eGospodarka.pl › Podatki › Aktualności podatkowe › Odliczenia od dochodu 2011: darowizna na kościół

Odliczenia od dochodu 2011: darowizna na kościół

2012-01-09 13:39

Co do zasady ulgi podatkowe powodujące, że zmniejszeniu ulega zobowiązanie w zakresie zapłaty podatków, uregulowane są w przepisach podatkowych. Tak jest też z tymi, które wykazywane są w zeznaniach rocznych. Tutaj jednak jest pewien wyjątek, który dotyczy przekazywania darowizn na kościół, a dokładniej jego działalność charytatywno-opiekuńczą.

Przeczytaj także: Zeznania roczne 2011: ulgi i odliczenia w pigułce

Ulga ta, potocznie zwana darowizną na kościół, jest określona nie w przepisach podatkowych, a w ustawach regulujących stosunek Państwa do poszczególnych kościołów, wśród których można wymienić m.in. ustawę z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 29, poz. 154 z późn. zm.). Chodzi tutaj o darowizny na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą (ulgi tej nie należy mylić z darowiznami na cele kultu religijnego).

Otóż zgodnie z art. 55 ust. 7 przytoczonej ustawy, darowizny na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą są wyłączone z podstawy opodatkowania darczyńców podatkiem dochodowym i podatkiem wyrównawczym. Trzeba przy tym jednak pamiętać, że w odniesieniu do darowizn na inne cele mają zastosowanie ogólne przepisy podatkowe.
Co ważne, darowizny wskazane wyżej mogą być odliczane w całej wartości, i to nawet do 100% osiągniętego dochodu. Nie ma tutaj ustawowych limitów, z czym mamy do czynienia przy darowiznach innego rodzaju, które podlegają odliczeniu od podstawy opodatkowania.

Na czym zatem polega działalność charytatywno-opiekuńcza Kościoła? Przykładowy katalog tych czynności został określony w art. 39 przytoczonej ustawy. Są to m.in.:

prowadzenie zakładów dla sierot, starców, osób upośledzonych fizycznie lub umysłowo oraz innych kategorii osób potrzebujących opieki,
prowadzenie szpitali i innych zakładów leczniczych oraz aptek,
organizowanie pomocy w zakresie ochrony macierzyństwa,
organizowanie pomocy sierotom, osobom dotkniętym klęskami żywiołowymi i epidemiami, ofiarom wojennym, znajdującym się w trudnym położeniu materialnym lub zdrowotnym rodzinom i osobom, w tym pozbawionym wolności,
prowadzenie żłobków, ochronek, burs i schronisk,
udzielanie pomocy w zapewnianiu wypoczynku dzieciom i młodzieży znajdującym się w potrzebie,
krzewienie idei pomocy bliźnim i postaw społecznych temu sprzyjających,
przekazywanie za granicę pomocy ofiarom klęsk żywiołowych i osobom znajdującym się w szczególnej potrzebie.

Powyższe wyliczenie nie stanowi katalogu zamkniętego!

Potrzebne dokumenty

Samo przekazanie darowizny oczywiście nie wystarczy, aby skorzystać z ulgi. Dodatkowo trzeba bowiem posiadać dowody potwierdzające jej przekazanie oraz wskazujące na to, że została ona wykorzystana na założony cel.

I tak wskazany wyżej art. 55 ust. 7 przytoczonej ustawy mówi, że stosowna darowizna jest wyłączona z podstawy opodatkowania, o ile kościelna osoba prawna przedstawi darczyńcy pokwitowanie odbioru oraz – w okresie dwóch lat od dnia przekazania darowizny – sprawozdanie o przeznaczeniu jej na tę działalność.

