Strata podatkowa a zaliczka na podatek/ryczałt

Przeczytaj także: Strata podatkowa a zaliczki na podatek w trakcie roku

Pojęcie straty zostało określone w art. 9 ust. 3-6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej updof), zgodnie z którym podatnik ma prawo obniżyć dochód uzyskany z danego źródła przychodów o wysokość poniesionej z tego samego źródła straty, w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym że wysokość obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% kwoty tej straty. Minimalny okres rozliczenia straty (podatkowo) wynosi zatem dwa lata.

Ustawodawca w przytoczonym przepisie wskazał, że podatnik może rozliczyć stratę. W związku z tym tylko od niego zależy, czy z preferencji tej skorzysta. Może bowiem wystąpić sytuacja, że podatnik z różnych względów będzie chciał wykazać jak największy dochód (np. z uwagi na fakt wzięcia w przyszłości kredytu inwestycyjnego), a co za tym idzie, ujęcie w rozliczeniach podatkowych poniesionej w latach wcześniejszych straty nie będzie mu na rękę i oczywiście nie musi jej wykazywać.

Strata taka przede wszystkim jest wykazywana w zeznaniu rocznym. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, aby uwzględnić ją już na etapie ustalania zaliczek na podatek dochodowy w trakcie roku. Pośrednio wskazują na to przepisy powyższej ustawy. W przypadku podatników opłacających podatek na zasadach ogólnych wg skali podatkowej są to art. 44 ust. 3 w związku z art. 26 ust. 1 updof.

Art. 44 ust. 3 tejże ustawy wskazuje, że podatnicy korzystający z tej formy opodatkowania przy ustalaniu zaliczki na podatek za dany miesiąc, obliczają ją od dochodu określonego m.in. w art. 26, który to w ust. 1 powołuje się na dochód ustalony zgodnie z art. 9 ustawy (ten natomiast wskazuje na możliwość odliczenia straty w rozliczeniach z fiskusem).

W przypadku podatników korzystających z opodatkowania podatkiem liniowym są to natomiast art. 44 ust. 3f w związku z art. 30c ust. 2 updof. Ostatni z przytoczonych odnosi się również do dochodu określonego w art. 9 ustawy (tj. uwzględniającego stratę).

Obok podatników płacących podatek od uzyskanego dochodu, stratę odliczyć mogą także ryczałtowcy. Art. 11 ust. 1 ustawy o ryczałcie ewidencjonowanym mówi bowiem, iż podatnicy uzyskujący przychody z działalności gospodarczej opodatkowane ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych mogą odliczyć od przychodów stratę, o której mowa w art. 9 ust. 3 i 3a ustawy o podatku dochodowym. I tutaj możliwe jest również uwzględnianie straty przy ustalaniu ryczałtu należnego w trakcie roku. Jak bowiem mówi art. 21 ust. 3 ustawy o ryczałcie ewidencjonowanym, przy obliczaniu ryczałtu za poszczególne miesiące podatnicy mogą uwzględniać odliczenia i obniżki określone w art. 11 tejże ustawy (czyli m.in. stratę podatkową).

O ile stratę podatkową można uwzględniać już przy ustalaniu zaliczki na podatek/wysokości należnego ryczałtu, tak ostateczną kwotę wykorzystanej straty w danym roku podatnicy ustalą dopiero po jego zakończeniu, kiedy będzie znany rzeczywisty dochód/przychód podlegający opodatkowaniu. Może bowiem dojść do sytuacji, iż mimo wykorzystania straty w trakcie roku, nie ma takiej potrzeby po ustaleniu dochodu/przychodu rocznego, bądź też nie musi ona być wykorzystana w takiej wysokości, jak miało to miejsce przy ustalaniu zaliczek.

Przykład

W 2008 r. podatnik poniósł stratę w wysokości 100 000 zł. W podatku dochodowym korzysta z opodatkowania podatkiem liniowym. Podatnik stratę tę uwzględniał przy ustalaniu zaliczek na podatek dochodowy w trakcie roku 2009. Łączna kwota odliczenia wyniosła 45 000 zł (nie został zatem przekroczony próg 50% straty). Jednakże po zakończeniu roku, z uwagi na znaczne inwestycje w miesiącach listopad-grudzień, dochód podatnika z działalności wyniósł jedynie 25 000 zł. W zeznaniu rocznym za rok 2009 podatnik ograniczył wysokość odliczanej straty do wysokości dochodu podlegającego opodatkowaniu, czyli 25 000 zł (uwzględnił zatem połowę przysługującego odliczenia z tytułu straty poniesionej w roku 2008). Pozostałą część straty (tj. 75 000 zł) będzie on mógł odliczyć od dochodów z działalności gospodarczej uzyskanych w latach 2010 – 2013.