Postępowanie podatkowe: ponaglenie i skarga

Przeczytaj także: Załatwianie spraw: wszczęcie w urzędzie skarbowym

Przepisy w zakresie postępowań podatkowych zostały zawarte w dziale IV Ordynacji podatkowej. Organy podatkowe powinny działać w sprawie wnikliwie i szybko, posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia. Sprawy, które nie wymagają zbierania dowodów, informacji lub wyjaśnień, powinny być załatwiane niezwłocznie. Tak stanowi art. 125 tej ustawy. To podstawowa zasada, jaką należy stosować przy postępowaniach podatkowych.

Ordynacja wyraźnie wskazuje, w jakich terminach powinny być załatwiane poszczególne sprawy. I tak załatwienie sprawy wymagającej przeprowadzenia postępowania dowodowego powinno nastąpić bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej - nie później niż w ciągu 2 miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, chyba że przepisy ustawy stanowią inaczej.

Niezwłocznie powinny być załatwiane sprawy, które mogą być rozpatrzone na podstawie dowodów przedstawianych przez stronę łącznie z żądaniem wszczęcia postępowania lub na podstawie faktów powszechnie znanych i dowodów znanych z urzędu organowi prowadzącemu postępowanie.

Załatwienie sprawy w postępowaniu odwoławczym powinno nastąpić nie później niż w ciągu 2 miesięcy od dnia otrzymania odwołania przez organ odwoławczy, a sprawy, w której przeprowadzono rozprawę lub strona złożyła wniosek o przeprowadzenie rozprawy - nie później niż w ciągu 3 miesięcy.

Do terminów określonych wyżej nie wlicza się terminów przewidzianych w przepisach prawa podatkowego dla dokonania określonych czynności, okresów zawieszenia postępowania oraz okresów opóźnień spowodowanych z winy strony albo z przyczyn niezależnych od organu.

O powyższym stanowi art. 139 Ordynacji podatkowej.

Ponadto (art. 140 O.p.) organ podatkowy musi powiadomić podatnika o każdym przypadku niezałatwienia sprawy we właściwym terminie oraz wskazać przyczyny jego niedotrzymania oraz nowy termin załatwienia sprawy (także w sytuacji, gdy niedotrzymanie terminu nastąpiło z przyczyn od niego niezależnych).

Podatnikowi służy prawo złożenia ponaglenia do organu podatkowego wyższego stopnia lub ministra finansów (jeżeli sprawa nie została załatwiona przez dyrektora izby skarbowej lub celnej) w sytuacji, w której jego sprawa nie została załatwiona we właściwym terminie. Wskazuje na to art. 141 O.p. Organ podatkowy uznając ponaglenie za uzasadnione, wyznacza dodatkowy termin załatwienia sprawy oraz zarządza wyjaśnienie przyczyn i ustalenie osób winnych niezałatwienia sprawy w terminie, a w razie potrzeby podejmuje środki zapobiegające naruszaniu terminów załatwiania spraw w przyszłości.

Ponadto, zgodnie z art. 3 ust. 2 pkt 8 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. nr 153, poz. 1270 ze zm.), podatnikowi przysługuje skarga do sądu na bezczynność organów. Należy jednak pamiętać, iż prawo takie przysługuje mu dopiero po wyczerpaniu środków zaskarżenia w postępowaniu administracyjnym.

Skargę taką kieruje się co sądu lecz za pośrednictwem organu, w stosunku do którego skarga zostaje wniesiona. Organ ten ma 30 dni na jej przekazanie do sądu. Może on jednak skargę podatnika uwzględnić. W takiej sytuacji nie przekazuje jej do sądu.

Sąd, uwzględniając skargę na bezczynność organu podatkowego zobowiązuje go do dokonania danej czynności (z reguły wydanie decyzji czy też postanowienia) w określonym terminie. Sąd natomiast oddala skargę w sytuacji jej nieuwzględnienia.