Pomoc finansowa dla emeryta a podatek dochodowy

Przeczytaj także: Śmierć pracownika: podatek od zapomogi z zakładu pracy?

Obecnie obowiązująca treść art. 21 ust. 1 pkt 38 updof nie pozostawia wątpliwości co do możliwości skorzystania przez emeryta lub rencistę ze zwolnienia od podatku, w przypadku otrzymania świadczenia pieniężnego ze środków byłego pracodawcy.
Dopiero w przypadku gdy wartość udzielonych świadczeń przekroczy w danym roku ustawowy limit (2.280 zł), różnicę należy opodatkować 10% zryczałtowanym podatkiem dochodowym.

Zwolnione od podatku dochodowego są świadczenia otrzymywane przez emerytów lub rencistów w związku z łączącym ich uprzednio z zakładem pracy stosunkiem służbowym, stosunkiem pracy lub spółdzielczym stosunkiem pracy, w tym od związków zawodowych, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2.280 zł.

Jednocześnie uregulowano inne zwolnienie od podatku. Dotyczy ono zapomóg otrzymanych w przypadku indywidualnych zdarzeń losowych, klęsk żywiołowych, długotrwałej choroby lub śmierci – do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2.280 zł.

Obydwa zwolnienia funkcjonują niezależnie od siebie, nawet wówczas, gdy zapomoga losowa pochodzi ze środków, którymi dysponuje były pracodawca. Jeżeli zatem opisana w pytaniu zapomoga przyznana została z powodu długotrwałej choroby (należy zaznaczyć, że przepisy nie precyzują, jak długo choroba powinna trwać) samego emeryta lub osoby mu bliskiej, to powinna być rozliczona odrębnie w ramach limitu, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 26 updof.

Z kolei do świadczenia z tytułu tzw. wczasów pod gruszą oraz innych świadczeń pieniężnych (w tym także zapomóg o charakterze nielosowym) i niepieniężnych otrzymanych od byłego pracodawcy należy zastosować limit zwolnienia przewidziany w art. 21 ust. 1 pkt 38 updof.
Potwierdza to Dyrektor IS w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 18 lipca 2011 r. (nr: ILPB1/415-609/11-2/TW): „świadczenia pieniężne wypłacone w całości z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, w tym tzw. »wczasy pod gruszą« oraz zapomogi nielosowe i inne świadczenia pieniężne do wysokości 2.280 zł przyznane emerytom byłym nauczycielom i emerytom niebędącym nauczycielami, korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych”.

Zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 10% należności pobierany jest z tytułu świadczeń otrzymanych przez emerytów lub rencistów, w związku z łączącym ich uprzednio z zakładem pracy stosunkiem służbowym, stosunkiem pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunkiem pracy, w tym od związków zawodowych, z zastrzeżeniem art. 21 ust. 1 pkt 26 i 38 updof.

Z powyższego wynika, że 10-procentowy zryczałtowany podatek dochodowy należy obliczyć od nadwyżki wartości świadczenia (lub sumy świadczeń) ponad kwotę 2.280 zł.

PRZYKŁAD
W roku 2012 emeryt otrzymał od swojego byłego pracodawcy:
A. świadczenie z tytułu długotrwałej choroby, w kwocie 1.000 zł,
B. zapomogę finansową na zakup opału, w kwocie 1.700 zł,
C. świadczenie z tytułu tzw. wczasów pod gruszą – 650 zł.

Do świadczenia A ma zastosowanie limit zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 26 updof. W związku z tym, że wartość tego świadczenia mieści się w limicie, podatek nie będzie naliczany.

Świadczenia B i C należy zsumować. Da to kwotę 2.350 zł. Kwota ta jest wyższa od limitu uregulowanego w art. 21 ust. 1 pkt 38 updof:
2.350 – 2.280 = 70 zł
Część świadczenia w wysokości 70 zł należy zatem opodatkować, stosując 10% zryczałtowany podatek dochodowy.

Zakład pracy jest obowiązany do pobrania 10% zryczałtowanego podatku dochodowego od dokonywanych wypłat (świadczeń) lub stawianych do dyspozycji podatnika pieniędzy lub wartości pieniężnych. Jeżeli przedmiotem świadczenia nie są pieniądze, podatnik jest zobligowany wpłacić płatnikowi kwotę należnego podatku przed udostępnieniem świadczenia (art. 41 ust. 4 i ust. 7 pkt 2 updof).

Przedstawione powyżej zasady opodatkowania dotyczą wyłącznie tych emerytów i rencistów, niezatrudnianych już przez pracodawcę, od którego pobierają świadczenia. Zupełnie inaczej kształtuje się sytuacja podatników, którzy nadal, pomimo pobierania emerytury lub renty, są pracownikami danego zakładu pracy. Przypomnę, iż w myśl art. 12 ust. 4 updof za pracownika w rozumieniu ustawy uważa się osobę pozostającą w stosunku służbowym, stosunku pracy, stosunku pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunku pracy.

Ponowne nawiązanie stosunku pracy z pracodawcą, u którego emeryt lub rencista uprzednio pracował, niweczy możliwość skorzystania ze zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 38 updof.
Udzielone świadczenia mogą być natomiast rozliczane z uwzględnieniem art. 21 ust. 1 pkt 67 updof.

Podstawa prawna:
- art. 21 ust. 1 pkt 26, pkt 38, pkt 67, art. 30 ust. 1 pkt 4, art. 41 ust. 4, ust. 7 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2010 r. nr 51, poz. 307 z późn. zm.).

Miesięcznik Koszty w Firmie. W jednej publikacji znajdziesz rozwiązania dotyczące rozliczania kosztów w firmie z punktu widzenia 3 dziedzin: podatków dochodowych, VAT, ustawy o rachunkowości.