Usługi budowlane: zapłata w ratach a podatek VAT

Przeczytaj także: Podatek VAT: usługi budowlane gdy metoda kasowa

Rozpatrzmy następującą sytuację: 23 marca 2011 r. podatnik wykonał usługę budowlaną na rzecz kontrahenta. Ten płatność za nią uregulował w trzech etapach: pierwsza (20 tys. zł) miała miejsce w dniu wykonania usługi, kolejna (25 tys. zł) nastąpiła 15 kwietnia 2011 r., a trzecia (30 tys. zł) zostanie przekazana dopiero w maju 2011 r. Faktura VAT za wykonane usługi została wystawiona 23 marca 2011 r. na wartość 75 000 zł brutto. Kiedy w takim przypadku powstanie obowiązek podatkowy?

Jak już wskazano wyżej, w przypadku czy to usług budowlanych, czy też transportowych, obowiązek podatkowy w podatku VAT powstaje na zasadach szczególnych. Art. 19 ust. 13 pkt 2 ustawy o VAT mówi, że jest to dzień otrzymania całości lub części zapłaty, jednakże nie później niż 30-sty dzień licząc od dnia wykonania tychże usług.

W zakresie określenia momentu powstania obowiązku podatkowego nie ma tutaj najmniejszego znaczenia data wystawienia faktury VAT. Dodajmy w tym miejscu, że ustawodawca w sposób szczególny uregulował także termin, w którym dokument taki należy wystawić (nie później niż dzień powstania obowiązku podatkowego i nie wcześniej niż na 30 dni przed powstaniem tego obowiązku).

Należy tu pamiętać także o uregulowaniach zawartych w art. 19 ust. 15 ustawy o VAT. Przepis ten mówi mianowicie, że m.in. w przypadkach określonych w art. 19 ust. 13 pkt 2 otrzymanie części zapłaty (ceny) powoduje powstanie obowiązku podatkowego w tej części.

Jak zatem powinien postąpić podatnik z naszego przykładu?

Usługa budowlana została wykonana dnia 23 marca 2011 r. 30-sty dzień licząc od dnia wykonania usługi przypada zatem 22 kwietnia 2011 r. i to najpóźniej tego dnia powstanie obowiązek podatkowy. 23 marca 2011 r. kontrahent wpłacił jednak na poczet zapłaty za tę usługę kwotę 20 tys. zł. W związku z tym, stosując art. 19 ust. 15 ustawy o VAT, obowiązek podatkowy od tej części należności powstał w dniu otrzymania wpłaty, czyli 23 marca 2011 r. Należy pamiętać, że otrzymane pieniądze są kwotą brutto, z której trzeba wyodrębnić podatek VAT i wartość netto metodą „w stu”. Zakładając, że świadczona usługa była opodatkowana 23% stawką podatku, od otrzymanej kwoty podatnik wykaże podatek VAT w wysokości: 23%/123% x 20 000 zł = 3 739,84 zł, wartość netto natomiast wyniesie: 20 000 zł– 3739,84 zł = 16 260,16 zł.

Kolejna wpłata (25 tys. zł) miała miejsce 15 kwietnia 2011 r., a więc także przed powstaniem obowiązku podatkowego. Pozostała część należności (30 tys. zł) zostanie uregulowana dopiero w maju 2011 r.
Od drugiej transzy obowiązek podatkowy powstał zatem 15 kwietnia 2011 r., a od pozostałej części należności 22 kwietnia 2011 r. – jako że wtedy upływa 30-sty dzień licząc od dnia wykonania usługi. Co za tym idzie, zarówno wpłatę w wysokości 25 tys. zł. jak też nieuregulowaną jeszcze kwotę 30 tys. zł za świadczone usługi budowlane podatnik rozliczy w kwietniu 2011 r.

Jak już wskazano wyżej, w zakresie powstania obowiązku podatkowego najmniejszego znaczenia nie ma data wystawienia faktury VAT. Nieistotne są także zapłaty dokonane po 30-stym dniu licząc od dnia wykonania omawianych usług.