Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie a podatek

Przeczytaj także: Odszkodowanie za bezumowne korzystanie a PIT

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

W zapytaniu wnioskodawca wskazał, że na podstawie wyroku Sądu Okręgowego w Kaliszu oraz porozumienia zawartego w dniu 10 marca 2008 r., otrzymał dnia 15 kwietnia 2008 r. 40 933 zł za sprzedaż 1/6 udziału we współwłasności nieruchomości nabytej w drodze spadku. Ma on także otrzymać na podstawie wyroku sądu kwotę 76 959 zł jako odszkodowanie – wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości. Będzie ono wypłacone w ratach. Podatnik w związku z tym zadał pytanie, czy od tego wynagrodzenia powinien zapłacić podatek? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż na podstawie wyroku sądowego Wnioskodawca ma otrzymać wynagrodzenie w wysokości 76.959 zł. za bezumowne korzystanie z Jego nieruchomości.

Podstawową przesłanką odpowiedzialności odszkodowawczej jest szkoda. Pojęcie szkody nie zostało zdefiniowane ustawowo. W związku z tym należy zastosować wykładnię językową zgodnie z którą przez szkodę rozumie się uszczerbek, pomniejszenie, utratę zarówno w sferze majątkowej jak i niemajątkowej.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego nie wynika jakoby Wnioskodawca poniósł szkodę i ma otrzymać przedmiotowe świadczenie w związku z poniesioną stratą. Ma On otrzymać natomiast wynagrodzenie za korzystanie z nieruchomości.

Nawet gdyby uznać, że Wnioskodawca ma otrzymać odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości to najprawdopodobniej obejmowałoby ono spodziewane korzyści z tytułu umowy najmu lub dzierżawy, która zostałaby zawarta, gdyby nieruchomość nie została zajęta. Przepisy prawa przyznają właścicielowi prawo do roszczenia o odszkodowanie, które obejmuje kompensatę utraconych korzyści, jakie właściciel uzyskałby, gdyby rzecz wynajął. Utrata korzyści w szczególności polega na nieuzyskaniu pożytków cywilnych, które rzecz przynosi. Specyfika prawa podatkowego nakazuje inaczej traktować odszkodowanie z tytułu poniesionych przez poszkodowanego strat i odszkodowanie z tytułu utraconego zysku.

Nawet gdyby więc wynagrodzenie zasądzone na rzecz Wnioskodawcy było w istocie odszkodowaniem to dotyczyłoby ono utraconych korzyści, a tym samym nie podlegało zwolnieniu z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Należy również pokreślić, iż zgodnie ze stanowiskiem utrwalonym zarówno w orzecznictwie, jak i w doktrynie prawa – zwolnienia podatkowe stanowią wyłom od zasady powszechności opodatkowania oraz mają charakter przywileju, z którego podatnik ma prawo, a nie obowiązek korzystania; muszą one być zatem interpretowane bez dokonywania wykładni rozszerzającej, a także zawężającej danego przepisu prawa podatkowego. Nadto przy wszelkiej interpretacji przepisów prawa podatkowego i próbach odkodowania zawartych w nich norm prawnych należy posługiwać się przede wszystkim wykładnią językową.

W związku z powyższym należy stwierdzić, iż otrzymane wynagrodzenie będzie stanowić przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych. Rodzaje źródeł przychodów zostały wymienione w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a wśród nich w pkt 9 ustawodawca zawarł „inne źródła”.

Zatem, otrzymane wynagrodzenie będzie stanowić przychód „z innych źródeł”, o których mowa w art. 20 ust. 1 wyżej cytowanej ustawy i należy je wykazać w zeznaniu za rok podatkowy, w którym zostało Wnioskodawcy wypłacone.(…)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów