słownik języka polskiego definiuje słowo "otrzymanie"
jako "stanie się odbiorcą czegoś", a "odbiorca" to osoba, która jest
upoważniona do odebrania czegoś. Wynika z tego, że "otrzymanie" nie musi
wiązać z fizycznym wejściem w posiadanie czegoś. Tak więc również fakturę "w
drodze" można uznać za otrzymaną.

Niemniej ugruntowana linia orzecznictwa jest taka, a nie inna i zapewne
prędko się nie zmieni. Podatnicy zatem muszą liczyć się z tym, że podatku
określonego na faksie faktury nie odliczą w rozliczeniach za te miesiące, w
których dysponować będą jedynie faksem.

ADAM BARTOSIEWICZ, RYSZARD KUBACKI

----------------------------------------------------
------------------------
----

NSA O FAKTURACH VAT
Faks faktury nie jest dokumentem, o którym mowa w art. 19 ust. 1 pkt 1
ustawy o VAT, a jedynie jego powieleniem. Podobnie jak kserokopia banknotu
nie może być uznana za środek płatniczy, tak i faksu faktury nie sposób
uznać za fakturę.

Bezpieczeństwo rozliczeń podatku od towarów i usług nie pozwala na
wprowadzenie do obrotu duplikatów dokumentów, poza przypadkami wyraźnie
przez prawodawcę wskazanymi. (wyrok NSA z 9 grudnia 2004 r., FSK 620/04)