Ordynacja podatkowa: wady i zalety nowelizacji

Przeczytaj także: Zmiany w Ordynacji korzystne dla podatników?

2) Zawiadamianie o zamiarze przeprowadzenia kontroli podatkowej

Pozytywnie należy ocenić pomysł nałożenia na organy podatkowe obowiązku zawiadamiania podatników o zamiarze przeprowadzenia kontroli podatkowej.

Jednakże wnikliwa analiza poszczególnych przepisów mających służyć realizacji tego pomysłu może prowadzić do wniosku, iż bardzo szeroki katalog przypadków wyłączających proponowany obowiązek może w rzeczywistości doprowadzić do stworzenia martwej instytucji. O ile przesłanki negatywne o charakterze przedmiotowym (tj. ustanowione ze względu na przedmiot kontroli) znajdują jeszcze jakieś uzasadnienie, to już przesłanki o charakterze podmiotowym (tj. ustanowione ze względu na cechy kontrolowanego) są określone nazbyt szeroko, np. posiadanie statusu zobowiązanego w jakimkolwiek postępowaniu egzekucyjnym.

W świetle zasady pisemności procedur podatkowych wątpliwości budzi również projektowana możliwość dokonywania omawianego zawiadomienia telefonicznie lub przy użyciu innych środków łączności.

3) Liberalizacja przepisów w zakresie odpowiedzialności podatkowej osób trzecich

Nabywcy składników majątku

W obecnym stanie prawnym nabywca składników majątku, które spełniają dwa warunki:
(i) są związane z działalnością gospodarczą prowadzoną przez zbywcę;
(ii) ich wartość jednostkowa w dniu zbycia wynosi co najmniej 16.100 zł;
- odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie ze zbywcą za powstałe do dnia nabycia zaległości podatkowe (związane z działalnością gospodarczą prowadzoną przez zbywcę).

Zakres tej odpowiedzialności jest ograniczony do wartości nabytych składników majątku. Aby wyłączyć ową odpowiedzialność, nabywca powinien zwrócić się do urzędu skarbowego właściwego dla zbywcy z wnioskiem o wydanie zaświadczenia o wysokości zaległości podatkowych zbywcy. Aby wystąpić z takim wnioskiem, nabywca powinien najpierw uzyskać pisemną zgodę zbywcy. Ochronne działanie zaświadczenia jest ograniczone w czasie – nabycia składników majątku należy dokonać w terminie 3 dni po jego wydaniu.

W praktyce przepis działał w ten sposób, że np. nabywca samochodu na giełdzie (od osoby prowadzącej działalność gospodarczą) niejednokrotnie odpowiadał za zaległości podatkowe zbywcy.

Zgodnie z propozycją Ministerstwa Finansów, nabywca składników majątku nie będzie już ponosił odpowiedzialności za zaległości podatkowe zbywcy. Odpowiedzialność tą – tak jak do tej pory – ponosić będą jedynie nabywcy przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, chyba że przy zachowaniu należytej staranności nie mogli wiedzieć o tych zaległościach (w ich przypadku jest to także liberalizacja przepisów).

Nowelizacja zakłada także wyłączenie odpowiedzialność każdego nabywcy w przypadku gdy do nabycia (przedsiębiorstwa, jego zorganizowanej części lub składników majątkowych) dochodzi w postępowaniu egzekucyjnym oraz upadłościowym.