Deklaracja i podatek VAT a śmierć podatnika

Przeczytaj także: Sprzedaż VAT marża czyli towary używane w JPK_VAT z deklaracją

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

We wniosku wskazano, iż dnia 18.09.2009 r. zmarł przedsiębiorca prowadzący jednoosobową firmę budowlaną, będący czynnym podatnikiem VAT. Z powodu śmierci nie zostały złożone deklaracje VAT za sierpień i wrzesień 2009 r. Z uwagi na sytuację losową, pozostawione środki trwałe (samochody, sprzęt budowlany), przejdą na spadkobierców ( żonę i dwoje małoletnich dzieci). Będą one wykorzystywane w nowo założonej firmie żony. Do dnia śmierci męża były zakupowane materiały budowlane służące działalności gospodarczej. Zadano pytanie, czy na spadkobiercach ciąży obowiązek złożenia deklaracji VAT-7 za sierpień i wrzesień 2009 r. oraz zapłaty podatku wynikającego z tych deklaracji? Czy muszą oni sporządzić remanent likwidacyjny i zapłacić wynikający z tego tytułu podatek? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zgodnie z art. 7 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), podatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu. Zatem byt prawny podatnika – osoby fizycznej, na którego przepisy podatkowe nakładają obowiązek podatkowy ustaje z chwilą śmierci. Osoba fizyczna, zgodnie z regulacją Kodeksu Cywilnego, jest podmiotem prawa od chwili narodzin do chwili śmierci.

Organy podatkowe uzyskują informację o śmierci podatnika na podstawie regulacji ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (t.j. Dz. U. z 2004 r. Nr 269, poz. 2681 ze zm.), zwanej dalej ustawą o NIP.

W przypadku podatników prowadzących indywidualną działalność gospodarczą, na podstawie art. 12 ust. 3 ustawy o NIP, organy prowadzące ewidencję ludności są obowiązane, w terminie 14 dni od dnia otrzymania aktu zgonu, do przekazania informacji o zgonie naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania zmarłego podatnika.

Tym samym, w przypadku zgonu podatnika – osoby fizycznej wygasa z mocy prawa decyzja o nadaniu podatnikowi numeru identyfikacji podatkowej (NIP) oraz ustaje byt prawny podatnika (art. 12 ust. 2 ustawy o NIP).

Regulacje ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą, nie precyzują wprost skutków prawnych związanych ze śmiercią podatnika podatku od towarów i usług. Jednakże śmierć podatnika jest jedną z form zakończenia bytu prawnego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, a więc również zakończeniem występowania podmiotu w obrocie gospodarczym w charakterze podatnika podatku od towarów i usług.

Przepis art. 14 ust. 1 pkt 2 ustawy stanowi, iż w przypadku zaprzestania przez podatnika, o którym mowa w art. 15, będącego osobą fizyczną wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, obowiązanego na podstawie art. 96 ust. 6, do zgłoszenia zaprzestania działalności naczelnikowi urzędu skarbowego, opodatkowaniu podatkiem podlegają towary własnej produkcji i towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy towarów.