Błędna faktura a odliczenie VAT

Przeczytaj także: Czy trzeba wystawiać noty i faktury korygujące?

Rozpatrzmy następującą sytuację: Podatnik otrzymał od sprzedawcy fakturę zakupu (należność została w całości uregulowana) na wartość netto 139,25 zł podatek VAT (stawka 22%) 31,87 zł. Podatek VAT powinien tutaj jednak wynosić 30,64 zł. Sprzedawca zatem popełnił błąd przy obliczeniach. Czy podatnik może odliczyć podatek z tej faktury wynikający? Jeżeli tak to w jakiej wysokości?

Podatnicy nie zawsze mogą dokonać odliczenia podatku naliczonego. Szczegółowe zapisy w tym zakresie znalazły się w art. 88 ustawy o podatku od towarów i usług. W naszej sytuacji (błędnie wystawiona faktura) istotny jest ust. 3a tego przepisu. Zgodnie z nim nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy:

1. sprzedaż została udokumentowana fakturami lub fakturami korygującymi:
   a) wystawionymi przez podmiot nieistniejący lub nieuprawniony do wystawiania faktur lub faktur korygujących,
   b) w których kwota podatku wykazana na oryginale faktury lub faktury korygującej jest różna od kwoty wykazanej na kopii;
2. transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku;
3. wystawiono więcej niż jedną fakturę dokumentującą tę samą sprzedaż;
4. wystawione faktury, faktury korygujące lub dokumenty celne:
   a) stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane - w części dotyczącej tych czynności,
   b) podają kwoty niezgodne z rzeczywistością - w części dotyczącej tych pozycji, dla których podane zostały kwoty niezgodne z rzeczywistością,
   c) potwierdzają czynności, do których mają zastosowanie przepisy art. 58 i 83 Kodeksu cywilnego - w części dotyczącej tych czynności;
5. faktury, faktury korygujące wystawione przez nabywcę zgodnie z odrębnymi przepisami nie zostały zaakceptowane przez sprzedającego;
6. zaświadczenie, o którym mowa w art. 86 ust. 5, zawiera informacje niezgodne ze stanem faktycznym (dotyczy tzw. samochodów specjalnych).

Powyższe przepisy nie zabraniają prawa do odliczenia podatku VAT z faktury, na której została zawyżona kwota podatku (jak ma to miejsce w naszym przykładzie). Wątpliwości może tutaj co prawda budzić pkt 4 lit. b), jednakże należność za fakturę została uregulowana w całości (czyli z zawyżonym podatkiem). Należy zatem przyjąć, iż faktura zawierała kwoty zgodne z rzeczywistością.

Co za tym idzie, prawidłowym wydaje się być wniosek, zgodnie z którym podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT z faktury, w której zawyżona została kwota podatku w wysokości z niej wynikającej.

Za powyższym rozumowaniem przemawiają także przepisy regulujące rozliczanie podatku z faktur korygujących (art. 29 ust. 4a – 4c w zw. z art. 86 ust. 10a ustawy). W przepisach tych bowiem ustawodawca przewidział, iż wystawione faktury VAT mogą zawierać błędy m.in. polegające na zawyżeniu kwoty podatku (przy czym bez znaczenia pozostaje tutaj to, czy pomyłka ta wynika z zastosowania błędnej stawki podatku czy też błędu rachunkowego). Nabywca towaru lub usługi otrzymujący korektę takiej faktury jest natomiast obowiązany do zmniejszenia podatku naliczonego za okres, w którym korektę tę otrzymał. Jeżeli podatnik nie obniżył kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego określonego w fakturze, której korekta dotyczy, a prawo do takiego obniżenia mu przysługuje, zmniejszenie kwoty podatku naliczonego uwzględnia się w rozliczeniu za okres, w którym podatnik dokonuje tego obniżenia.