Sprzedaż wewnątrzwspólnotowa dla podmiotów zwolnionych z VAT

Przeczytaj także: Wywóz i sprzedaż własnych towarów za granicą w podatku VAT

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Spółka, czynny podatnik VAT zarejestrowany do transakcji wewnątrzwspólnotowych, sprzedaje swoje towary na rzecz unijnych kontrahentów, którzy korzystają ze zwolnień z podatku od wartości dodanej i nie są zarejestrowani na potrzeby VAT-UE. Spółka od 1 lipca 2021 r. jest zgłoszona do procedury szczególnej OSS.

Sprzedawane towary są wysyłane kurierem z Polski do krajów nabywcy, co jest potwierdzanie fakturą zakupu i dokumentem potwierdzającym wywóz.

Do końca czerwca 2022 r. sprzedaż ta była traktowana jako sprzedaż wysyłkowa opodatkowana w kraju stawką 23%. Od 1 lipca 2021 r. w związku z wprowadzeniem nowej definicji i limitu wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość, Spółka dokonała zgłoszenia do procedury szczególnej OSS (został przekroczony próg 42.000 zł) i sprzedaż do ww. podmiotów będzie traktować jako wewnątrzwspólnotową sprzedaż towarów na odległość i opodatkowywać wykonywaną sprzedaż wysyłkową według stawek VAT krajów UE przeznaczenia, ale poprzez składanie elektronicznej deklaracji kwartalnej w Polsce w ramach procedury szczególnej OSS.

Spółka zadała pytanie, czy opodatkowanie ww. transakcji sprzedaży towarów, jako wewnątrzwspólnotowa sprzedaż towarów na odległość i opodatkowanie jej według stawek VAT krajów UE przeznaczenia jest prawidłowe? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r. poz. 685; dalej jako: „ustawa” lub „ustawa o VAT”), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają:
1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2. eksport towarów;
3. import towarów na terytorium kraju;
4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. pixabay.com

Sprzedaż wewnątrzwspólnotowa dla podmiotów zwolnionych z VAT

Gdy spółka dokonuje wysyłki towarów z Polski, posiada dowody dostarczenia towaru do kontrahenta, zaś nabywcy nie są zobowiązani do rozliczenia WNT, to dostawy te stanowią WSTO, a miejscem ich opodatkowania są państwa członkowskie zakończenia wysyłki.

Z powyższego przepisu wynika tzw. zasada terytorialności, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają określone czynności, ale tylko w sytuacji, gdy miejscem ich świadczenia (określanym na podstawie przepisów ustawy) jest terytorium kraju, przez które - stosownie do definicji zawartej w art. 2 pkt 1 ustawy - rozumie się terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (z zastrzeżeniem art. 2a). Przez terytorium Unii Europejskiej rozumie się terytoria państw członkowskich Unii Europejskiej (...) (art. 2 pkt 3 ustawy). Natomiast przez terytorium państwa trzeciego rozumie się terytorium państwa niewchodzące w skład terytorium Unii Europejskiej, z zastrzeżeniem art. 2a ust. 1 i 3 (art. 2 pkt 5 ustawy).

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii - art. 2 pkt 6 ustawy.

Stosownie do art. 2 pkt 22 ustawy, przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Zgodnie z art. 2 pkt 22a ustawy przez wewnątrzwspólnotową sprzedaż towarów na odległość (dalej WSTO) rozumie się dostawę towarów wysyłanych lub transportowanych przez dostawcę lub na jego rzecz, w tym wtedy, gdy dostawca uczestniczy pośrednio w transporcie lub wysyłce towarów, z terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium państwa członkowskiego zakończenia wysyłki lub transportu towarów do nabywcy, który jest:
a) podatnikiem podatku od towarów i usług lub osobą prawną niebędącą podatnikiem podatku od towarów i usług, którzy nie mają obowiązku rozliczania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, o którym mowa w art. 9, lub
b) podatnikiem podatku od wartości dodanej lub osobą prawną niebędącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, którzy nie mają obowiązku rozliczania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów odpowiadającego wewnątrzwspólnotowemu nabyciu towarów, o którym mowa w art. 9, lub
c) podmiotem niebędącym podatnikiem
- pod warunkiem, że dostarczane towary nie są nowymi środkami transportu ani towarami, o których mowa w art. 22 ust. 1 pkt 2.

Na podstawie art. 22 ust. 1 pkt 1a ustawy, miejscem dostawy towarów - w przypadku wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość - jest miejsce, w którym towary znajdują się w momencie zakończenia wysyłki lub transportu do nabywcy.

Stosownie do art. 22a ust. 1 ustawy przepis art. 22 ust. 1 pkt 1a nie ma zastosowania, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:
1) dostawca posiada siedzibę działalności gospodarczej, a w razie braku takiej siedziby - stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu, tylko na terytorium jednego państwa członkowskiego;
2) towary są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego, o którym mowa w pkt 1;
3) suma całkowitej wartości dostaw towarów wysyłanych lub transportowanych na terytorium państwa członkowskiego, o którym mowa w pkt 2, oraz całkowitej wartości usług, o których mowa w art. 28k ust. 1, świadczonych na rzecz podmiotów, o których mowa w art. 28k ust. 2 pkt 2, pomniejszona o kwotę podatku lub podatku od wartości dodanej, nie przekroczyła w trakcie roku podatkowego ani w poprzednim roku podatkowym kwoty 10 000 euro lub jej równowartości wyrażonej w walucie krajowej państwa członkowskiego, o którym mowa w pkt 1, przy czym w przypadku dostawcy posiadającego siedzibę działalności gospodarczej, a w razie braku takiej siedziby - stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu, tylko na terytorium kraju, wyrażona w złotych równowartość kwoty w euro wynosi 42 000 zł.

