Spadki i darowizny: ustawa do zmiany?

Przeczytaj także: Nienależny podatek od spadku nabytego w latach 2007-2008

Jak tłumaczy, w rozmowie z Gazetą Prawną, Elżbieta Mucha ustawa z 24 sierpnia 2007 r. o zmianie ustawy - Prawo o notariacie oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 181, poz. 1287) wprowadziła przepisy dotyczące poświadczania dziedziczenia przez notariusza. Niestety o takiej możliwości nie wspomina art. 4a ustawy o spadkach i darowiznach.

Art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn stanowi bowiem, że nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jest wolne od podatku w przypadku, gdy zgłoszą ten fakt fiskusowi w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego. W przypadku nabycia przez dziedziczenie, urząd skarbowy musi być poinformowany w ciągu miesiąca od dnia, w którym uprawomocni się orzeczenie sądu stwierdzające nabycie spadku. Przepis ten nie mówi jednak nic o akcie poświadczenia dziedziczenia sporządzonym przez notariusza. W tym kontekście mogą pojawić się problemy z interpretacją, zwłaszcza, że art. 95j Prawa o notariacie stanowi, że zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia ma skutki prawomocnego postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku.

Nie wiadomo zatem, jak np. liczyć miesięczny termin złożenia zawiadomienia u naczelnika urzędu skarbowego, w przypadku posiadania notarialnego aktu poświadczenia dziedziczenia.
Kłopot może sprawiać również art. 4a ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn stanowiący, że obowiązek zgłoszenia nie jest konieczny, gdy: wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie pięciu lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza 9637 zł lub gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego. Ten artykuł również nie zawiera regulacji dotyczących przypadku, w którym podatnik dysponuje aktem poświadczenia dziedziczenia przez notariusza.

Zważywszy na powyższe przepisy trudno zatem określić, czy podatnik dysponujący aktem poświadczenia dziedziczenia przez notariusza ma miesiąc czasu na powiadomienie o tym fakcie właściwy urząd skarbowy i od kiedy termin ten należy liczyć (opierając się na tym, że wywiera on skutki prawomocnego wyroku sądu), czy też nie ma w ogóle obowiązku informowania o tym fakcie urzędu (tak jak ma to miejsce w przypadku aktu notarialnego).

Z tych właśnie względów przepisy wymagają pilnych zmian legislacyjnych, które pomogą uniknąć mnożących się rozbieżności interpretacyjnych w przypadkach, gdy to notariusze będą sporządzać akty poświadczenia dziedziczenia, podsumowuje rozmówczyni.