Darowizny na cele kultu religijnego w rozliczeniu podatkowym 2016

Przeczytaj także: Darowizny na cele pożytku publicznego w rozliczeniu PIT 2016

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych o powyższym odliczeniu mówi niestety bardzo ogólnikowo. Ogranicza się ona jedynie do wskazania limitu odliczenia oraz sposobu jego udokumentowania. Nie mówi natomiast nic o kwestii faktycznych wydatków.

Odliczenie ze stosunkowo niskim limitem

Ulga na cele kultu religijnego jest odliczeniem od dochodu, a więc pomniejsza podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym, nie zaś sam podatek (który jest liczony dopiero w następnym etapie).

Darczyńca nie zawsze jednak odliczy tyle, ile daruje kościołowi. Ustawodawca wprowadził tutaj bowiem górny limit odliczenia w wysokości 6% dochodu (a w przypadku ryczałtowców przychodu) wykazanego w zeznaniu podatkowym, w którym to odliczenie jest wykazywane.

Kolejną złą wiadomością jest to, że limit taki obejmuje swym zakresem aż trzy różne odliczenia, tj. obok darowizn na cele kultu religijnego także darowizny na cele pożytku publicznego przekazane odpowiednim organizacjom oraz darowizny na cele krwiodawstwa (tzw. ulga na krew). Łączna wartość tych trzech różnych darowizn wykazanych w zeznaniu podatkowym nie może przekroczyć progu wykazanego dochodu/przychodu.

Należy także pamiętać, że w PIT za rok 2016 odliczyć można jedynie darowizny przekazane w trakcie tego roku. Stąd zamierzający skorzystać z odliczenia, którzy jednak jeszcze darowizny nie przekazali, powinni się pospieszyć. Mają na to czas tylko do końca grudnia.
Ponadto wartość nieodliczonej ulgi (z uwagi chociażby na zbyt niski dochód, który nie pozwala na jej pełnej rozliczenie) nie przechodzi na lata następne. To, czego nie uda nam się odliczyć w roku darowizny, po prostu przepada.

Dokumentowanie ulgi na cele kultu religijnego

Każda ulga podatkowa, jest wyjątkiem od ogólnej reguły (obniża należny fiskusowi podatek), w związku z czym musi być odpowiednio udokumentowana, a więc poparta dowodami potwierdzającymi prawo do niej. Na podstawie tych dowodów fiskus może skontrolować, czy uprawnienie do niej faktycznie danemu podatnikowi przysługuje. Tak samo jest w przypadku ulgi na cele kultu religijnego. Podatnik zamierzający skorzystać z odliczenia musi posiadać odpowiednie dokumenty z których będzie wynikało komu, ile oraz na jaki cel przekazał. Rodzaj dokumentów jest różny w zależności od tego, czy darowizna ma formę pieniężną czy rzeczową.

I tak w przypadku darowizny pieniężnej darczyńca musi posiadać dowód wpłaty na rachunek bankowy obdarowanego. Warunku tego trzeba bezwzględnie przestrzegać. Dlatego też wpłata chociażby gotówki w kasie danej instytucji nie wchodzi w grę.

Z kolei w przypadku darowizn niepieniężnych darczyńca musi posiadać dokument, z którego jednoznacznie będą wynikać dane identyfikujące darczyńcę, wartość przekazanej darowizny oraz oświadczenie obdarowanego o jej przyjęciu.

Jak wycenić darowizny rzeczowe-niepieniężne ?

W rozliczeniach podatkowych nie odlicza się darowizn ilościowych, a jedynie wartościowe. Dlatego też przy darowiznach rzeczowych konieczne jest dokonanie ich prawidłowej wyceny (a więc ustalenie ich pieniężnej wartosci). W jaki sposób? Otóż wartość darowizny należy określić w wartości rynkowej rzeczy lub praw majątkowych, określonej na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca przekazania.

W przypadku darowizny towarów opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, za kwotę darowizny uważa się wartość towaru wraz z VAT-em, w części przekraczającej kwotę podatku naliczonego, którą podatnik ma prawo odliczyć zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej darowizny.

Kult religijny czyli cel darowizny

Ustawa podatkowa zezwala na odliczenie od dochodu darowizn przekazanych na cele kultu religijnego. Niestety ustawodawca nie wyjaśnia, co pod tym pojęciem należy rozumieć. Używa jedynie takiego sformułowania.

W związku z powyższym próbę wyjaśnienia, co konkretnie należy rozumieć pod pojęciem kultu religijnego, przejęły na siebie sądy administracyjne oraz organy podatkowe - dając nam wskazówki w wydawanych wyrokach oraz interpretacjach podatkowych.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 22.09.2005 r., sygn. akt III SA/Wa 845/05 wyjaśnił, iż ulga obejmuje darowizny przeznaczone dla kościołów, związków religijnych i kościelnych osób prawnych. Tym samym nie tylko kościół może być beneficjentem takiej darowizny, aby podlegała ona odliczeniu.

