Podwyżka VAT to koszty dla firm

Przeczytaj także: Najistotniejsze zmiany w VAT w 2011 r.

Konsekwencje podwyżki VAT dla przedsiębiorstw są następujące:

Jednorazowe wydatki administracyjne i/lub informatyczne

W IV kw. 2010 roku przedsiębiorstwa poniosą znaczące jednorazowe wydatki na pokrycie kosztów administracyjnych i informatycznych, znacząco wpływające na ich rentowność sprzedaży. Wydatki te związane będą z koniecznością wprowadzenia nowych stawek do systemów informatycznych i rozmieszczenia na produktach nowych metek towarowych oraz z drukiem i upowszechnieniem nowych cenników. Koszty te mogą być szczególnie wysokie w przypadku sieci firm handlowych, obniżając marże na sprzedaży o ok. 0,4-0,5 punktu procentowego, w wypadku niekorygowania z tego tytułu cen detalicznych. W wartościach bezwzględnych PKPP Lewiatan szacuje te koszty w każdej sieci handlowej, w zakresie bardzo podstawowym, na ok. 0,8-1,5 mln złotych, w zależności od wielkości sieci, z czego większość przypada na wizyty serwisantów do wielu tysięcy kas na terenie całego kraju. Firm tego typu są w Polsce dziesiątki, a mniejszych – tysiące.
W przeprowadzonym badaniu ankietowym prawie połowa respondentów (z różnych branż) wskazała, że to źródło dodatkowych kosztów dostrzegalnie pogorszy rentowność sprzedaży w ich firmach.

Przedsiębiorstwa z sektora telekomunikacji w ogóle mogą mieć trudność z dokonaniem zmian taryf w terminie wejścia w życie podwyżek VAT. Znając praktykę zmian podatkowych, ostateczny kształt przepisów poznamy zapewne dopiero w listopadzie lub grudniu, podczas gdy dla zachowania ustawowych procedur zawiadamiania klientów potrzeba czasu. Oznacza to, że firmy dokonają korekty cen o 1 punkt procentowy podwyższonego VAT z opóźnieniem, ponosząc dodatkowe koszty na własny rachunek.

Presja kosztowa na podwyżki cen

Również prawie połowa ankietowanych przedsiębiorców oczekuje zwiększenia w wyniku podwyżek stawek VAT presji kosztowej w ich działalności. Oczekują, ze ich dostawcy mogą zwiększać ceny swoich produktów bardziej, niż na to wskazywałyby same podwyżki VAT. Szczególnie dotkliwe okazać się to może dla firm pozbawionych możliwości odliczania VAT (tj. działalności zwolnionej z VAT), jak usługi medyczne i finansowe. Wobec ograniczeń popytowych odbiorcy ich produkcji będą starali się wymóc na nich przynajmniej częściową partycypację w tych podwyżkach przez obniżenie marż na sprzedaży, z negatywnym wpływem na rentowność sprzedaży.

Pułapka stałych cen w kontraktach z przetargów publicznych

Problem dotyczy firm realizujących wieloletnie umowy na realizację usług, po wygranych przetargach w ramach zamówień publicznych. Wzrost stawek VAT nie prowadzi w Polsce do automatycznej waloryzacji cen brutto w takich umowach, chyba że taka ewentualność, co jest bardzo rzadkie, została wprost przewidziana w specyfikacji istotnych warunków zamówienia i samej umowie. Niskie marże w takich umowach mogą nie wystarczyć dla pokrycia zwiększonych kosztów realizacji usług i prowadzić do trwałej nierentowności wykonawców. Kilka tysięcy firm w Polsce, realizujących umowy w ramach zamówień publicznych i zatrudniających łącznie około 600.000 osób napotka od 1 stycznia 2011 roku poważne zagrożenie dla swojej egzystencji wskutek podwyżek stawek VAT. Dotyczy to branż: usług profesjonalnego utrzymania czystości, cateringowych, budowlanych, ochrony mienia oraz utrzymania nieruchomości.

Niepewność w sprawie wpływu VAT na popyt

Przeprowadzona ankieta nie potwierdziła obaw o kształtowanie się popytu ze strony ostatecznych odbiorców produkcji. Jedynie mniejszość przedsiębiorców spodziewa się spadku popytu na swoje towary i usługi wskutek zmian stawek VAT. Kwestia ta wymagać będzie jednak dalszej szczegółowej obserwacji, szczególnie w przypadku usług budowlanych, książek, zabawek i towarów dla dzieci.

Zdaniem PKPP Lewiatan, rząd powinien zadbać o minimalizację wszelkich niezamierzonych ubocznych skutków podwyżek stawek VAT, tam gdzie to jest ekonomicznie i prawnie możliwe. Spośród powyższych czterech dodatkowych konsekwencji z pewnością w przypadku trzeciej – pułapki stałych cen w przetargach publicznych – możliwe jest złagodzenie problemów istotnego sektora polskiej gospodarki poprzez działanie prawodawcze: np. wniesienie w trybie pilnym odpowiedniej nowelizacji prawa o zamówienia publicznych, wprowadzających obowiązek automatycznej korekty cenowej.