Import usług: rozliczenie a rejestracja VAT

Przeczytaj także: Podatek VAT: stałe miejsce prowadzenia działalności

Art. 97 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług mówi, że podatnicy VAT czynni są obowiązani przed dniem dokonania pierwszej wewnątrzwspólnotowej dostawy lub pierwszego wewnątrzwspólnotowego nabycia zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego w zgłoszeniu rejestracyjnym (VAT-R) o zamiarze rozpoczęcia wykonywania tych czynności.

Art. 97 ust. 3 ustawy o VAT mówi natomiast, że powyższy przepis stosuje się odpowiednio również do podatników,
1) nabywają usługi, do których stosuje się art. 28b, jeżeli usługi te stanowiłyby u nich import usług;
2) świadczą usługi, do których stosuje się art. 100 ust. 1 pkt 4, dla podatników podatku od wartości dodanej lub osób prawnych niebędących takimi podatnikami, zidentyfikowanych na potrzeby podatku od wartości dodanej.

Zdarza się, że przed wystąpieniem czynności wskazanych wyżej podatnik nie dokona stosownej rejestracji. Nie ma to jednak większego wpływu na sposób rozliczenia danej transakcji. Przypomnijmy, że zgodnie z art. 28b ustawy o VAT, miejscem świadczenia usług na rzecz podatnika jest co do zasady miejsce, w którym usługobiorca posiada siedzibę działalności gospodarczej, miejsce stałego prowadzenia tej działalności, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu (wyjątki od tej reguły zostały podane w art. 28c-28n ustawy o VAT). Podatnikami są tutaj natomiast m.in. podmioty, który wykonują samodzielnie działalność gospodarczą w myśl art. 15 ust. 2 lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności.

W żadnym miejscu ustawodawca nie uzależnia miejsca świadczenia usług, a co za tym idzie, także rozliczenia podatku VAT w inny sposób, od tego, czy podatnik dokonał stosownej rejestracji na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych. Tym samym zasadę wyrażoną w art. 28b (oczywiście z uwzględnieniem wyjątków) będzie stosował zarówno podatnik nabywający lub świadczący usługi na rzecz swoich unijnych kontrahentów zarejestrowany na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych jak i ten, który rejestracji takiej jeszcze nie dokonał. Ten ostatni powinien stosowny obowiązek w zakresie rejestracji jednak jak najszybciej dopełnić i pamiętać, że wartość świadczonych usług na rzecz unijnych kontrahentów, do których ma zastosowanie art. 28b, jest wykazywana w informacji podsumowującej VAT-UE.

W praktyce może wystąpić sytuacja, w której to wskutek nie podania unijnego numeru NIP (tj. poprzedzonego oznaczeniem PL) zagraniczny kontrahent świadczący usługi na rzecz polskiego podatnika naliczy od tej transakcji podatek od wartości dodanej ze swojego kraju. Działanie takie nie zwalnia jednak polskiego podatnika z obowiązku rozliczenia z tego tytułu importu usług.

W takim przypadku należy dodatkowo pamiętać, że zgodnie z art. 29 ust. 17 ustawy o VAT podstawą opodatkowania będzie tutaj kwota, która usługobiorca jest zobowiązany zapłacić (z pewnymi wyjątkami). Tym samym, gdy usługobiorca jest obowiązany zapłacić kontrahentowi kwotę brutto, tj. wraz z podatkiem od wartości dodanej, kwota ta będzie podstawą opodatkowania importu usług.