Użytkownik majura <m...@f...onet.pl> w wiadomości do grup dyskusyjnych
napisał:adj4h2$89j$...@n...onet.pl...
> Poszukuję wyroku NSA w sprawie odliczania podatku VAT z jednej faktury
> wystawionej na dwóch odbiorców. Czytałem takowy jakiś czas temu i nie
sądziłem,
> że będzie mi potrzebny więc go zignorowałem, aż tu nagle...
> W treści wyroku była mowa, że można dokonać odliczenia, gdy oryginał jest
w
> jednym podmiocie, a kserokopia z opisem, gdzie znajduje się oryginał w
drugim.
> Może chociaż sygnatura ?
>
---------
Proszę bardzo:-)

Orka
---------------
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego


z dnia 13 marca 1996 r.


III SA 1131/95



Wystawienie faktury na dwa lub więcej podmiotów, które nabyły wspólnie ten
sam towar, nie stoi na przeszkodzie obniżeniu przez każdy z nich należnego
podatku o odpowiadającą udziałowi we współwłasności część kwoty podatku
należnego przy nabyciu towaru (art. 19 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i
usług oraz o podatku akcyzowym).

Z uzasadnienia
Uzasadnienie
Dnia 12 maja 1994 r. Bank Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych SA zawarł umowę
z BISE Leasing Sp. z o.o. o wspólnym finansowaniu operacji leasingowych. W §
2 umowy strony przyjęły, że będą finansować operacje leasingowe w równych
częściach i podobnie będą dzielić koszty. Realizując porozumienie, obie
spółki nabywały na współwłasność towary - przede wszystkim samochody - które
następnie oddawały w leasing osobom trzecim. Każdy ze współwłaściciel
obniżał sobie należy podatek od towarów i usług o odpowiednią część kwoty
podatku należnego przy nabyciu towarów na podstawie art. 19 ust. 1 ustawy z
8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym
(Dz. U. 1993 r. Nr 11 poz. 50 zm. Nr 28 poz. 127, Nr 129 poz. 599).

Praktykę tę zakwestionował Drugi Urząd Skarbowy w W., który uznał, że Bank
Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych SA nie miał podstaw do obniżenia podatku.
W konsekwencji organ podatkowy wydał 5 stycznia 1995 r. decyzję wymiarową na
podstawie art. 5 ust 3 ustawy z 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach
podatkowych (Dz. U. 1993 r. Nr 108 poz. 468 z późn. zm.). W decyzji tej
nakazał Bankowi zapłacić trzykrotność zawyżenia podatku naliczonego za okres
od maja do września 1994 r. włącznie.

Zdaniem Urzędu, przeszkodą do obniżenia podatku był art. 25 ust. 1 pkt. 4
lit. a ustawy z 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług (...), który
to przepis nie pozwalał obniżyć należnego podatku w wypadku wystawienia
faktury niezgodnie z art. 32 tejże ustawy. Jako drugą przeszkodę Urząd
wymienił § 19 rozporządzenia Ministra Finansów z 12 maja 1993 r. w sprawie
podatku od towarów i usług (Dz. U. 1993 r. Nr 39 poz. 176 z późn. zm.).
Jednakże jedyną okolicznością faktyczną, która, zdaniem Urzędu, przesądzała
o zastosowaniu obu przepisów (art. 32 ustawy i § 19 rozporządzenia), był
fakt, że Bank nie posiadał oryginału faktury VAT. W posiadaniu Banku
znajdowała się tylko kserokopia z adnotacją, że oryginał faktury jest
dostępny w BISE Leasing Sp. z o.o., tzn. u drugiego współuczestnika
porozumienia z 12 maja 1994 r.

Sankcję trzykrotności zawyżenia podatku naliczonego Urząd Skarbowy
zastosował na podstawie art. 27 ust. 5 pkt. 2 wymienionej wyżej ustawy.

