Podatek od wypłaty zaliczki na poczet dywidendy

Przeczytaj także: Spółka na Cyprze to niższy podatek dochodowy

Z kolei art. 195 K.s.h. precyzuje, że wypłata zaliczki jest możliwa, jeżeli zatwierdzone sprawozdanie finansowe spółki za poprzedni rok obrotowy wykazuje zysk. Zaliczka może stanowić najwyżej połowę zysku osiągniętego od końca poprzedniego roku obrotowego, powiększonego o kapitały rezerwowe utworzone z zysku, którymi w celu wypłaty zaliczek może dysponować zarząd, oraz pomniejszonego o niepokryte straty i udziały własne.

Art. 195 K.s.h. uzyskał obecne brzmienie z dniem 15 stycznia 2004 r. Przed tą datą art. 195 § 1 K.s.h. stanowił:
"Spółka może wypłacić zaliczkę na poczet dywidendy, jeżeli jej sprawozdanie finansowe za ostatni rok obrotowy wykazuje zysk. Zaliczka stanowić może najwyżej połowę zysku osiągniętego od końca ostatniego roku obrotowego, powiększonego o niewypłacone zyski z poprzednich lat obrotowych oraz pomniejszonego o straty z lat poprzednich i kwoty obowiązkowych kapitałów rezerwowych utworzonych zgodnie z ustawą lub umową spółki."

W uzasadnieniu do projektu nowelizacji K.s.h., która wprowadziła zmiany do treści art. 195 K.s.h., podkreślone zostało, że projekt zmienia w sposób znaczący zasady wypłaty zaliczek dywidendowych. W szczególności sprecyzowano, że zwiększenia zysku za okres sprawozdawczy służący do wypłaty zaliczek celem przeznaczenia do podziału mogą nastąpić tylko o kapitały rezerwowe będące w dyspozycji zarządu. Wymaga to uprzedniego utworzenia lub zwiększenia takiego kapitału z zysku i udzielenia zarządowi prawa do jego wykorzystania w celu wypłaty zaliczek (źródło: ).

Powyższe pozwala stwierdzić, że na gruncie obecnej regulacji na wypłatę zaliczki zarząd nie może przeznaczyć niewypłaconych zysków z lat poprzednich ani kwot pochodzących z kapitału zapasowego. Niepodzielone zyski z lat ubiegłych czy kwoty przeniesione z utworzonych z zysku kapitałów zapasowego i rezerwowych, które mogą być przeznaczone do podziału, można natomiast uwzględnić przy wypłacie dywidendy (art. 192 K.s.h.).

Na zaliczkę dywidendową, poza połową zysku osiągniętego do końca poprzedniego roku obrotowego, przekazać można jedynie środki z kapitałów rezerwowych utworzonych z zysku, którymi w celu wypłaty zaliczki może dysponować zarząd. R. Pabis (Spółka z o.o. Komentarz; 2. wydanie; C.H. Beck; Warszawa 2004; str. 194) podkreśla, że wykorzystanie w celu wypłaty zaliczki kwot zgromadzonych w kapitale rezerwowym wymagać będzie istnienia odpowiedniego zapisu w umowie spółki, upoważniającego zarząd do dysponowania tymi środkami w tym celu, jeżeli dany kapitał utworzono na podstawie umowy spółki. W razie gdy podstawą utworzenia kapitału rezerwowego była uchwała wspólników, wówczas ich uchwała będzie wystarczającą podstawą dla udzielenia zarządowi upoważnienia do dysponowania kapitałem na wypłatę zaliczki na poczet dywidendy.

Zaliczka na poczet dywidendy powinna być wypłacona wszystkim wspólnikom, którym udziały przysługiwały w dniu powzięcia uchwały w sprawie zaliczki, o której mowa w art. 194-195 K.s.h.

Do zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy stosuje się regulacje dotyczące uprzywilejowania udziału w zysku (art. 196 K.s.h.). Zastosowania nie ma przepis art. 197 K.s.h. Nie uwzględnia się zatem instytucji tzw. dywidendy zaległej dla posiadaczy udziałów uprzywilejowanych. Przy tym ewentualne uprzywilejowanie w zakresie wypłaty zaliczek dywidendowych zależy od zawarcia odpowiednich regulacji w umowie spółki. Dodać też należy, że uprzywilejowanie w zakresie dywidendy nie przesądza automatycznie, że odnosi się ono do zaliczek. Aby tak było, kwestia ta musi być uregulowana w umowie spółki.

