Nabycie spadku: terminy zgłoszeń w podatku od spadków i darowizn

Przeczytaj także: Zwolnienie z podatku od spadku: termin złożenia deklaracji

Podatkowi od spadków i darowizn podlega m.in. nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się w Polsce lub praw majątkowych tutaj wykonywanym tytułem dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego.

Mało tego - jeżeli w chwili otwarcia spadku nabywca był obywatelem polskim lub tylko miał miejsce stałego pobytu w Polsce, opodatkowaniu podatkiem podlega także nabycie rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą.

Niemniej jeżeli tylko spadek nabywa Polak, to co do zasady będzie musiał od niego zapłacić podatek nawet, gdy przedmiot spadku znajduje się za granicą (chyba że inaczej będzie stanowić umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania).

Podatek od spadków i darowizn jest jednak rozliczany inaczej, aniżeli inne - przekazywane urzędom skarbowym.

W jakim terminie formularz jest składany? Ustawa mówi, iż podatnicy są obowiązani co do zasady złożyć zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego (chyba że podatek jest pobierany przez płatnika - wówczas deklaracji nie składamy; w określonych przypadkach płatnikiem podatku może być notariusz).

Kiedy zatem dochodzi do nabycia spadku? Otóż w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego obowiązek podatkowy powstaje:

• w drodze dziedziczenia – z chwilą przyjęcia spadku,
• w drodze zapisu zwykłego, dalszego zapisu lub z polecenia testamentowego - z chwilą wykonania zapisu zwykłego, dalszego zapisu lub polecenia,
• w drodze zapisu windykacyjnego - z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, postanowienia częściowego stwierdzającego nabycie przedmiotu zapisu windykacyjnego, zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia lub wydania europejskiego poświadczenia spadkowego,
• jeżeli nabycie następuje w częściach - obowiązek podatkowy powstaje z chwilą nabycia poszczególnych części.

Ustawa zawiera też jeszcze jeden termin złożenia deklaracji - przewidziany dla najbliższej rodziny, która zamierza skorzystać z pełnego zwolnienia od podatku z uwagi na więzy krwi.
Otóż nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę jest zwolnione z podatku, jeżeli osoby takie zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego (o którym mowa była wyżej), zaś w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia - w terminie miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku.

W przypadku darowizny pieniędzy jest jeszcze jeden warunek, niemniej my skupiamy się na spadkach, stąd też go pomijamy.

Ustawodawca wskazuje też na sytuacje szczególne zgłaszania spadków przy korzystaniu ze zwolnienia przez najbliższą rodzinę. I tak:

• Jeżeli dokumentem potwierdzającym nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych jest akt poświadczenia dziedziczenia lub europejskie poświadczenie spadkowe, 6-miesięczny termin liczy się od dnia zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia lub wydania europejskiego poświadczenia spadkowego.
• Jeżeli nabywca dowiedział się o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych po upływie wskazanych wyżej terminów, zwolnienie jest stosowane, gdy nabywca zgłosi te rzeczy lub prawa majątkowe naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu, oraz uprawdopodobni fakt późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu.