PIT 2011: Ulga na dzieci gdy ukończenie 18 lat

Przeczytaj także: Rozliczenie roczne gdy etat, podatek liniowy i małoletnie dziecko

Rozpatrzmy następującą sytuację: Syn państwa Nowaków we wrześniu 2011 r. ukończył 18 lat. W czerwcu natomiast ukończył szkołę zawodową jako mechanik samochodowy i podjął zatrudnienie w pobliskim warsztacie, gdzie pracował do końca roku. Uzyskany z tego tytułu dochód przekroczył kwotę zmniejszającą podatek przewidzianą w pierwszym przedziale skali podatkowej. Po zakończeniu szkoły zawodowej nie podjął także dalszej nauki. Czy i za jaki okres państwo Nowakowie mogą skorzystać z ulgi na dzieci?

We wskazanym przykładzie mamy do czynienia z sytuacją, w której to pod uwagę trzeba wziąć niejako warunki korzystania z ulgi na dzieci z jednej strony przewidziane dla dzieci małoletnich, z drugiej zaś dla pełnoletnich. W trakcie roku podatkowego bowiem dziecko uzyskało pełnoletniość, a to powoduje, iż aby za ten okres z ulgi skorzystać, konieczne jest spełnienie dodatkowych przesłanek.

Art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej updof) mówi, że od obliczonego wg skali podatkowej podatku za dany rok podatkowy podatnik ma prawo odliczyć kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2 na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:

1. wykonywał władzę rodzicielską;
2. pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało;
3. sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.

Odliczeniu podlega tutaj kwota stanowiąca 1/6 kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej za każdy miesiąc, w którym to podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę o których mowa wyżej.
Trzeba przy tym pamiętać o regule zawartej w art. 27f ust. 7 updof, który to mówi że art. 6 ust 8 i 9 stosuje się odpowiednio do dzieci, o których mowa m.in. w ust. 1. Co za tym idzie, aby z ulgi na małoletnie dziecko skorzystać, to nie może uzyskiwać dochodów opodatkowanych podatkiem liniowym, czy wg przepisów określonych w ustawie o ryczałcie ewidencjonowanym (za wyjątkiem prywatnego najmu) jak też podatkiem tonażowym.

I w zasadzie to najważniejsza część przepisów regulujących stosowanie ulgi na dzieci, która interesuje nas w zakresie określenia tego prawa dla państwa Nowaków z przykładu do czasu, gdy syn stał się pełnoletni (zakładamy bowiem, że z żadną nietypową sytuacją w postaci np. rozwodu nie mamy do czynienia). Zapewne warunki te Nowakowie spełniają, w związku z czym nie ma przeszkód aby w złożonym PIT za 2011 rok z ulgi skorzystali za okres dziewięciu miesięcy, czyli do czasu, aż syn ukończył lat 18 (a więc za okres styczeń-wrzesień). Wartość odliczenia za ten czas wyniesie: 9m-cy x 92,67 zł/m-c = 834,03 zł.

Sytuacja komplikuje się w momencie, gdy syn ukończył lat 18. Wtedy to bowiem przestaje być dzieckiem małoletnim i przytoczony wyżej art. 27f ust. 1 udpof już go wprost nie obejmuje. Niemniej ust. 6 tego przepisu mówi, że przepisy dotyczące ulgi na dzieci, określone w art. 27 ust. 1-5 stosuje się odpowiednio także do dzieci pełnoletnich, o których mowa w art. 6 ust. 4 pkt 2 i 3, w związku z wykonywaniem przez tych podatników ciążącego na nich obowiązku alimentacyjnego oraz w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej.

Art. 6 ust. 4 pkt 3 updof mówi natomiast o dzieciach do ukończenia 25 roku życia. Tutaj ustawodawca nałożył jednak pewne dodatkowe obwarowania (poza tymi, które zostały określone w art. 6 ust. 8 i 9, a o których była mowa wyżej, przy czym o nich też należy pamiętać). Otóż dziecko takie z jednej strony musi uczyć się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, z drugiej zaś nie może osiągać dochodów podlegających opodatkowaniu wg sakli podatkowej lub z tzw. kapitałów pieniężnych (określonych w art. 30b, np. z tytułu zbycia papierów wartościowych, udziałów w spółkach z o.o. itp.) w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej (czyli tzw. kwotę wolną od podatku), z wyjątkiem renty rodzinnej. Przypomnijmy że kwota ta w roku 2011 wynosiła 3 091 zł.

Jak łatwo zauważyć, syn państwa Nowaków nie spełnił ani jednego z powyższych warunków (a warto pamiętać o tym, że muszą one być spełnione łącznie, aby zastosowanie ulgi było możliwe). Nie kontynuował bowiem nauki i podjął zatrudnienie dzięki czemu jego dochód przekroczył kwotę wyżej wskazaną. Co za tym idzie za okres, od kiedy syn skończył lat 18, państwo Nowakowie z ulgi w rozliczeniu PIT 2011 skorzystać nie mogą.