Środek trwały w darowiźnie: amortyzacja jednorazowa?

Przeczytaj także: Oprogramowanie komputerowe jako inwestycja w obcym środku trwałym

Rozpatrzmy następującą sytuację: Pan Piotr otworzył działalność gospodarczą w zakresie ślusarstwa-tokarstwa. Jego ojciec, z zawodu tokarz, przekazał mu w darowiźnie kupioną wiele lat temu tokarnię. Pan Piotr uznał tę tokarnie za środek trwały swojej firmy. W umowie darowizny wartość tokarni została określona na kwotę 15 tys. zł i odpowiada ona wartości rynkowej tej maszyny. Czy pan Piotr może dokonać jej amortyzacji jednorazowej?

Regulacje w zakresie amortyzacji jednorazowej ustawodawca zawarł w art. 22k ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, którego to ust. 7 stanowi, że podatnicy, w roku podatkowym, w którym rozpoczęli prowadzenie działalności gospodarczej, oraz mali podatnicy, mogą dokonywać jednorazowo odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych zaliczonych do grupy 3-8 Klasyfikacji, z wyłączeniem samochodów osobowych, w roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym równowartości kwoty 50.000 euro łącznej wartości tych odpisów amortyzacyjnych.

Odpisów takich można dokonywać nie wcześniej niż w miesiącu, w którym środki trwałe zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Mówi o tym art. 22k ust. 8 cytowanej ustawy

Pan Piotr z naszego przykładu mieści się w dyspozycji art. 22k ust. 7 - jest podatnikiem rozpoczynającym prowadzenie działalności gospodarczej. Warto tutaj jednak dodać, że przepis ten nie ma zastosowania do podatnika rozpoczynającego prowadzenie działalności gospodarczej, który w roku rozpoczęcia tej działalności, a także w okresie dwóch lat, licząc od końca roku poprzedzającego rok jej rozpoczęcia, prowadził działalność gospodarczą samodzielnie lub jako wspólnik spółki niemającej osobowości prawnej lub działalność taką prowadził małżonek tej osoby, jeżeli między małżonkami istniała w tym czasie wspólność majątkowa.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie uzależniają prawa do skorzystania z amortyzacji jednorazowej od sposobu nabycia danego składnika majątku. Co za tym idzie, w ten sposób zamortyzować można także i te środki trwałe, które zostały nabyte w sposób nieodpłatny, czyli w postaci darowizny lub spadku. Warto tutaj jednak pamiętać o sposobie ustalenia wartości początkowej takiego środka trwałego. Otóż w razie jego nabycia w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób – wartością początkową jest wartość rynkowa z dnia nabycia, chyba że umowa darowizny albo umowa o nieodpłatnym przekazaniu określa tę wartość w niższej wysokości. Mówi o tym art. 22g ust. 1 pkt 3 cytowanej ustawy.

Reasumując pan Piotr może dokonać jednorazowej amortyzacji otrzymanej od ojca w drodze darowizny tokarki, która stanowi środek trwały jego firmy. Zawarta w umowie darowizny wartość tokarni odpowiada jej wartości rynkowej – co za tym idzie w takiej wysokości będzie ustalona jej wartość początkowa, od której zostanie dokonany jednorazowy odpis amortyzacyjny. Gdyby w umowie została zawarta wyższa wartość tokarki, konieczne byłoby, dla celów amortyzacji, jej zredukowanie do wartości rynkowej. Gdyby z kolei została ona określona w kwocie niższej aniżeli wartość rynkowa, do celów amortyzacji należałoby przyjąć kwotę wynikającą z umowy.