Samochód osobowy: obniżenie stawki amortyzacji

Przeczytaj także: Firmowy samochód osobowy: optymalizacja podatkowa

Wydatki związane z eksploatacją samochodów osobowych a koszty podatkowe
Ustawy o podatku dochodowym nakładają na podatnika kilka ważnych ograniczeń w zakresie zaliczania do kosztów uzyskania przychodów wydatków związanych z eksploatacją samochodów osobowych. Jest o nich mowa w przepisach ustanawiających tzw. negatywny katalog kosztów uzyskania przychodów (art. 16 ust. 1 updop oraz art. 22 ust. 1 updof).

Ustawodawca przewidział w nich m.in. brak możliwości zaliczenia do kosztów podatkowych:

1. składek na ubezpieczenie samochodu osobowego w wysokości przekraczającej ich część ustaloną w takiej proporcji, w jakiej pozostaje równowartość 20.000 euro, przeliczona na złote według kursu średniego euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia zawarcia umowy ubezpieczenia w wartości samochodu przyjętej dla celów ubezpieczenia (w przypadku podatników PIT przeliczenia należy dokonać po kursie sprzedaży walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski),
2. wydatków z tytułu kosztów używania, do potrzeb działalności gospodarczej, samochodów osobowych niestanowiących składników majątku podatnika - w części przekraczającej kwotę wynikającą z pomnożenia liczby kilometrów faktycznego przebiegu pojazdu dla celów podatnika oraz stawki za jeden kilometr przebiegu, określonej w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra; podatnik jest obowiązany prowadzić ewidencję przebiegu pojazdu,
3. wydatków ponoszonych na rzecz pracowników z tytułu używania przez nich samochodów na potrzeby podatnika: w celu odbycia podróży służbowej (jazdy zamiejscowe) - w wysokości przekraczającej kwotę ustaloną przy zastosowaniu stawek za jeden kilometr przebiegu pojazdu; zaś w jazdach lokalnych - w wysokości przekraczającej wysokość miesięcznego ryczałtu pieniężnego albo w wysokości przekraczającej stawki za jeden kilometr przebiegu pojazdu, określonych w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra.

Niestety, to nie koniec. Istnieje bowiem jeszcze jedno ograniczenie, które dotyczy odpisów amortyzacyjnych. Mianowicie podatnikowi wolno zaliczyć do koszów uzyskania przychodów amortyzację kalkulowaną od wartości początkowej nie wyższej niż równowartość 20.000 euro przeliczonej na złote według kursu średniego euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia przekazania samochodu do używania (art. 16 ust. 1 pkt 4 updop i art. 23 ust. 1 pkt 4 updof).

Konstrukcja tego przepisu "na pierwszy rzut oka" skutecznie uniemożliwia podatnikowi ujęcie w rachunku podatkowym wydatku poniesionego na nabycie samochodu osobowego o wartości początkowej przekraczającej równowartość 20.000 euro. Nasuwa się w tym miejscu pytanie, czy amortyzowanie takiego samochodu osobowego stawką podstawową wynoszącą 20% w skali roku jest zasadne. Odpowiedź brzmi - nie.

Czy stosować obniżoną stawkę amortyzacyjną?
Skoro w świetle zaprezentowanego wcześniej przepisu podatnik nie może zaliczyć pełnej wartości odpisu amortyzacyjnego do kosztów uzyskania przychodów, rozsądne jest obniżenie stawki amortyzacyjnej niemal do zera. Po co? Aby podatnik mógł rozpoznać koszty uzyskania przychodu w momencie sprzedaży środka trwałego.

W przypadku odpłatnego zbycia samochodu osobowego kosztem uzyskania przychodów jest jego wartość początkowa pomniejszona o sumę odpisów amortyzacyjnych (art. 15 ust. 1i updop, art. 22 ust. 1d updof). Nie ma przy tym znaczenia, czy w przeszłości odpisy amortyzacyjne były zaliczone przez podatnika do kosztów uzyskania przychodów, czy też nie. W ustawach o podatku dochodowym brak jest ograniczeń w zakresie zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów nieumorzonej wartości samochodu osobowego w przypadku jego sprzedaży.

Jak stosować obniżoną stawkę amortyzacyjną
Kluczem do sukcesu okazuje się zatem obniżenie stawki amortyzacyjnej. Zasady obniżania stawek amortyzacyjnych ustawodawca przewidział w art. 16i ust. 5 updop oraz art. 22i ust. 5 updof. W świetle tych przepisów podatnicy mogą obniżać podane w Wykazie stawek amortyzacyjnych stawki dla poszczególnych środków trwałych. Zmiany stawki dokonuje się począwszy od miesiąca, w którym te środki zostały wprowadzone do ewidencji, albo od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego.

Obniżone stawki amortyzacyjne prowadzą do zmniejszenia odpisów amortyzacyjnych niestanowiących kosztów podatkowych i zwiększenia kosztów uzyskania przychodów w postaci nieumorzonej wartości samochodu osobowego rozpoznawanych w momencie jego sprzedaży.

Podstawa prawna:

• art. 15 ust. 1i, art. 16 ust. 1 pkt 4, art. 16i ust. 5 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 74, poz. 397 ze zm.),
• art. 22 ust. 1d, art. 22i ust. 5, art. 23 ust. 1 pkt 4 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2010 r. nr 51, poz. 307 ze zm.).

Czy wiesz jak rozliczać podatki dochodowe? Odpowiedź znajdziesz w poradniku "Podatki dochodowe w praktyce". Znajdziesz w nim porady i praktyczne przykłady dotyczące rozliczeń podatkowych w firmie.