Dla tych co nie mają dostepu do www, artykuł w całości:

Rzeczpospolita, 06.07.2002.
Rachunek bankowy w związku z działalnością gospodarczą
Czy zawsze potrzebny

Kwestia posiadania rachunków bankowych przez przedsiębiorców nadal wywołuje
konflikty, minister finansów powinien więc ostatecznie wyjaśnić ten problem.

Obowiązek posiadania rachunku bankowego przez wszystkich prowadzących księgę
przychodów i rozchodów, a także księgi rachunkowe (tzw. pełna księgowość)
wynika bezpośrednio z art. 61 § 1 ordynacji podatkowej. Nakazuje on tym
przedsiębiorcom wpłacanie podatków w formie bankowych rozliczeń
bezgotówkowych. Bez posiadania rachunku bankowego wypełnienie tego obowiązku
nie jest oczywiście możliwe.

Z ustawy z 19 listopada 1999 r. - Prawo działalności gospodarczej (Dz. U. nr
101, poz. 1178 ze zm.) także dla przedsiębiorców objętych ryczałtem od
przychodów ewidencjonowanych i kartą podatkową płynie nakaz posiadania
rachunku, bo niektórych płatności trzeba dokonywać bezgotówkowo.

To zaś wiąże się z dodatkowymi obciążeniami na rzecz banków. Z przepisów
prawa bankowego nie wynika jednak, by dla wykonania obowiązku zapłaty
podatku w formie bezgotówkowej niezbędne było posiadanie odrębnego rachunku
bankowego, związanego wyłącznie z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Wedle art. 50 ust. 3 prawa bankowego nie mogą być wykorzystywane do
rozliczeń pieniężnych związanych z tą działalnością tylko rachunki
oszczędnościowe - wkłady oszczędnościowe. Obowiązek bezgotówkowej zapłaty
podatku może być - moim zdaniem - wykonywany za pośrednictwem rachunku
oszczędnościowo-rozliczeniowego (ROR), jeśli nie wystawiono jako dowodu
zawarcia takiego rachunku książeczki oszczędnościowej albo innego dokumentu.

Zaznaczmy, że przepisy, gdy chodzi o obowiązek opłacania podatków w formie
bankowych rozliczeń bezgotówkowych przez prowadzących księgę przychodów i
rozchodów oraz księgi rachunkowe, nie wyróżniają tu w żaden sposób
podatników wykonujących wolne zawody. Zresztą ta kategoria została
wykreślona z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych; są oni
traktowani jak wszyscy inni przedsiębiorcy prowadzący działalność
gospodarczą.

Konieczność posiadania rachunków bankowych jest konsekwencją przewidzianej w
art. 13 prawa działalności gospodarczej powinności dokonywania niektórych
płatności bezgotówkowo. Przepis ten nakłada na przedsiębiorców obowiązek
przyjmowania płatności i dokonywania ich za pośrednictwem rachunku
bankowego, gdy stroną transakcji jest inny przedsiębiorca, a jednorazowa
wartość należności lub zobowiązań przekracza równowartość 3 tys. euro, lub
też jednorazowa wartość należności lub zobowiązań przekracza równowartość 1
tys. euro, jeśli suma wartości tych należności i zobowiązań powstałych w
miesiącu poprzednim (chodzi o transakcje z tym samym przedsiębiorcą) była
wyższa niż 10 tys. euro (w ten sposób uniemożliwia się unikanie tego
obowiązku przez dzielenie rachunków).

Oczywiście, takie sytuacje nie odnoszą się np. do lekarza prowadzącego
prywatną praktykę. Dla niego konieczność posiadania rachunku bankowego może
wynikać tylko z zapisanego w ordynacji podatkowej obowiązku zapłaty podatku
w formie bankowych rozliczeń bezgotówkowych. Nie ma natomiast żadnego
unormowania - ani w przepisach podatkowych, ani w prawie działalności
gospodarczej - które nakładałoby na przedsiębiorców obowiązek np.
dokonywania zakupów dla potrzeb firmy w formie bezgotówkowej i posiadania w
związku z tym rachunku bankowego.

Moim zdaniem z art. 13 prawa działalności gospodarczej nie sposób
wywnioskować obowiązku posiadania takich rachunków przez wszystkich
przedsiębiorców, bez względu na rodzaj prowadzonej działalności i formę
opodatkowania. Przewidywał to pierwotny projekt aktualnego prawa
gospodarczego, ale przepisy dotyczące tej kwestii zostały w trakcie prac
legislacyjnych zmienione. Powinność zawiadamiania urzędu skarbowego o
posiadaniu rachunku bankowego związanego z prowadzoną działalnością
gospodarczą dotyczy tylko tych przedsiębiorców, którzy je posiadają.
Posiadać go zaś muszą bezwzględnie tylko dokonujący transakcji o wartości
przekraczającej wskazane kwoty graniczne. Wielu też musi je mieć, ale nie w
znaczeniu prawnym, lecz dlatego, że zmuszają ich do tego reguły
uczestniczenia we współczesnym obrocie gospodarczym.

Problem wciąż powraca, a wielu drobnych przedsiębiorców, zwłaszcza
wykonujący wolne zawody, nie ma potrzeby obciążać się odrębnym rachunkiem
związanym z działalnością gospodarczą, minister finansów powinien więc
wyjaśnić sprawę w formie urzędowej wykładni prawa.

Dla części drobnych przedsiębiorców, w tym lekarzy, problem ten może
rozwiązać się sam w 2003 r., przynajmniej gdy chodzi o obowiązek regulowania
podatków w formie bezgotówkowej. Taki może być skutek zmian, jakie
przewidziano w rozpatrzonym już wstępnie przez Sejm projekcie nowelizacji
ustawy z 1998 r. o ryczałtach podatkowych. Proponuje się w nim przywrócenie
opodatkowania w formie karty podatkowej lekarzy, lekarzy dentystów,
felczerów medycyny i techników dentystycznych. Ci podatnicy, tak samo jak
objęci ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, nie mają obowiązku
dokonywania zapłaty w formie bankowych rozliczeń bezgotówkowych; mogą
dokonywać wpłat bezpośrednio w kasie urzędu skarbowego albo za pośrednictwem
poczty.
Wanda Lewańska