Przebudowa drogi publicznej a opodatkowanie VAT

Przeczytaj także: Zbycie udziałów w spółce z o.o. - wynagrodzenie wspólnika a podatek VAT

Na początek należy przypomnieć regułę zgodnie, z którą opodatkowaniu VAT podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terenie kraju. Z przepisu tego wynika, że - co do zasady - opodatkowaniu podlega jedynie odpłatne świadczenie usług, zaś usługi świadczone nieodpłatnie zasadniczo opodatkowaniu nie podlegają niezależnie od tego, czy nieodpłatność jest istotą danej usługi, czy też usługa została wykonana bez wynagrodzenia.

Równocześnie należy zauważyć, iż niektóre czynności wykonywane nieodpłatnie podlegają jednak opodatkowaniu VAT, jako czynności zrównane z odpłatnym świadczeniem usług. Opodatkowanie czynności świadczonych nieodpłatnie stanowi wyjątek od zasady wynikającej z art. 5 ustawy o VAT i jest dopuszczalne jedynie w przypadkach wyraźnie wymienionych w ustawie. Dokonując wykładni przepisów należy więc mieć na uwadze zasadę, iż wyjątki nie mogą być interpretowane rozszerzająco. Stosownie do art. 8 ust. 2 ustawy o VAT za czynność zrównaną z odpłatnym świadczeniem usług uznaje się także wszelkie nieodpłatne świadczenia usług, jeżeli nie są one związane z prowadzonym przedsiębiorstwem, a podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych następnie z wyświadczeniem tego rodzaju usług.

Interpretacja tego przepisu nie może pozostawać jednak w sprzeczności z zasadą wykładni, zakazującą rozszerzającej interpretacji wyjątków. W związku z tym powołany przepis wskazuje na możliwość opodatkowania usług świadczonych nieodpłatnie tylko wtedy, kiedy spełnione zostaną dwa warunki wymienione w tym przepisie. Dlatego też usługi świadczone nieodpłatnie należy traktować, jako usługi odpłatne, o ile nie są one związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, a podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Tylko łączne zaistnienie powołanych przesłanek umożliwia zastosowanie fikcji prawnej i objęcie zakresem opodatkowania usług nieodpłatnych. W konsekwencji brak przynajmniej jednej przesłanki (warunku), opodatkowanie to wyłącza. Analizując, więc zagadnienie nieodpłatności realizowanej inwestycji należy zauważyć, iż przedsięwzięcie polegające na budowie marketu oraz przebudowie zewnętrznego układu komunikacyjnego w bezpośrednim jego otoczeniu, do czego spółka była zobowiązana - na gruncie należącym do gminy - jest wykonywane na rzecz gminy nieodpłatnie. Odpłatność oznacza, bowiem wykonywanie usługi za wynagrodzeniem, a więc za zapłatą, zwrotem kosztów lub ekwiwalentem środków pieniężnych. W tym jednak przypadku firma świadcząc inwestycję drogową na rzecz gminy, nie otrzymuje z tego tytułu zapłaty w jakiejkolwiek postaci.

Zatem istotne tutaj jest to, czy inwestycja w infrastrukturę nie jest realizowana w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa przez tę firmę. Ze stanu faktycznego wynika, że infrastruktura drogowa została wybudowana w celu umożliwienia prowadzenia marketu, a zatem pozostaje bezsprzecznie w związku z prowadzonym przedsiębiorstwem. Przez usługi niezwiązane z prowadzeniem przedsiębiorstwa uznać należy te usługi, których świadczenie odbywa się bez związku z potrzebami prowadzonej działalności, a taka sytuacja w niniejszej sprawie nie występuje. Inwestycja w infrastrukturę jest koniecznym elementem realizacji budowy przedmiotowego marketu.

W konsekwencji w omawianej sytuacji nie została spełniona przesłanka braku związku z prowadzonym przedsiębiorstwem, o której mowa w art. 8 ust. 2 ustawy o VAT. Oznacza to, iż nieodpłatne przekazanie infrastruktury drogowej na rzecz gminy nie będzie podlegało opodatkowaniu VAT.

Podstawa prawna: art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 2 ustawy o VAT.


Jak ustrzec się błędu, skoro przepisy ustawy o VAT są niezwykle skomplikowane, a wyjaśnienia organów skarbowych często sprzeczne? Przeczytasz o tym w poradniku „Vademecum VAT”!