Kiedy szkolenia zwolnione z podatku VAT

Przeczytaj także: Stawka VAT na szkolenia ze środków publicznych

Zwolnienie, o którym mowa, przewidziane zostało w art. 43 ust. 1 pkt 29 lit. c ustawy o podatku od towarów i usług i dotyczy usług kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego finansowanych w całości ze środków publicznych oraz świadczenia usług i dostawy towarów ściśle z tymi usługami związanych. Zwolnienie ustawowe zostało rozszerzone w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. W § 13 ust. 1 pkt 20 tego rozporządzenia mowa jest o zwolnieniu od podatku dla usług kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego, finansowanych w co najmniej 70% ze środków publicznych oraz świadczenia usług i dostawy towarów ściśle z tymi usługami związanych.

Na marginesie warto wspomnieć, iż w stosunku do usług kształcenia zawodowego nie objętych żadnym zwolnieniem, zastosowanie będzie miała podstawowa tj. 23% stawka podatku VAT.

Jak widać analizowane zwolnienie ma charakter wyłącznie przedmiotowy, co oznacza, że nie jest konieczne spełnienie szczególnych wymogów odnoszących się do statusu podatnika świadczącego usługę. W konsekwencji mogą z niego korzystać wszystkie podmioty, będące czynnymi podatnikami podatku VAT. Istotne jest natomiast spełnienie przedmiotowych kryteriów stosowania tego zwolnienia tj.:

• usługa musi mieć charakter usługi kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego;
• usługa musi być finansowana w co najmniej 70% ze środków publicznych.

O ile pierwsze kryterium jest jasne i w praktyce nie rodzi problemów, to ocena czy szkolenie jest finansowane ze środków publicznych była przedmiotem licznych kontrowersji. Często dochodzi bowiem do sytuacji, w której środki publiczne na ten cel nie zostały przekazane bezpośredniemu wykonawcy szkolenia, ale innemu podmiotowi, a następnie przekazane poprzez ten podmiot rzeczywistemu wykonawcy usługi szkoleniowej.

PRZYKŁAD 1
Spółka pozyskała dotację na specjalistyczne szkolenie pracowników z zakresu obsługi arkusza kalkulacyjnego, pozyskana kwota odpowiadała 90% odpłatności za szkolenie. Dotacja została przekazana Spółce, która z tych środków zapłaciła fakturę wystawioną przez firmę szkoleniową.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. Dron - Fotolia.com

Szkolenie

W stosunku do usług kształcenia zawodowego nie objętych żadnym zwolnieniem, zastosowanie będzie miała podstawowa tj. 23% stawka podatku VAT

PRZYKŁAD 2
Firma szkoleniowa, specjalizująca się w szkoleniach kształcenia zawodowego, otrzymuje dotację do przeprowadzanych przez siebie szkoleń w wysokości odpowiadającej 70% kosztów szkolenia. Firma otrzymała zlecenie na przeprowadzenie szkolenia z zakresu obsługi nietypowego oprogramowania. Ze względu na brak możliwości rzetelnego przeprowadzenia tego rodzaju szkolenia firma zdecydowała się nabyć usługę szkoleniową od innego podmiotu (specjalizującego się w tym zakresie) i odsprzedać ją swojemu klientowi.

W obydwu przypadkach powstaje zatem pytanie o to, czy możliwe jest skorzystanie ze zwolnienia na gruncie podatku VAT.

Odwołując się do przepisów ustawy o finansach publicznych, a konkretnie art. 5 tejże ustawy, stwierdzić trzeba, że środkami publicznymi są między innymi dochody publiczne, środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej oraz niepodlegające zwrotowi środki z pomocy udzielanej przez państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA). Jeżeli środki pochodzące z jednego ze źródeł, o których mowa w zdaniu poprzednim, zostaną wypłacone jakiejś firmie (podmiotowi nie należącemu do sektora publicznego), staną się dochodami własnymi podmiotu, który je otrzymał. Tym samym, jeżeli środki te zostaną przekazane dalej, tracą one charakter środków publicznych. W tym miejscu wspomnieć trzeba, iż zwolnienia z opodatkowania mają charakter wyjątku od ogólnej reguły powszechności opodatkowania, i jako wyjątki nie mogą być interpretowane rozszerzająco. Dlatego też, w ocenie autora, w sytuacji, gdy w innej ustawie niż ustawa o VAT istnieje jasna definicja środków publicznych, to należy ją stosować bezpośrednio.

Podobne stanowisko zajęła większość składów orzekających Wojewódzkich Sądów Administracyjnych, tytułem przykładu można wskazać wyrok WSA w Krakowie z 5 kwietnia 2012 r., sygn. I SA/Kr 116/12 bądź wyrok WSA w Łodzi z 19 stycznia 2012 r., sygn. I SA/Łd 1350/11.

Odnosząc powyższe do omawianych przykładów.

PRZYKŁAD 1
Firma przeprowadzająca szkolenie powinna zamawiającemu szkolenie wystawić fakturę z uwzględnieniem podstawowej tj. 23% stawki VAT.

PRZYKŁAD 2
Firma szkoleniowa, która otrzymała dotację, może skorzystać z omawianego zwolnienia i wystawić zamawiającemu szkolenie fakturę bez doliczonego VAT. Natomiast firma, która szkolenie przeprowadziła działając jako podwykonawca firmy szkoleniowej, powinna do swojej usługi doliczyć podatek VAT według stawki 23%.

Trzeba jednak wspomnieć, iż w orzecznictwie Sądów Administracyjnych można również spotkać się ze stanowiskiem, że zapis "finansowane w całości ze środków publicznych" nie odnosi się do podmiotów dysponujących środkami, lecz rzeczywistego w kontekście ekonomicznym źródła finansowania środkami (vide: wyrok WSA w Gdańsku z 4 października 2011 r., sygn. akt I SA/Gd 859/11; wyrok WSA w Krakowie z 15 listopada 2011 r., sygn. I SA/Kr 1534/11). Idąc w ślad stanowiska niektórych Sądów Administracyjnych Minister Finansów przyznał wnioskującej o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej firmie szkoleniowej prawo do zastosowania zwolnienia w sytuacji, gdy środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej zostały przekazane zamawiającemu szkolenie, ale jedynie w sytuacji, gdy zamawiający przechowywał te środki na odrębnym rachunku bankowym oraz złoży oświadczenie o pochodzeniu tych środków (vide: interpretacja indywidualna z 28 lutego 2012 r., sygn. IPPP1/443-1789/11-2/EK).