Kasa fiskalna po terminie a sankcje w VAT

Przeczytaj także: Kasy fiskalne - jakie obowiązki?

Obowiązek stosowania kas rejestrujących został zawarty w art. 111 ustawy o podatku od towarów i usług. Ust. 1 tego przepisu zawiera regułę podaną we wstępie. Ci, którzy wywiążą się z nałożonego obowiązku we właściwym terminie, mają prawo do zwrotu 50% ceny zakupu kasy fiskalnej (bez podatku), nie więcej jednak niż 2 500 zł. Jeżeli jednak nie wprowadzą kasy fiskalnej na czas, powyższe przepada.

Nie jest to jednak jedyna kara za brak kasy fiskalnej. Zgodnie z art. 111 ust. 2 ustawy, podatnicy naruszający obowiązek stosowania kas fiskalnych, do czasu rozporządzenia prowadzenia ewidencji obrotu i kwot podatku należnego przy pomocy tych urządzeń tracą bowiem także prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę stanowiącą równowartość 30% kwoty podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług. Co istotne, sankcja ta ma charakter ustawowy. Podatnik powinien zatem dokonać sam stosownego ograniczenia.

O ile ustawodawca jasno sprecyzował, jaki procent podatku naliczonego podlega ograniczeniu do odliczenia, tak nie wskazał, zakupu których towarów i usług on dotyczy. Po przeczytaniu tego przepisu można by dojść do stanowiska, że chodzi o cały podatek naliczony. Inaczej jednak interpretują go organy podatkowe czy nawet sądy administracyjne. Ich stanowisko jest niewątpliwie bardziej korzystne dla podatników.

Siedmioosobowy Skład Sędziów NSA w uchwale z dnia 16.11.1998 r. (sygn. akt FPS 7/98) wskazał, że w takiej sytuacji podatnik traci prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony przy zakupie towarów i usług tylko do tej części obrotu, która podlega ewidencjonowaniu przy zastosowaniu kas rejestrujących. Uchwała ta co prawda zapadła podczas obowiązywania starej ustawy o VAT (z 1993 r.), ale z uwagi na to, że przepisy w tym zakresie się nie zmieniły, nadal zachowuje ona swoją aktualność.

Potwierdzają to także organy podatkowe. Przykładowo Naczelnik Urzędu Skarbowego Warszawa-Targówek w postanowieniu z dnia 12.12.2006 r. nr 1437/ZI/443/380/DJW/06 wskazał, że „(…) do czasu rozpoczęcia prowadzenia tej ewidencji traci prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę stanowiącą równowartość 30% kwoty podatku naliczonego dokumentującego zakupy dokonane od momentu naruszenia obowiązku wynikającego z art. 111 ust. 1 ustawy o podatku VAT i dotyczące towarów i usług, których sprzedaż objęta jest obowiązkiem ewidencjonowania. (…)”

Przykład

Podatnik powinien stosować kasę fiskalną od dnia 1 czerwca 2008 r. Zainstalował ją jednak dopiero 1 lipca 2008 r. (czyli miesiąc później). W czerwcu 2008 r. dokonał sprzedaży na rzecz osób fizycznych w wysokości 20 000 zł netto. Natomiast jego ogólna sprzedaż wynosiła 200 000 zł netto. W tym czasie VAT naliczony wynosił 16 000 zł.

Sprzedaż na rzecz osób fizycznych w sprzedaży ogółem: 20 000 / 200 000 x 100%= 10%

Podatek naliczony związany z zakupami na rzecz osób fizycznych: 10% x 16 000 zł = 1 600 zł

Obliczona sankcja z art. 111 ust. 2 ustawy o VAT: 1 600 zł x 30% = 480 zł

Podatek naliczony podlegający odliczeniu: 16 000 zł – 480 zł = 15 520 zł