Bank Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych SA odwołał się od decyzji Urzędu
Skarbowego, podnosząc, że zakwestionowane faktury odpowiadały warunkom art.
32 ustawy. Jeśli zaś chodzi o § 19 rozporządzenia, to organ pierwszej
instancji nie sprecyzował na czym miało polegać jego naruszenie.

Autorzy odwołania przyznał, że - zgodnie z obowiązującymi przepisami -
podstawę do obniżenia przez nabywcę kwoty podatku należnego stanowi
wyłącznie oryginał faktury. Zwrócił jednak uwagę organom podatkowym, że
wynika to z § 31 ust. 3 wspomnianego wyżej rozporządzenia, a nie z przepisów
powołanych przez organ pierwszej instancji. Podkreślili przy tym, że
obniżenia dokonali na podstawie oryginału faktury. Według strony odwołującej
się, przepisy nie wymagają, aby oryginał znajdował się w posiadaniu
podatnika. Przytoczone argumenty nie przekonały Izby Skarbowej, która 28
czerwca 1995 r. utrzymała w mocy zaskarżoną decyzję, Zdaniem Izby, własność
tej samej rzeczy może wprawdzie przysługiwać niepodzielnie kilku osobom na
podstawie art. 195 kodeksu cywilnego, jednakże ustawa o podatku od towarów i
usług oraz o podatku akcyzowym nie przewiduje możliwości dokonania
odliczenia podatku z jednej faktury przez dwóch nabywców. Nie jest możliwe
odliczenie, gdy podatnik posiada jedynie kserokopie faktur zakupu towarów.

Izba Skarbowa zwróciła uwagę, że wystawienie faktury niezgodnie z art. 32
ustawy ma miejsce także w wypadku naruszenia przepisów rozporządzenia,
wydanego na podstawie delegacji, zawartej w ustępie 5 tego przepisu. Dotyczy
to w szczególności naruszenia § 31 ust 1 rozporządzenia.

Bank Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych SA wniósł skargę na decyzję Izby
Skarbowej, zarzucając, że zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy o podatku od
towarów i usług oraz o podatku akcyzowym każdy podatnik, a zatem także
podatnik nabywający towar na współwłasność, ma prawo do obniżenia kwoty
podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług.

Skarżący podniósł, że sam fakt wspólnego nabycia towarów nie może pozbawić
podatnika prawa wynikającego z ustawy. Współwłaściciel powinien jedynie przy
obniżeniu podatku zachować proporcję odpowiadającą udziałowi we
współwłasności.

Autor skargi powtórzył wcześniejsze argumenty, że zakwestionowanie faktury
odpowiadały warunkom określonym w art. 32 ustawy i w przepisach
rozporządzenia. Przepisy te nie precyzowały sposobu przechowywania faktur.
Obaj współwłaściciele zatem mogli dokonać odliczenia na podstawie jednej
faktury, chociaż jej oryginał przechowywał tylko jeden z nich.

Izba Skarbowa wniosła o oddalenie skargi. Podtrzymując dotychczasowe
stanowisko zwróciła uwagę, że art. 32 ust. 1 omawianej ustawy mówi o jednym,
a nie o kilku nabywcach. Podobnie § 19 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego,
wymieniający dane, które powinna zawierać faktura stwierdzająca dokonanie
sprzedaży, używa wyrazu "nabywca" w liczbie pojedynczej. Gdyby dopuszczalne
było wpisanie do faktury dwóch nabywców, to - zdaniem Izby Skarbowej -
konsekwentnie należałoby przyjąć dopuszczalność wpisywania dwóch dat, dwóch
cen itp.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Nie ma racji Izba Skarbowa, dopatrując się podobieństwa między wpisaniem do
faktury dwóch nabywców, a wpisaniem dwóch cen, czy też dwukrotnym wpsaniem
innych danych . Jakkolwiek bowiem jeden towar można nabyć tylko za jedną
cenę, to jednak towar ten mogą kupić na współwłasność dwie osoby. Istota
współwłasności polega na tym, że każdy współwłaściciel ma jednakowe prawo do
tej samej rzeczy, ograniczone jedynie takim samym prawem innych
współwłaścicieli. Ilekroć w ustawie jest mowa o prawach i obowiązkach
właściciela, wspomniane prawa i obowiązki odnoszą się także do
współwłaściciel (por. art. 195 kc w związku z art. 140 kc).
Charakterystyczne jest przy tym, że ustawodawca, określając sferę możności
postępowania właściciela, używa z reguły liczby pojedynczej. Mówi zatem o
właścicielu, a nie o właścicielach, czy też o współwłaścielach (por. art.
140, 142, 144, 147, 231 i inne kodeksu cywilnego). Więcej nawet, definiując
umowę sprzedaży, wymienia w liczbie pojedynczej sprzedawcę i kupującego
(art. 535 kc). Nikt jednak nie ma wątpliwości, że kupujących tę samą rzecz
może być więcej. Chociaż więc ustawa stanowi: "... kupujący zastrzegł sobie"
(art. 549 kc), lub też: "... na kupującego przechodzą korzyści" (art. 548 §
1 kc) albo: "... kupujący dopuścił się zwłoki" (art. 551 § 1 kc), to
przytoczone postanowienia ustawowe odnoszą się także do kilku kupujących na
współwłasność.

