Samochód powypadkowy jako środek trwały

Przeczytaj także: Firma w mieszkaniu: wydatki a koszty podatkowe

Rozpatrzmy następującą sytuację: Przedsiębiorca nabył samochód osobowy, który wcześniej uczestniczył w kolizji drogowej wskutek czego obecnie nie nadaje się do jazdy. Wymaga gruntownego remontu. Poprzedni właściciel nie remontował samochodu, gdyż kolizja nastąpiła z jego winy, nie miał wykupionego ubezpieczenia AC i nie było go stać na remont. Z jaką datą obecny właściciel (przedsiębiorca) może przyjąć ów samochód do używania? Czy wydatki na remont może zaliczyć bezpośrednio w ciężar kosztów uzyskania przychodu prowadzonej firmy? Jak ustalić wartość początkową tego pojazdu – środka trwałego?

Art. 22g ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej updof) wskazuje, że wartością początkową środka trwałego, w razie jego odpłatnego nabycia, stanowi cena nabycia, którą z kolei jest (ust. 3 przytoczonego przepisu) kwota należna zbywcy powiększona o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego do używania, a w szczególności koszty transportu, załadunku i wyładunku, opłaty notarialne, skarbowe i inne.

Trzeba przy tym pamiętać, iż zgodnie z art. 22a ust. 1 updof dany składnik majątku, w tym także środek transportu (a więc m.in. samochody), stanowi środek trwały, o ile przewidywany okres jego używania ma być dłuższy niż rok, będzie on wykorzystywany na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, stanowi własność lub współwłasność podatnika oraz jest kompletny i zdatny do użytku w dniu przyjęcia do używania.
Wszystkie wymienione wyżej cechy winny być spełnione łącznie, przy czym w naszym przypadku warto przyjrzeć się dokładniej dwóm ostatnim. Otóż środek trwały kompletny, to taki składnik majątku, który nie ma braków, jest całkowity. Z kolei środek trwały zdatny do użytku to składnik majątku nadający się do wypełniania przeznaczonych dla niego funkcji.

W przypadku kompletności i zdatności samochodów wypowiedział się m.in. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 2 października 1998 r. sygn. akt I SA/Gd 1949/96. Otóż sąd wskazał w nim, że „(…) Samochód osobowy został wprowadzony na polski obszar celny jako pojazd uszkodzony, stąd dopiero po dokonaniu stosownych napraw i po dokonaniu badań jego stanu technicznego mógł zostać dopuszczony do ruchu, przy czym jedynym dowodem potwierdzającym możliwość jego eksploatacji zgodnie z przeznaczeniem był fakt jego rejestracji dokonanej przez właściwy organ administracji państwowej. (...) Dopiero z momentem zarejestrowania przedmiotowy samochód (...) uzyskał cechy środka trwałego, który mógł zostać przejęty do eksploatacji(…)”

W powyższym wyroku NSA wskazał m.in., iż zasadnym jest zaliczenie wydatków na remont tego samochodu poniesionych przed oddaniem go do używania do jego wartości początkowej.

Tym samym przedsiębiorca z naszego przykładu nie może zaliczyć bezpośrednio w ciężar kosztów uzyskania przychodów wydatków na remont nabytego samochodu powypadkowego. Remont ten bowiem służy doprowadzeniu przedmiotowego samochodu do stanu używalności (musi on zostać wyremontowany aby mógł jeździć, a więc spełniać funkcje, do jakich jest przeznaczony). Co za tym idzie koszt jego naprawy zwiększy wartość początkową tego składnika majątku, który z chwilą oddania go do używania (gdy będzie już kompletny i zdatny do tego używania) stanie się środkiem trwałym firmy. Kosztem uzyskania przychodu będą tutaj odpisy amortyzacyjne dokonywane od jego wartości początkowej.