Odliczenie VAT od reprezentacji dla odważnych

Przeczytaj także: Koszty reprezentacji a odliczenie VAT

Wypowiadający się w „Rzeczpospolitej” Andrzej Nikończyk, doradca podatkowy w Kancelarii Podatkowej Ożóg i Wspólnicy uważa, że powyższe działanie ustawodawcy jest sprzeczne z przepisami unijnymi. Dlaczego?

Otóż przed zmianą przepisów ustaw o podatku dochodowym rozróżniano wydatki na reprezentację i reklamę o charakterze publicznym i niepublicznym. Wtedy to reklama publiczna w całości stanowiła koszty uzyskania przychodów, natomiast niepubliczna i reprezentacja były tym kosztem do wysokości 0,25 proc. przychodu podatnika. Jednakże VAT od tych wydatków podlegał odliczeniu w całości (oczywiście o ile były one związane z czynnościami opodatkowanymi). Ponadto możliwość odliczenia VAT-u od takich wydatków istniała także przed przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej.

Obecnie polskie przepisy na takie odliczenie nie pozwalają. Przypomnijmy, że od dnia 01 stycznia 2007 r. wydatki na reklamę stanowią koszty podatkowe w całości, natomiast wydatki na reprezentację nie są kosztami w żadnej części. Przepisy ustaw o podatku dochodowym wpływają w tej kwestii także bezpośrednio na możliwość odliczenia zapłaconego podatku VAT (art. 88 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT: Obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika towarów i usług, jeżeli wydatki na ich nabycie nie mogłyby być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, z wyjątkiem przypadków, gdy brak możliwości zaliczenia tych wydatków do kosztów uzyskania przychodów pozostaje w bezpośrednim związku ze zwolnieniem od podatku dochodowego).

Rozmówca podkreśla, że powyższe przepisy są niezgodne z prawem wspólnotowym. Naruszają bowiem zasadę stałości. Została ona wyrażona w drugim akapicie art. 176 112 dyrektywy VAT (która zastąpiła VI dyrektywę). Przepis ten wskazuje, że „ Do czasu wejścia w życie przepisów, o których mowa w akapicie pierwszym, państwa członkowskie mogą utrzymać wszystkie wyłączenia przewidziane w prawie krajowym w dniu 1 stycznia 1979 r. lub, w odniesieniu do państw członkowskich, które przystąpiły do Wspólnoty po tym terminie, przepisy obowiązujące w dniu ich przystąpienia.”

Ponadto Andrzej Nikończyk wskazuje, że zasada ta dotyczy także elementów, które co prawda nie zostały wyrażone wprost w przepisach, ale znalazły się w orzecznictwie ETS. I tak państwo członkowskie ma możliwość utrzymania ograniczeń w odliczaniu podatku VAT, które były stosowane w chwili wejścia w życie przepisów prawa wspólnotowego w danym państwie (wyrok ETS w sprawie C-409/99). Utrzymanie wyłączeń jest dopuszczalne jedynie w zakresie, w jakim dotyczy wydatków dotyczących określonych towarów i usług, a nie odnosi się do ich przeznaczenia lub sposobu wykorzystania (wyrok ETS w sprawie C-184/04). Możliwe jest zmniejszenie ograniczeń w zakresie odliczenia podatku, przy czym nie jest możliwy powrót do poprzedniego stanu prawnego w tym zakresie (wyrok ETS w sprawie C-345/99).

Rozmówca podkreśla, że powyższa zasada wyklucza możliwość pogarszania warunków odliczania podatku naliczonego bez względu na to, czy ograniczenia takie wynikają bezpośrednio z ustawy o VAT czy też ustaw o podatku dochodowym. Dodatkowo wskazuje on, że w takich sytuacjach organy podatkowe powinny uwzględniać przepisy wspólnotowe, co potwierdza np. WSA w Warszawie w wyroku z dnia 11 kwietnia 2008 r., sygn. akt III SA/Wa 263/08. Niestety obecnie organy podatkowe dokonują interpretacji przepisów jedynie w oparciu o niekorzystne dla podatników prawo krajowe.

Zdaniem A. Nikończyka nic nie stoi oczywiście na przeszkodzie, aby ustawodawca zmieniał przepisy w podatku dochodowym, jednakże ich skuteczność na gruncie przepisów o VAT jest ograniczona. Mogą one bowiem jedynie poprawiać sytuację podatnika np. poprzez zmniejszenie ograniczeń w odliczaniu tego podatku, natomiast nie jest możliwe pogorszenie ich sytuacji.