Podobnie użycie przez ustawodawcę w art. 32 ust. 1 ustawy z 8 stycznia 1993
r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym wyrazu "nabywca" w
liczbie pojedynczej nie może oznaczać niestosowania tego przepisu w wypadku
nabycia tej samej rzeczy przez kilku nabywców. Skoro prawodawca wymaga
wpisania do faktury nazwiska lub nazwy nabywcy, to w wypadku nabycia towaru
przez dwóch nabywców, wpisaniu podlegają - rzecz jasna - obie osoby.
Wpisanie jednego nabywcy nie tylko nie dałoby się uzasadnić treścią
wspomnianego przepisu, ale co więcej, stanowiłoby poświadczenie nieprawdy.
Te same uwagi odnieść należy do wadliwego interpretowania przez Izbę
Skarbową § 19 ust 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 12 maja 1993 r. w
sprawie podatku od towarów i usług.

Skoro możliwy jest zakup towaru przez dwie lub więcej osób, rozważenia
wymaga zagadnienie, czy osoby te mają prawo do obniżenia podatku należnego
na podstawie art. 19 omawianej ustawy. Trafnie wywodzi skarżący, że przepis
ten odnosi się do wszystkich podatników, a kupujący towar na współwłasność
przymiot podatnika posiada (art. 2 ust. 1 ustawy). Ponadto ideą obniżenia
podatku było uniknięcie wielokrotnego opodatkowania tej samej wartości.
Skoro należny państwu podatek został uregulowany w poprzedniej fazie obrotu
i znajdował odbicie w cenie, kolejny nabywca może przy obliczaniu swojego
podatku odliczyć odpowiednią część ceny. Nie sposób byłoby obronić tezy, że
zasada ta nie ma zastosowania w wypadku zapłacenia ceny przez dwa lub więcej
podmiotów. Faktem jest natomiast, że ustawodawca wprowadził od zasady
potrącalności wyjątki o charakterze nie tylko materialnoprawnym (art. 25
ust. 1 pkt. 1-3), ale - celem uniknięcia nadużyć - także o charakterze
formalnoprawnym. Jednym z nich jest wystawienie faktury niezgodnie z art. 32
ustawy (por. art. 25 ust. 1 pkt. 4 lit. a). Ponieważ ustęp 5 artykułu 32
zawiera delegację dla Ministra Finansów, upoważniającą go między innymi do
określenia zasad wystawiania faktur, należy konsekwentnie przyjąć, że
wystawienie faktury w sposób sprzeczny z rozporządzeniem z 12 maja 1993 r.
(Dz. U. 1993 r. Nr 59 poz. 272 z późn. zm.) pozbawia podatnika możliwości
obniżenia podatku należnego.