Podsumowując, można stwierdzić, że aby wypłata zaliczki dywidendowej mogła nastąpić:

• umowa spółki musi upoważniać zarząd do podjęcia decyzji w tej materii; podstawą wypłaty jest uchwała zarządu;
• przewidywana jest dywidenda, innymi słowy zarząd oczekuje (spodziewa się), że wspólnicy podejmą decyzję o jej wypłacie na najbliższym zwyczajnym zgromadzeniu. Co do zasady, organem kompetentnym do powzięcia uchwały o podziale zysku albo pokryciu straty jest bowiem zwyczajne zgromadzenie wspólników, jeżeli zgodnie z art. 191 § 2 K.s.h. sprawy te nie zostały wyłączone spod kompetencji tego organu;
• spółka posiada środki na wypłatę zaliczki;
• zatwierdzone sprawozdanie finansowe za poprzedni rok obrotowy wykazuje zysk;
• zaliczka nie może przekroczyć kwoty wyliczonej zgodnie z art. 195 K.s.h., tj. połowy zysku osiągniętego do końca poprzedniego roku obrotowego, powiększonego o kapitały rezerwowe utworzone z zysku, którymi w celu wypłaty zaliczek może dysponować zarząd. Sumę tę pomniejszają niepokryte straty i udziały własne.

Ewentualne przekazanie środków spółki wspólnikom przy naruszeniu zasad wypłaty zaliczek na poczet dywidendy będzie stanowiło bezprawną wypłatę w rozumieniu art. 198 K.s.h. W takim przypadku wspólnicy, którzy otrzymają taką bezprawną wypłatę, obowiązani będą do jej zwrotu. Z kolei członkowie organów spółki, którzy ponoszą odpowiedzialność za taką wypłatę, odpowiadać będą za jej zwrot spółce solidarnie z odbiorcą (wspólnikiem).

Od powyższej sytuacji odróżnić należy tę, gdy zarząd prawidłowo dokonał wypłaty zaliczek na poczet przewidywanej dywidendy, ale nie nastąpiło jej przyznanie. Kwoty wypłacone podlegać będą zwrotowi w myśl przepisów o nienależnym świadczeniu (por. art. 410 Kodeksu cywilnego - Dz. U. z 1964 r. nr 16, poz. 93 ze zm.).

Na zakończenie wrócimy do artykułu, który ukazał się w Biuletynie Informacyjnym nr 31 z 1 listopada 2011 r., pt. "Podział w spółce z o.o. zatrzymanego w latach ubiegłych zysku". Otóż w zawartym tam zwrocie, iż "(...) zyski zatrzymane w latach poprzednich w spółce z o.o. mogą być wypłacone wspólnikom albo w ramach podziału zysku dokonywanego raz do roku po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego za poprzedni rok obrotowy, albo w postaci zaliczek na dywidendę (...)" nie zostało wyraźnie podkreślone, że kwoty zgromadzone na kapitale zapasowym nie mogą być wypłacone w ramach zaliczki dywidendowej. Przez co można wyciągnąć mylne wnioski. Wprawdzie wyżej jednoznacznie napisaliśmy, ile może wynosić zaliczka na poczet dywidendy, jednak podkreślamy jeszcze raz, że zyski zatrzymane w spółce mogą być wypłacone w ramach zaliczki jedynie wówczas, gdy stanowią kapitały rezerwowe, którymi w celu wypłaty zaliczek może dysponować zarząd oraz spełnione zostaną pozostałe warunki wypłaty zaliczki dywidendowej.

Obowiązki związane z wypłatą zaliczki na poczet dywidendy w spółce wypłacającej
Chociaż nie wynika to wprost z przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, skutki wypłaty zaliczki na poczet dywidendy są w spółce wypłacającej takie same, jak w przypadku wypłaty samej dywidendy. Oznacza to, że od zaliczek tych spółka wypłacająca będzie - co do zasady - zobowiązana (jako płatnik) pobrać zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 19% i wpłacić go na rachunek właściwego urzędu skarbowego.

Możliwe jest zastosowanie niższej stawki podatkowej albo też zwolnienie z poboru podatku, jeżeli zaliczka na dywidendę została wypłacona wspólnikowi zagranicznemu i możliwość taka wynika z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, zawartej między Polską a krajem wspólnika. Jest to możliwe pod warunkiem udokumentowania miejsca siedziby podatnika dla celów podatku dochodowego uzyskanym od niego certyfikatem rezydencji (art. 26 ust. 1 ustawy o PDOP).