Niestety zarówno przepisy regulujące stosunek Państwa do kościoła, jak i przepisy podatkowe nie mówią nic na temat tego, jak wskazane w poprzednim akapicie sprawozdanie winno wyglądać. Z pomocą przychodzi nam tutaj jednak orzecznictwo sądowe. Mianowicie NSA w wyroku z dnia 29 października 2003 r. (sygn. akt SA/Bd 2181/03) wskazał, że jedynie ogólne wskazanie celu, na jaki przeznaczono darowiznę, poprzez podatnie – cele charytatywno-opiekuńcze – nie spełnia wymogów ustawy, gdyż nie stanowi sprawozdania. To bowiem winno mieć formę dokumentu, który powinien zawierać oprócz daty i podpisu osoby go sporządzającej także opis zdarzeń z taką dokładnością, aby organ podatkowy mógł dokonać kontroli opisanych w nim faktów. Co za tym idzie sąd dał nam istotne wskazówki co do tego, jaki zakres informacji w sprawozdaniu takim powinien się znaleźć. Oczywiście im sprawozdanie bardziej dokładne i weryfikowalne, tym lepiej. Warto przy tym pamiętać, że sprawozdania tego podatnik nie musi posiadać w dacie złożenia zeznania rocznego, w którym wykazuje odliczenie, jako że kościelna osoba prawna ma 2 lata na jego sporządzenie. Po tym terminie warto jednak zadbać o to, aby w dokumentacji podatnika się ono znalazło. Jego brak będzie skutkował bowiem koniecznością skorygowania zeznania o dokonane odliczenie, z czym wiąże się powstanie zaległości podatkowej i obowiązek jej zapłaty wraz z odsetkami za zwłokę.

Inaczej jest z dowodem potwierdzającym poniesienie darowizny. Tym trzeba się legitymować już na etapie korzystania ze zwolnienia. Jak już wskazano wyżej, kościelna osoba prawna winna przedstawić darczyńcy pokwitowanie odbioru darowizny. Na tym jednak nie koniec. Nie można tutaj zapominać bowiem także o obowiązkach nałożonych przepisami ustaw podatkowych. I tak podatnicy korzystający m.in. z odliczenia darowizn wynikających z odrębnych ustaw są obowiązani wykazać w zeznaniu rocznym kwotę przekazanej darowizny, kwotę dokonanego odliczenia oraz dane pozwalające na identyfikację obdarowanego, w szczególności jego nazwę i adres.

W przypadku darowizny pieniędzy ponadto darczyńca musi posiadać dokument potwierdzający uczynienie darowizny w postaci dowodu wpłaty na rachunek bankowy obdarowanego, zaś w przypadku darowizny innej niż pieniężna – dowód, z którego wynikają dane identyfikujące darczyńcę oraz wartość przekazanej darowizny wraz z oświadczeniem obdarowanego o jej przyjęciu.

Oczywiście sprawozdania o wykorzystaniu darowizny, jak też pozostałych dowodów potwierdzających jej przekazanie nie składa się wraz z zeznaniem rocznym fiskusowi. Są one jednak niezbędne w razie kontroli podatkowej.

Dla kogo odliczenie?

Odliczenie darowizny na działalność charytatywno-opiekuńczą co do zasady powinna mieć zastosowanie do wszystkich podatników rozliczających podatek dochodowy od uzyskanych dochodów/przychodów. Tak przynajmniej wskazuje przytoczony wyżej art. 55 ust. 7 ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej. Jednakże zdaniem resortu finansów odliczenia tego nie można wykazać w formularzach PIT-36L i PIT-38. Nie zostały w nich przy tym wyodrębnione pola, w których odliczenie takie mogłoby się znaleźć. Wartość odliczenia, wraz z danymi obdarowanego, wykazywana jest w załączniku PIT/O. Ten natomiast można dołączać jedynie do formularzy PIT-28, PIT-36 i PIT-37.

Należy nadto pamiętać, że odliczeniu podlegają darowizny na cele charytatywno-opiekuńcze wykonane na rzecz innych kościołów, nie tylko katolickiego. Wymienić tutaj można m.in. Autokefaliczny Kościół Prawosławny, Kościół Chrześcijan Baptystów, Kościół Adwentystów Dnia Siódmego, Kościół Polskokatolicki czy Kościół Ewangelicko-Augsburski.