Podatek dochodowy: jaka forma opodatkowania?

Przeczytaj także: Podatek dochodowy: forma opodatkowania to decyzja na rok

Ryczałt ewidencjonowany

Zasady opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych zostały określone także w wyżej wskazanej ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym. Jest to także uproszczona forma opodatkowania. Skorzystać z niej mogą podatnicy wymienieni w rozdziale 2 ustawy (przepisy artykułów 6 do 8 ustawy).

Jak sama nazwa wskazuje, podatek płacony jest od uzyskanego przychodu (nie pomniejsza się go zatem o koszty uzyskania przychodu). Stawki podatku są zróżnicowane w zależności od rodzaju działalności. Wynoszą one 3 proc., 5,5 proc., 8,5 proc., 17 proc., 20 proc. Jeżeli podatnik uzyskuje przychody opodatkowane różnymi stawkami, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych ustala się według stawki właściwej dla przychodów z każdego rodzaju działalności, pod warunkiem że ewidencja przychodów jest prowadzona w sposób umożliwiający określenie przychodów z każdego rodzaju działalności.

Podatnicy opodatkowani ryczałtem są obowiązani prowadzić: ewidencję przychodów, wykaz środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, ewidencję wyposażenia, karty przychodów pracowników. Zobowiązani oni także zostali do przechowywania dowodów zakupu towarów.

Ryczałt opłacany jest co do zasady od uzyskanego przychodu za okresy miesięczne, do dnia 20 następnego miesiąca. Możliwe jednak jest opłacanie tego podatku za okresy kwartalne. Wtedy należy go uiszczać do dnia 20 następnego miesiąca po zakończeniu kwartału. Ryczałt za ostatni miesiąc (lub kwartał) płatny jest w terminie złożenia rocznego zeznania podatkowego. Przychód przed opodatkowaniem pomniejsza się o zapłacone składki na ubezpieczenie społeczne podatnika i osób z nim współpracujących, a obliczony ryczałt o zapłacone składki na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości nie większej niż 7,75 proc. podstawy obliczenia tej składki.

Podatnicy opodatkowani ryczałtem ewidencjonowanym składają zeznanie roczne na formularzu PIT-28 do końca stycznia następnego roku podatkowego. Ryczałtowcy nie mogą rozliczyć się wspólnie z małżonkiem lub w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci (wyjątek: ryczałt jest opłacany jedynie od przychodów uzyskiwanych z tytułu najmu, podnajmu, dzierżawy i innych umów o podobnych charakterze, jeżeli nie jest on przedmiotem działalności gospodarczej). Mogą oni natomiast korzystać z większości ulg przewidzianych w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Podatek liniowy

Zasady opodatkowania w formie podatku liniowego zostały określone w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Stawka podatku wynosi tutaj zawsze 19 proc., a podstawą opodatkowania jest dochód (czyli przychód pomniejszony o koszty jego uzyskania). Z tej formy opodatkowania mogą korzystać podatnicy prowadzący dowolną działalność gospodarczą.

Podatnicy opłacający podatek liniowy obowiązani są prowadzić odpowiednie urządzenia księgowe (podatkową książkę przychodów i rozchodów lub księgi rachunkowe) ewidencję środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, ewidencję wyposażenia, karty przychodów pracowników.

Podstawa opodatkowania (czyli przychód minus koszty jego uzyskania) przed opodatkowaniem zostaje pomniejszony o zapłacone w danym roku podatkowym przez podatnika składki na własne ubezpieczenie społeczne oraz osób współpracujących. Z kolei obliczoną zaliczkę podatek wg 19-proc. stawki obniża się w pierwszej kolejności o zapłacone w roku podatkowym przez podatnika składki na własne ubezpieczenie zdrowotne oraz osób współpracujących, z tym że wysokość tego odliczenia nie może przekroczyć 7,75 proc. podstawy wymiaru składki.