Pierwszy Urząd Skarbowy Łódź-Górna w postanowieniu w sprawie interpretacji prawa podatkowego z dnia 01.08.2007 r. nr I-4/415/73/07 wskazał z kolei, że pojęcie „kult religijny” oznacza zewnętrzny aspekt religii w odróżnieniu od teoretycznej doktryny; ogół obrzędów religijnych jakiejś religii, całokształt czynności religijnych. Celom kultu religijnego służą zarówno te działania, które odnoszą się do praktyk, obrzędów i uroczystości religijnych, jak też dotyczące obiektów sakralnych i związanej z nimi infrastruktury.

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 07.11.2013 r. nr IBPBII/1/415-781/13/JP uznał przy tym, że darowizny na cele kultu religijnego, to środki zadysponowane w szczególności na: budowę kościoła, remont kościoła, wyposażenie kościoła, zakup przedmiotów liturgicznych. Również tutaj organ wyjaśnił, że adresatami tych darowizn mogą być m. in. kościoły, związki religijne czy kościelne osoby prawne (zakony, parafie itd.). Co więcej, zdaniem organu darowiznę może odliczyć także ksiądz przekazując ją na własną parafię (na cele wyżej wskazane), o ile uzyskuje dochody pozwalające na takie odliczenie.

Sądy administracyjne i organy podatkowe dokonały przy tym częściowego wyliczenia skonkretyzowanych celów religijnych.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 22.09.2005 r., sygn. akt III SA/Wa 845/05 przyznał prawo do odliczenia darowizn przeznaczonych na budowę czy remont kościoła oraz jego wyposażenie, jak też zakup przedmiotów liturgicznych.

Pierwszy Urząd Skarbowy Łódź-Górna w postanowieniu w sprawie interpretacji prawa podatkowego z dnia 01.08.2007 r. nr I-4/415/73/07 uznał natomiast, iż ulga obejmuje darowizny przekazane na zakup szat liturgicznych, naczyń liturgicznych, komunikantów, hostii, wina mszalnego itp., wydatki na wystrój kościoła, ogrzewanie, wodę, środki czystości, wydatki na energię elektryczną, wywóz śmieci, monitoring kościoła, sprzęt elektrotechniczny, telefony i rachunki telefoniczne, sprzęt i narzędzia służące do utrzymania porządku, wydatki związane z wynagrodzeniem osób pracujących dla Parafii.

Jak zatem widać na powyższym, uwzględnione tutaj mogą być w zasadzie wszelkie wydatki związane ze sferą duchową - w tym także na wynagrodzenie za pracę.

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w decyzji nr 1401/BF-II/005-1021 /06/GT z dnia 31.10.2006 r. zezwolił na odliczenie darowizn przekazanych na rzecz Radia Maryja.

Zaś Pierwszy Urząd Skarbowy w Bielsku-Białej, w postanowieniu z dnia 21.11.2005 r. nr 2403-PDF-75-05 zgodził się, iż odliczyć można darowizny na rzecz Katolickiego Towarzystwa Kulturalnego.

Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z dnia 09.11.2012 r. nr ITPB2/415-736/12/MM przyznał natomiast, że odliczeniu podlegają darowizny przekazane na rachunek bankowy komitetu odbudowy przedwojennego pomnika, przy którym mają być odprawiane nabożeństwa przez Kościół Katolicki.

Przytoczone przykłady wyjaśnień mają już wprawdzie kilka lat, niemniej w dalszym ciągu zachowują swoją aktualność. Omawiane odliczenie na przestrzeni ostatnich lat nie uległo bowiem zbytnim zmianom.

Cele kultu religijnego to nie kościelna działalność charytatywno-opiekuńcza

Od omawianego wyżej odliczenia należy odróżnić ulgę ulga na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą, która to jest uregulowana w odrębnych aktach prawnych i nie podlega żadnym limitom. Ulga z tytułu darowizn na cele kultu religijnego jest określona bezpośrednio w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jak je odróżnić - zakresem działań. Dla przykładu darowizna na budowę czy remont kościoła, bądź jego wyposażenie i utrzymanie jest darowizną na cele kultu religijnego. Z kolei darowizna przeznaczona na utrzymanie kościelnego ośrodka pomocy jest darowizną na cele charytatywno-opiekuńcze kościoła. O rozróżnieniu tych dwóch ulg należy bezwzględnie pamiętać. Obok limitu odliczeń różne są bowiem także dokumenty potwierdzające uprawnienia do ulgi (w przypadku darowizn na kościelną działalność-charytatywno opiekuńczą trzeba dodatkowo posiadać sprawozdanie z wykorzystania darowizny).

Dla kogo odliczenie?

Z ulgi mogą skorzystać podatnicy rozliczający się na formularzach PIT-28, PIT-36 i PIT-37. Wykazuje się ją w załączniku PIT/O i następnie przenosi do zeznania rocznego. W PIT/O, oprócz wartości darowizny, obowiązkowo należy wskazać także kwotę dokonanego odliczenia oraz dane pozwalające na identyfikację obdarowanego, w szczególności jego nazwę i adres.

Wykazanie ulgi z tytułu danej darowizny w jednym zeznaniu podatkowym (np. PIT-28) powoduje, że podatnik nie może jej powtórnie wykazać (w stosunku do tej samej darowizny) w innym zeznaniu (np. PIT-37).