Czynny podatnik VAT: uzyskanie zaświadczenia

Przeczytaj także: Biała lista podatników VAT już od września, sankcje podatkowe od stycznia 2020 r.

Podatnicy prowadzący działalność gospodarczą podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zobowiązani są do złożenia w urzędzie skarbowym deklaracji VAT-R, w celu uzyskania odpowiedniego statusu podatkowego w VAT. Powinni to zrobić jeszcze przed dokonaniem pierwszej czynności rodzącej konsekwencje na gruncie ustawy o VAT. Obowiązek ten nie dotyczy jednak podatników korzystających ze zwolnienia podmiotowego.

---

Podatnik zwolniony podmiotowo z jednej strony sprzedaje swoje towary lub świadczy usług bez naliczania podatku VAT, jednakże z drugiej strony nie ma prawa do odliczenia VAT, jaki zapłacił dokonując zakupów na potrzeby swojej działalności gospodarczej. Nie musi również składać zgłoszenia rejestracyjnego.

---

Czasami warto sprawdzić…
Pomimo, iż podatnicy zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni zobowiązani są umieszczać numer identyfikacji podatkowej na fakturach, co wynika bezpośrednio z art. 96 ust. 11 wspomnianego aktu prawnego, warto niekiedy upewnić się, czy informacja podana np. przez kontrahenta ta jest zgodna z rzeczywistością. Ustawa o podatku od towarów wyłącza bowiem prawo do odliczenia w przypadku, gdy sprzedaż została udokumentowana fakturami (lub fakturami korygującymi) wystawionymi przez podmiot nieistniejący. Co prawda orzecznictwo polskich sądów administracyjnych w ślad za wyrokami Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej dopuszcza odliczenie VATu z faktury wystawionej przez podmiot nieistniejący jednak jest to zawsze kwestia ocenna. W takich sytuacjach badane jest, czy istnieją obiektywne okoliczności, które pozwalałaby na wniosek, że adresat faktury wiedział lub powinien był wiedzieć, iż uczestniczył w transakcji stanowiącej oszustwo w VAT (np. wyrok TSUE w sprawie C 324/11). W przypadku wątpliwości warto więc sprawdzić status podatkowy kontrahenta.
Potrzebny wniosek do urzędu skarbowego
Weryfikacji statusu podatkowego w VAT można dokonać w urzędzie skarbowym, składając do naczelnika urzędu odpowiedni wniosek. Prawo do uzyskania informacji na temat statusu podatkowego kontrahenta przysługuje każdemu przedsiębiorcy. Naczelnik urzędu skarbowego jest obowiązany potwierdzić, czy wskazany podatnik jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny lub zwolniony. Należy przy tym pamiętać, że stosowna informacja udzielana jest na wniosek zarówno podatnika, którego dotyczy, jak również osoby trzeciej mającej interes prawny w złożeniu wniosku. Składając taki wniosek trzeba uiścić opłatę skarbową w kwocie 21 zł.

Stanowisko wyrażane przez NSA
Podkreślenia w tym miejscu wymaga jednak fakt, iż weryfikacja statusu podatkowego w VAT, posiadanego przez sprzedawcę, nie jest obowiązkowa. Stanowi jedynie swojego rodzaju zabezpieczenie przed ewentualnymi problemami dotyczącymi rozliczenia podatkowego, w którym kwota podatku należnego została obniżona o podatek naliczony w oparciu o fakturę wzbudzającą zastrzeżenia lub podejrzenia oszustwa. Stanowisko to zostało potwierdzone w wyrokach NSA z dnia 26 czerwca 2012 r. (sygn. akt I FSK 1200/11 oraz I FSK 1201/11).

Elżbieta Węcławik, Iwona Cackowska