Najem maszyny z importu: podatek VAT i dochodowy

Przeczytaj także: Import towaru: zaliczka a podatki

Przykładowo, spółka- matka z Niemiec zamówiła maszynę, która będzie importowana z Japonii prosto do polskiej spółki- córki. Obok miesięcznego czynszu za wynajem tej maszyny strony zamierzają ustalić, że spółka- córka poniesie także koszty cła i zapłaci VAT, przy czym odprawy celnej będzie dokonywać spółka-matka. Czy spółka- córka będzie miała wtedy prawo do zaliczenia cła do KUP i do odliczenia VAT?

Rozwiązanie niekorzystne
W powyższym przypadku właścicielem maszyny będzie zagraniczna spółka- matka, natomiast spółka- córka będzie miała jedynie status najemcy. W tej sytuacji, w przypadku dokonania odprawy celnej przez spółkę-matkę, odliczenie zapłaconego VAT, jak również uznanie zapłaconego cła za koszt uzyskania przychodu wydaje się być ryzykowne. Zaliczenie do kosztów mogłoby być uzasadnione tylko w przypadkach, gdyby umowa pomiędzy najemcą i wynajmującym wprost przerzucała obowiązek zapłaty cła na tego pierwszego. Jednak musiałoby to być bezpośrednio uregulowane w umowie. Ustne uzgodnienia między stronami byłyby niewystarczające.

Spółka nie jest stroną transakcji zakupu maszyny od podmiotu z Japonii, nie nabędzie zatem prawa do rozporządzania nabytą maszyną jako właściciel. Prawo do rozporządzenia towarem nabędzie spółka-matka. Ponadto, stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a VATU, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług. Z przepisu można wywnioskować, iż podstawę odliczenia stanowi faktura VAT, na której podmiot zamierzający odliczyć VAT figuruje jako nabywca. Tylko podmiot posiadający taki status jest uprawniony do pomniejszenia podatku należnego o naliczony. Odliczenie VAT nie może zostać dokonane przez danego podatnika, gdy faktura z której ten VAT wynika została wystawiona na inny podmiot.

To samo dotyczy sytuacji, gdy mamy do czynienia z importem towarów- wówczas kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wskazana w dokumentach celnych i deklaracji importowej. Zgodnie z art. 33 ust. 1 VATU, podatnicy dokonujący importu towarów są obowiązani do obliczenia i wykazania w zgłoszeniu celnym kwoty podatku, z uwzględnieniem obowiązujących stawek. Podatnikiem z tytułu importu jest zatem importer (podmiot, który dokonuje tego importu)- w opisywanym przypadku jest to spółka-matka, która zgłasza towar do oclenia. Tak więc spółka-córka nie będzie miała prawa do odliczenia podatku wynikającego z dokumentów na których widnieje spółka- matka.

Co z VAT
Jeśli spółka-matka nie jest zarejestrowana w Polsce do VAT, będzie mogła wykorzystać procedurę zwrotu. Zasady na jakich podmioty zagraniczne (tj. podmioty nieposiadające na terytorium Polski siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności) mogą uzyskać zwrot VAT określają przepisy rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 czerwca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku od towarów i usług niektórym podmiotom (Dz. U. Nr 136, poz. 797). Z przepisów tych nie wynika obecnie warunek, aby podmiot zagraniczny musiał być zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług na terytorium kraju (warunek taki przewidywało obowiązujące do końca marca 2011 r. rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2009 r. w sprawie zwrotu podatku od towarów i usług niektórym podmiotom - Dz. U. Nr 224, poz. 1801).

Możliwe będzie zatem, przy wykorzystaniu procedury zwrotu podatku za pośrednictwem niemieckiego organu podatkowego, odzyskanie przez spółkę- matkę podatku VAT zapłaconego w Polsce.

Podatek u źródła
Należy pamiętać, iż w przypadku wynajmu urządzenia od podmiotu zagranicznego trzeba każdorazowo rozważyć, czy nie zaistnieje obowiązek pobrania podatku u źródła.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 1 u.p.d.o.p., uzyskane w Polsce przez osoby podlegające ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu przychody za m.in. użytkowanie lub prawo do użytkowania urządzenia przemysłowego, w tym także środka transportu, urządzenia handlowego lub naukowego, podlegają opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem 20%. W przypadku posiadania przez podmiot wypłacający należność certyfikatu rezydencji odbiorcy, zastosowanie znajdzie stawka (5%) wskazana we właściwej umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Umowa między Rzeczpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku (dalej: u.p.o.) w art. 12 ust. 3 stanowi, że do należności licencyjnych zalicza się także należności za użytkowanie lub prawo do użytkowania urządzenia przemysłowego, handlowego lub naukowego.

Z powyższego wynika, iż o konieczności opodatkowania podatkiem u źródła, jako należności licencyjnej, przychodów z najmu maszyny od spółki zagranicznej decydujące znaczenie ma fakt, czy maszynie można przypisać przymiot bycia urządzeniem przemysłowym, handlowym lub naukowym.

Przepisy nie definiują pojęcia urządzenia przemysłowego, należy się zatem odwołać do słownikowego rozumienia tego pojęcia. PWN definiuje „urządzenie” jako rodzaj mechanizmu lub zespół elementów, przyrządów, służący do wykonywania określonych czynności, ułatwiający pracę, „Przemysł” jest definiowany jako produkcja materialna polegająca na wydobywaniu z ziemi bogactw naturalnych i wytwarzaniu produktów w sposób masowy przy użyciu urządzeń mechanicznych. Urządzenie przemysłowe jest to zatem urządzenie mające zastosowanie, funkcjonujące w przemyśle. W przypadku zatem, gdy zamawiana maszyna funkcjonuje w przemyśle, o czym de facto będzie decydować charakter działalności spółki-córki, istnieje duże prawdopodobieństwo że organy podatkowe sklasyfikują ją jako „urządzenie przemysłowe”, którego wynajem będzie rodził obowiązki w zakresie podatku u źródła.