Podatek VAT: usługi budowlane gdy metoda kasowa

Przeczytaj także: Usługi budowlane: dla VAT ważny termin zapłaty

Reguły określania momentu powstawania obowiązku podatkowego w podatku VAT zawiera art. 19 ustawy o podatku od towarów i usług. Znalazły się w nim zasada ogólna oraz przypadki szczególne. I tak zasada ogólna mówi, że obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dostawy towarów lub wykonania usługi, przy czym jeżeli czynność taka winna być potwierdzona fakturą VAT, w dacie jej wystawienia jednak nie później niż siódmego dnia od chwili wydania towaru czy też wykonania usługi.

Jak się nietrudno domyślić, jeden z wyjątków od tej reguły dotyczy właśnie usług budowlanych. Otóż art. 19 ust. 13 pkt 2 lit. d) ustawy o VAT mówi, że obowiązek podatkowy w przypadku usług budowlanych lub budowlano-montażowych powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż trzydziestego dnia, licząc od dnia ich wykonania (przy czym otrzymanie przed tym terminem jedynie części należności powoduje powstanie obowiązku podatkowego w tej części).

Przy tego typu usługach zatem w pierwszej kolejności o dacie powstania obowiązku podatkowego decyduje moment otrzymania zapłaty – powstaje on w dniu jej otrzymania. Dopiero gdy płatność nie nastąpi w terminie 30 dni od wykonania przedmiotowych usług, obowiązek podatkowy powstanie tego właśnie dnia.

Co się z kolei tyczy małych podatników rozliczających podatek VAT metodą kasową, w ich przypadku zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy o VAT obowiązek podatkowy powstaje z dniem uregulowania całości lub części należności, nie później niż dziewięćdziesiątego dnia, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi. Przy czym tutaj także uregulowanie części należności przed upływem terminu wskazanego w poprzednim zdaniu powoduje powstanie obowiązku podatkowego od tej części.
Jak zatem łatwo zauważyć, także i w tym przypadku o momencie powstania obowiązku podatkowego w pierwszej kolejności decyduje moment otrzymania zapłaty. Tutaj jednak ostateczny moment powstania obowiązku podatkowego (w przypadku braku zapłaty) został znacznie bardziej oddalony i wynosi aż 90 dni od wykonania usług.

Rodzi się zatem w przedmiotowej kwestii bardzo zasadne pytanie, którą regułę stosować, jeżeli usługę budowlaną świadczy mały podatnik rozliczający się metodą kasową w sytuacji, gdy zapłata nie nastąpi w terminie 30 dni od dnia wykonania usługi? Czy pierwszeństwo mają tutaj przepisy art. 19 ust. 13 pkt 2 lit. d) ustawy o VAT odnoszące się stricte do tego rodzaju usług, czy też art. 21 ust. 1 ustawy mówiący o momencie powstawania obowiązku podatkowego w przypadku metody kasowej?

Otóż przepisem szczególnym mającym pierwszeństwo jest art. 21 ust. 1 regulujący kwestie opodatkowania małych podatników rozliczających się metodą kasową. Niemniej należy w tym miejscu wspomnieć, że nie jest tak zawsze. Art. 21 ust. 6 ustawy o VAT mówi bowiem, że przepis ust. 1 nie narusza przepisów art. 14 ust. 6, art. 19 ust. 7-9, 12 i 17-21 oraz art. 20-20b.

Jak jednak łatwo zauważyć, w powyższym nie znalazło się odniesienie do przepisów art. 19 regulujących moment powstania obowiązku podatkowego w stosunku do usług budowlanych. Co za tym idzie, zdaniem autora właściwe będzie w tym zakresie stosowanie art. 21 ust. 1 ustawy o VAT.