Nieodpłatne świadczenia a kasa fiskalna

Przeczytaj także: Moment zainstalowania kasy fiskalnej

Obowiązku ewidencjonowania na kasie fiskalnej nieodpłatnych przekazań towarów (przy nabyciu których podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego) nie ma, jeżeli obdarowanym jest przedsiębiorca. Trzeba tutaj jednak pamiętać, że zgodnie z art. 106 ust. 7 ustawy o VAT na tę okoliczność należy wystawić fakturę wewnętrzną. Przekazania takie są bowiem co do zasady zrównane z odpłatną dostawą towarów. Na zasadzie wyjątku nie podlega jedynie opodatkowaniu przekazanie drukowanych materiałów reklamowych i informacyjnych, prezentów o małej wartości i próbek (art. 7 ust. 3 ustawy o VAT).

Sytuacja się nieco komplikuje przy takich nieodpłatnych przekazaniach na rzecz osób prywatnych. Art. 111 ust. 1 ustawy o VAT mówi bowiem, że podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Ewidencji na kasie fiskalnej podlega zatem sprzedaż (obrót), a więc kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. W przypadku przekazań nieodpłatnych nie ma natomiast kwoty należnej. Wydaje się zatem być prawidłowym stanowisko, zgodnie z którym nieodpłatne przekazanie towaru w ogóle na kasie fiskalnej nie powinno być ewidencjonowane.

Jednakże analizując przepisy rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących, dochodzimy do zgoła odmiennych wniosków. W załączniku do rozporządzenia, zawierającego wykaz czynności zwolnionych z obowiązku ewidencjonowania, pod pozycją 44 ustawodawca wskazał bowiem czynności wymienione w art. 7 ust. 1 pkt 5 i ust. 2 oraz art. 8 ust. 2 ustawy. Wskazany wyżej art. 7 ust. 2 ustawy odnosi się właśnie do nieodpłatnej dostawy towarów, która na potrzeby tego podatku została zrównana z dostawą odpłatną (a co za tym idzie, opodatkowaną VAT-em).

Gdyby nieodpłatne przekazania w ogóle nie miały być ewidencjonowane za pomocą kas rejestrujących, przepisy przytoczonego rozporządzenia nie miałyby tutaj zastosowania. Idąc dalej, zbędną byłaby także poz. 44 załącznika do tego rozporządzenia. Co za tym idzie (zakładając racjonalność ustawodawcy oraz fakt, że nie tworzy on przepisów „pustych”), należy uznać, że do nieodpłatnych świadczeń na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych co do zasady przepisy w zakresie ewidencjonowania obrotu przy pomocy kas rejestrujących należy stosować, z tym że w większości przypadków przekazania takie korzystają ze zwolnienia.

Dla podatnika w zasadzie nie ma większego znaczenia, czy dana czynność została wyłączona spod obowiązku ewidencjonowania jej przy użyciu kasy fiskalnej, czy też z tego obowiązku została zwolniona. Niemniej istnieje grupa towarów, która bezwzględnie na takich urządzeniach musi być ewidencjonowana. Zostały one określone w §4 ust. 1 przytoczonego rozporządzenia. Znajduje się tutaj m.in. dostawa sprzętu radiowego, telewizyjnego i telekomunikacyjnego, z wyłączeniem lamp elektronowych i innych elementów elektronicznych oraz części do aparatów i urządzeń do operowania dźwiękiem i obrazem, anten (PKWiU ex 26 i ex 27.90), czy sprzętu fotograficznego, z wyłączeniem części i akcesoriów do sprzętu i wyposażenia fotograficznego (PKWiU ex 26.70.1). Takie nieodpłatne przekazania bezwzględnie zatem na kasie fiskalnej winny być zaewidencjonowane (oczywiście w przypadku ich przekazania osobom prywatnym).

Co za tym idzie, nieodpłatne przekazania towarów na rzecz osób prywatnych co do zasady korzystają ze zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania na kasie fiskalnej, chyba że przedmiotem takiego przekazania jest towar wymieniony w §4 rozporządzenia. Wtedy to jego przekazanie trzeba na kasie zaewidencjonować.

I tutaj jednak występuje pewien wyjątek. Trzeba bowiem pamiętać, że nie każde nieodpłatne przekazanie jest zrównane z dostawą opodatkowaną (mieści się w dyspozycji art. 7 ust. 2 ustawy o VAT). Chodzi tutaj o towary, przy nabyciu których podatnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego. Nieodpłatnego przekazania towaru nie trzeba także ewidencjonować na kasie, gdy jest nim drukowany materiał reklamowy, informacyjny, prezent o małej wartości czy próbka (tutaj także nie mamy do czynienia z czynnościami opodatkowanymi).