W rozpatrywanej sprawie sprzeczność z rozporządzeniem organy podatkowe
upatrywały w fakcie braku oryginałów faktur w siedzibie strony skarżącej.
Tymczasem z przepisów rozporządzenia wynika jedynie, że oryginał faktury
otrzymuje nabywca (§ 31 ust. 1), że postawę do obniżenia przez nabywcę kwoty
podatku należnego stanowi wyłącznie oryginał faktury (§ 11 ust. 3) oraz że
podatnik obowiązany jest przechowywać oryginał faktury przez 5 lat (§ 33
ust. 1). Rozporządzenie nie reguluje sytuacji, w której towar kupuje więcej,
niż jeden nabywca. Można rozważać, czy na gruncie obowiązującego
rozporządzenia dopuszczalne jest wydanie każdemu nabywcy oryginału faktury
(byłoby wówczas kilka oryginałów), czy też dopiero de lege ferenda
należałoby wprowadzić odpowiednie uregulowanie. Wzorem mógłby być np. art.
793 kodeksu postępowania cywilnego, przewidujący możliwość wydawania -
oprócz pierwszego - dalszych tytułów wykonawczych, gdy tytuł egzekucyjny
wydano na rzecz kilku osób. W takim wypadku na kolejnym tytule umieszcza się
liczbę porządkową i cel, któremu tytuł ma służyć.

Tak czy inaczej - de lege lata - należy zwrócić uwagę, że w świetle art. 25
ust. 1 pkt. 4a ustawy z 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz
o podatku akcyzowym (Dz. U. 1993 r. Nr 11 poz. 50 z późn. zm.) zakaz
obniżenia podatku należnego obowiązuje w wypadku posłużenia się fakturą
wystawioną niezgodnie z art. 32, a nie przechowywaną sprzecznie z § 33 ust.
1 rozporządzenia wykonawczego z 12 maja 1993 r. Ostatnio wymieniony przepis
wymaga, aby oryginał faktury przechowywał podatnik. Naruszenie tego
przepisu, polegające na przechowywaniu orginału faktury w siedzibie
współwłaściciela towaru, nabytego wspólnie z podatnikiem, nie powoduje
utraty prawa do obniżenia podatku, wynikającego z art. 19 ust. 1 omawianej
ustawy. Nie znajduje żadnego uzasadnienia pogląd Izby Skarbowej, jakoby w
przypadku wspólnego zakupu towaru tylko jeden nabywca uprawniony był
skorzystać z prawa obniżenia podatku. Pogląd ten - obok braku podstawy w
ustawie - prowadziłby ponadto do akceptacji bezpodstawnego wzbogacenia
jednego z nabywców, który obniżyłby należny od niego podatek o kwotę
przewyższającą jego wkład w zapłatę podatku zawartego w cenie.

Organy podatkowe przeoczyły również, że sam fakt posiadania przez podatnika
jedynie kserokopii faktury nie oznacza wcale, że podstawą obniżenia podatku
przez współnabywcę towaru nie był oryginał. Oczywiście ciężar udowodnienia
faktu istnienia oryginału faktury spoczywa na podatniku. Jeżeli więc w
miejscu wskazanym przez niego nie byłoby oryginału albo jego posiadacz
odmówiłby okazania dokumentu, organ podatkowy miałby podstawę do przyjęcia w
trybie art. 80 kpa, że oryginał nie istnieje.

Reasumując, należy dojść do wniosku, że wystawienie faktury na dwa lub
więcej podmiotów, które nabyły wspólnie ten sam towar, nie stoi na
przeszkodzie obniżeniu przez każdy z nich należnego podatku o odpowiadającą
udziałowi we współwłasności część kwoty podatku naliczonego przy nabyciu
towaru (art. 19 ust. 1 ustawy z 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i
usług oraz o podatku akcyzowym).

Mając na uwadze wszystkie przytoczone wyżej okoliczności, Naczelny Sąd
Administracyjny na podstawie art. 207 § 1 i § 2 pkt. 1 kpa oraz art. 208
kpa, w związku z art. 68 ustawy z 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie
Administracyjnym (Dz. U. 1995 r. Nr 74 poz. 368), orzekł jak w sentencji.