Darowizny a rozliczenie VAT

Przeczytaj także: Nieodpłatne przekazanie towarów a podatek VAT

Na podstawie tego przepisu oraz w świetle orzecznictwa ETS dotyczącego nieodpłatnego przekazania towarów (np. wyrok w sprawie C-48/97 pomiędzy Kuwait Petroleum (GB) Ltd a Commissioners of Customs and Excise) można dojść do wniosku, iż zarówno każda darowizna towarów, jak i nieodpłatne świadczenie usług – i to zarówno do celów innych niż prowadzona działalność gospodarcza, jak i do celów tej działalności – podlega opodatkowaniu VAT.

W tej sytuacji powstaje pytanie, czy taka interpretacja art. 7 ust. 2 i 3 ustawy o VAT jest prawidłowa? Zdaniem autora nie. Należy bowiem zauważyć, iż interpretacja ta stoi w sprzeczności z literalną (gramatyczną) wykładnią art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, zgodnie z którą czynność nieodpłatnego przekazania towarów uznawana jest za odpłatną dostawę towarów i podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy cel tego przekazania nie jest związany z prowadzonym przez podatnika przedsiębiorstwem. Potwierdzeniem tego stanowiska jest wyrok NSA z 23 marca 2009 r. (sygn. akt I FPS 6/08), w którym sąd wskazał, iż firma, która nieodpłatnie przekazuje towary na cele związane z prowadzonym przedsiębiorstwem, nie nalicza VAT nawet wtedy, gdy przy ich nabyciu go odliczyła.

W praktyce wciąż można jednak spotkać się z odmienną interpretacją tych przepisów. Organy podatkowe zajmują najczęściej stanowisko, zgodnie z którym traktują one darowizny towarów oraz nieodpłatne świadczenie usług jako odpłatne dostawy towarów i usług niezależnie od celu tego przekazania. Decydujące znaczenia ma zdaniem fiskusa prawo (lub jego brak) do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu (wytworzeniu) przekazywanych towarów i usług. Taka interpretacja tych przepisów jest zdaniem autora błędna. Prezentowane przeze niego stanowisko opiera się głównie na literalnej (gramatycznej) wykładni przepisów ustawy o VAT. Natomiast zgodnie z ogólnymi zasadami interpretowania przepisów prawa, wykładnia gramatyczna powinna mieć pierwszeństwo przed innymi rodzajami wykładni. Jednak w praktyce przy interpretowaniu przepisów dotyczących darowizny towarów, fiskus dość często odstępuje od tej zasady.

Dodatkowo (a może i przede wszystkim) należy pamiętać, iż w sytuacji sporu z fiskusem prawo do odwołania się do postanowień Dyrektywy VAT przysługuje wyłącznie podatnikowi, a nie fiskusowi. Do zapewnienia wykonania zobowiązań wynikających z prawa wspólnotowego zobowiązany jest ustawodawca. W przypadku, zatem gdy dokonał on nieprecyzyjnej implementacji przepisów Dyrektywy do krajowego porządku prawnego, to podatnik nie może ponosić z tego tytułu negatywnych konsekwencji. Potwierdzeniem trafności tego stanowiska jest wyrok WSA w Warszawie z 25 września 2007 r. (sygn. akt III SA/Wa 811/07), wydany właśnie w „kontekście” art. 7 ust. 2 ustawy o VAT.


Poradnik „VAT w praktyce” to serwis informacyjny, w którym zawsze znajdziesz aktualne informacje, porady.