Pusta faktura nie dokumentuje kosztu uzyskania przychodu

Przeczytaj także: "Koszty dodatkowe" na fakturze to określenie zbyt ogólne

Fiskus zakwestionował zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów wydatków za zakup oleju napędowego na podstawie faktur wystawionych przez podmiot, który nie był właścicielem tego paliwa. Faktury te tylko formalnie odpowiadały wymogom prawa, natomiast dane w nich zawarte nie potwierdzały zdarzeń gospodarczych, które opisywały.

Od powyższego skarżąca wniosła odwołanie do organu drugiej instancji, jednakże Dyrektor Izby Skarbowej utrzymał decyzję Naczelnika Urzędu Skarbowego w mocy. Sprawa trafiła do WSA, który uznał że zasługuje ona na uwzględnienie. Zdaniem sądu organy podatkowe z przeprowadzonych dowodów wyciągnęły jedynie taki wniosek, że wystawcą faktury nie był faktyczny sprzedawca paliwa, co ich zdaniem było wystarczające do pozbawienia skarżącej kosztów uzyskania przychodu z tych faktur wynikających. Nie uwzględniły natomiast tego, że skarżąca nabyła paliwo za cenę wynikającą z owych faktur, a następnie wykorzystała je w prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. Sedno sporu sprowadza się zatem do tego, czy podanie na fakturze nieprawdziwych danych wystawcy winno pozbawiać podatnika prawa do obniżenia podstawy opodatkowania.

Zdaniem sądu sfałszowana faktura nie może rozstrzygać o prawie do obniżenia podstawy opodatkowania w podatkach dochodowy, niemniej nie oznacza to, że podatnik czy też organy podatkowe w toku postępowania nie mogą dowodzić innymi środkami niż faktury istnienia przesłanek określonych w art. 22 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jeśli są dowody potwierdzające prawdziwość danych w zakresie objętym dyspozycją przytoczonego przepisu, wówczas nie ma podstaw do "wyrzucenia" owych wydatków z kosztów uzyskania przychodu. Inna sytuacja jest natomiast wówczas, gdy podatnik lub organy podatkowe (przy zastrzeżeniu dotyczącym ciężaru dowodzenia) przy zakwestionowaniu prawdziwości faktur niczego nie wykażą, wówczas sfałszowane faktury niczego dowieść nie mogą.

Z decyzji organów podatkowy nie wynika zaś, aby kwestionowały one zakup przez skarżącą paliwa w ilościach wskazanych na fakturach. Nie kwestionowały także jego ceny ani tego, że zakup nastąpił w celu osiągnięcia przychodu.

Fiskus wniósł skargę do NSA, który zgodził się z jego stanowiskiem. Sąd podkreślił, że przy ocenie istnienia okoliczności uzasadniających potrącenie kosztu nie można pomijać zasad dokumentowania poniesionych kosztów. Wydatki winny być udokumentowane w sposób zgodny z prawem i niebudzący wątpliwości. Podatniczka zaś nie zastosowała się do zasad prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów, przyjmując za podstawę wpisów faktury nieobrazujące rzeczywistych transakcji, tj. tzw. „puste” faktury. W ten sposób uniemożliwiła ona określenie dochodu z uwzględnieniem dowodu, jaki stanowiła księga.

Organy podatkowe nie zakwestionowały faktu nabycia przez skarżącą paliwa pochodzącego z nieustalonego źródła, podważyły natomiast to, że nabyła paliwo od podmiotu wymienionego w ewidencjonowanych fakturach. Sankcjonowanie sytuacji, że kto inny dostarcza towar, a kto inny wystawia faktury sprzedaży za ten towar, gdy zarówno odbiorca towaru, jak i wystawca faktury nie wskazuje rzeczywistego źródła pochodzenia towaru, prowadziłoby w konsekwencji do akceptacji rozliczenia podatkowego opartego nie na przebiegu rzeczywistym działalności gospodarczej i występujących w niej zdarzeniach, lecz wyłącznie na treści zgromadzonych i zaoferowanych przez podatnika dokumentach prywatnych.

Zdaniem sądu w rozpatrywanej sprawie to na skarżącej, a nie organach podatkowych, spoczywa obowiązek wskazania środków dowodowych pozwalających na ustalenie, na rzecz jakich podmiotów poniosła wydatki oraz w jakiej wysokości. Nie ma tutaj natomiast znaczenia to, czy podatnik w sposób zawiniony, czy niezawiniony, dokonywał rozliczenia kosztów uzyskania przychodów na podstawie „pustych” faktur. Ważne jest jedynie, że faktury te nie odzwierciedlają faktycznych transakcji.