Umowa pożyczki: umorzone odsetki a przychód w PIT

Przeczytaj także: Umorzenie kredytu mieszkaniowego bez podatku dochodowego

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Wnioskodawca (osoba fizyczna) udzielił pożyczki spółkom kapitałowym prowadzącym działalność na terenie Polski oraz za granicą, powiązanym z nim w rozumieniu art. 25 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Pożyczkobiorcy – spółki kapitałowe, działają w ramach międzynarodowej grupy kapitałowej. Zawarte umowy przewidują wynagrodzenie dla pożyczkodawcy w postaci odsetek naliczonych od kwoty głównej pożyczki. Z uwagi na trudną sytuację pożyczkobiorców wnioskodawca zamierza umorzyć naliczone im odsetki od udzielonych pożyczek. Zadał pytanie, czy takie działanie spowoduje powstanie po jego stronie przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy uznał stanowisko wnioskodawcy za prawidłowe i odstąpił od jego uzasadnienia prawnego. Stanowisko to było następujące:

„(…) Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy pdof, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c tej ustawy oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Natomiast przychodami z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6,9 i 10 ustawy pdof w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3 tej ustawy, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń (art. 11 ust. 1 ustawy pdof).

Mając powyższe na uwadze, należy stwierdzić, iż w świetle art. 14 ust. 3 pkt 1 oraz 23 ust. 1 pkt 8 ustawy pdof przekazanie środków finansowych o charakterze zwrotnym nie tworzy ani przychodu, ani też kosztu - zarówno w momencie ich udostępnienia, jak też zwrotu. Zdarzenie to jest zatem obojętne podatkowo, niezależnie od formy jego udokumentowania. Opodatkowaniu natomiast co do zasady, podlega wynagrodzenie uzyskane z tytułu oddania do dyspozycji otrzymującego środki finansowe.

Na podstawie art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16 poz. 93 ze zm.) przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej ilości. Umowa pożyczki może być udzielona nieodpłatnie lub odpłatnie, tj. za oznaczonym wynagrodzeniem w formie odsetek.

W świetle obowiązujących przepisów Kodeksu cywilnego, podmioty zawierające określoną umowę mogą dowolnie (w granicach swobody umów) zmieniać jej postanowienia. Dotyczy to także umów pożyczki.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. Marek Kosmal - Fotolia.com

Pożyczka

Umorzenie przez pożyczkodawcę części lub całości odsetek naliczonych z tytułu udzielonych pożyczek nie spowoduje powstania przychodu opodatkowanego podatkiem dochodowym po stronie pożyczkodawcy.

Powyższe stanowisko potwierdza m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji (sygn. ITPB1/415-598b/12/AD) z dnia 25 lipca 2012 r. w której stwierdził, iż: „(...) strony mogą dowolnie modyfikować — w granicach swobody umów — postanowienia umowy pożyczki np. poprzez zawarcie postanowień odnośnie rezygnacji przez pożyczkodawcę z przysługującego mu oprocentowania lub zwolnienie z długu dłużnika z umów pożyczek”.

Zgodnie z treścią art. 508 Kodeksu cywilnego „zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje”.