Odliczenia od dochodu w PIT 2013: strata podatkowa

Przeczytaj także: Odliczenia od dochodu w PIT 2012: strata podatkowa

Stratę podatkową ustawodawca zdefiniował w art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej updof). Przepis ten reguluje dwa pojęcia: dochód, z którym mamy do czynienia w sytuacji, w której występuje nadwyżka sumy przychodów z danego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w danym roku podatkowym, oraz stratę występującą, gdy koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów.

Szczególną uwagę należy tutaj zwrócić na to, że przytoczona regulacja odnosi się do straty poniesionej w ramach danego źródła przychodów. Przypomnijmy, że źródła te zostały wymienione w art. 10 ust. 1 ustawy i są to:

1. stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta;
2. działalność wykonywana osobiście;
3. pozarolnicza działalność gospodarcza;
4. działy specjalne produkcji rolnej;
5. najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą;
6. kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione niżej;
7. odpłatne zbycie, nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, prawa wieczystego użytkowania gruntów i innych rzeczy poza prowadzoną działalnością gospodarczą
8. inne źródła.

Zasady rozliczania straty podatkowej

O wysokość straty ze źródła przychodów, poniesionej w roku podatkowym, można obniżyć dochód uzyskany z tego źródła w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym że wysokość obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% kwoty tej straty. To podstawowa regulacja dotycząca rozliczania strat podatkowych.

Co powyższe oznacza? Otóż wskazana wyżej zasada, która znalazła się w art. 9 ust. 3 updof, w pierwszej kolejności mówi, że stratę można rozliczyć jedynie w ramach tego źródła przychodów, w którym została ona poniesiona. Co za tym idzie przykładowo przedsiębiorca, który poniósł stratę z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej, nie rozliczy jej w ramach najmu prywatnego czy też przychodów z umowy o pracę.

Przytoczona regulacja mówi także, w jakim terminie stratę wolno rozliczyć. Podatnik ma na to pięć lat. Nie są to jednak lata dowolne, a kolejno po sobie następujące i to licząc od roku, który następuje po tym, w którym strata została poniesiona. Przykładowo zatem stratę poniesioną w roku 2012 podatnik może rozliczyć w latach 2013-2017. Rok 2013 jest ostatnim do rozliczenia straty z roku 2008.

Trzecia istotna informacja wynikająca z przytoczonej regulacji mówi o minimalnym okresie rozliczenia straty oraz maksymalnej wartości odliczenia. Otóż jednorazowo podatnik nie może odliczyć więcej, niż 50% poniesionej w danym roku straty podatkowej. Jak nietrudno zatem zauważyć, minimalny czas na pełne rozliczenie straty wynosi tutaj dwa lata podatkowe. Okres maksymalny to 5 lat.

Nie ma przy tym dolnego limitu odliczenia. To podatnik decyduje, jaką część straty w danym roku tak naprawdę rozliczy (oczywiście nie więcej aniżeli 50% jej wartości z danego roku). Może on podjąć np. decyzję, że odlicza jedynie 25% czy 10% jej wartości, bądź też nie odlicza jej wcale. Ustawodawca pozostawił w tym zakresie podatnikom pełną dowolność. Oczywiście wartość odliczenia nie może przekroczyć uzyskanego w roku z danego źródła dochodu (bądź niekiedy przychodu).

Podatnik decyduje przy tym, w których konkretnie latach z omawianego odliczenia zamierza skorzystać (oczywiście pod warunkiem, że zmieści się we wspomnianych wyżej 5 latach). Ponadto w przypadku ponoszenia straty przez kilka ostatnich lat, decyduje także, które z nich w danym roku rozliczy. Oczywiście zalecane jest rozliczanie strat poczynając od tych z lat najstarszych, gdyż na rozliczenie tych jest najmniej czasu.

Strata przy działalności gospodarczej

Najczęściej kojarzonym źródłem przychodów, w ramach którego następuje rozliczenie straty podatkowej, jest pozarolnicza działalność gospodarcza. Warto tutaj pamiętać, że stratę taką mogą rozliczyć zarówno przedsiębiorcy rozliczający się na zasadach ogólnych wg skali podatkowej, płacący podatek liniowy, jak też w niektórych sytuacjach ryczałtowcy. Nie ma tu także większego znaczenia to, czy firma jest prowadzona na własne nazwisko, czy w formie spółki osobowej. Na gruncie podatku dochodowego bowiem firma prowadzona na własne nazwisko czy w formie spółki jest jednym źródłem przychodu o nazwie pozarolnicza działalność gospodarcza.

Zastosowanie mają tutaj wszystkie wymienione wyżej zasady, tzn. stratę z działalności można odliczyć w ramach tego źródła przychodów w ciągu pięciu następnych lat podatkowych, przy czym w jednym roku odliczenie nie może przekroczyć 50% wartości poniesionej straty.