Dostawca, do którego ma zastosowanie przepis ust. 1, może wskazać jako miejsce dostawy miejsce, o którym mowa w art. 22 ust. 1 pkt 1a. Dostawca, którego towary w momencie rozpoczęcia ich wysyłki lub transportu znajdują się na terytorium kraju, wskazuje miejsce dostawy przez złożenie zawiadomienia o takim wyborze w terminie do 10. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano tego wyboru, na zasadach określonych w art. 28p (art. 22a ust. 3 ustawy).

Jak wynika z przywołanych przepisów wewnątrzwspólnotowa sprzedaż towarów na odległość ma miejsce jeżeli towary są wysyłane lub transportowane z jednego państwa członkowskiego (nie musi to być Polska) do innego państwa członkowskiego, a dostawa towarów musi być dokonywana na rzecz:
- podatnika lub osoby prawnej niebędącej podatnikiem, w przypadku których nie występuje opodatkowania tego nabycia jako wewnątrzwspólnotowe nabycia towarów,
- każdej innej osoby niebędącej podatnikiem.

Przedmiotem WSTO mogą być towary wyprodukowane w UE lub towary, które zostały już dopuszczone do swobodnego obrotu w UE i które znajdują się na jej terytorium i są dostarczane nabywcom w UE. WSTO nie stosuje się w odniesieniu do:
- nowych środków transportu,
- towarów, które są instalowane lub montowane, z próbnym uruchomieniem lub bez niego, przez dokonującego ich dostawy lub przez podmiot działający na jego rzecz,
- dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich, antyków, towarów używanych – jednak tylko wówczas, gdy podstawę opodatkowania ustala się zgodnie z procedurami szczególnymi określonymi w art. 120 ust. 4 lub 5 ustawy o VAT.

Co do zasady miejscem dostawy (opodatkowania) w przypadku WSTO jest kraj w którym towary znajdują się w momencie zakończenia wysyłki lub transportu do nabywcy - czyli kraj konsumenta. Natomiast w sytuacji gdy są spełnione warunki określone w art. 22a ust. 1 ustawy, za miejsce opodatkowania dostawy towarów uznaje się kraj rozpoczęcia wysyłki/transportu towarów. Przy czym podatnik uprawniony do stosowania ww. zasady szczególnej może z niej zrezygnować (przez złożenie stosownego zawiadomienia) i rozliczać dostawy na zasadach ogólnych.

Na podstawie art. 22a ust. 7 ustawy, warunkiem uznania dostawy towarów w ramach wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość za dostawę dokonaną na terytorium państwa członkowskiego zakończenia wysyłki lub transportu towarów do nabywcy, w przypadku gdy towary w momencie rozpoczęcia ich wysyłki lub transportu znajdują się na terytorium kraju, jest otrzymanie przez dostawcę, przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy, dowodów, że towary zostały dostarczone do nabywcy na terytorium państwa członkowskiego zakończenia wysyłki lub transportu towarów.

Dowodami, o których mowa w ust. 7, są dokumenty:
1) przewozowe otrzymane od przewoźnika (spedytora) odpowiedzialnego za wywóz towarów z terytorium kraju -w przypadku gdy przewóz towarów jest zlecany przez dostawcę przewoźnikowi (spedytorowi),
2) potwierdzające odbiór towarów poza terytorium kraju - jeżeli dokumenty te łącznie potwierdzają dostarczenie towarów do nabywcy na terytorium państwa członkowskiego zakończenia wysyłki lub transportu towarów (art. 22a ust. 8 ustawy).

W przypadku gdy dokumenty, o których mowa w ust. 8, nie potwierdzają jednoznacznie dostarczenia towarów do nabywcy na terytorium państwa członkowskiego zakończenia wysyłki lub transportu towarów, dokumentami wskazującymi, że dostawa towarów została dokonana na terytorium państwa członkowskiego zakończenia wysyłki lub transportu towarów, mogą być również inne dokumenty otrzymywane przez dostawcę w tego rodzaju dostawie towarów, w szczególności:
1) korespondencja handlowa z nabywcą, w tym jego zamówienie;
2) dokument potwierdzający zapłatę za towar, a w przypadku gdy dostawa ma charakter nieodpłatny lub zobowiązanie jest realizowane w innej formie - inny dokument stwierdzający wygaśnięcie zobowiązania (art. 22a ust. 9 ustawy).

Ww. przepisy określają warunki, które muszą być spełnione aby opodatkować WSTO w kraju konsumenta.

Zgodnie z art. 130a pkt 2 ustawy (na potrzeby rozdział 6a) podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, które:
a) dokonują wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość lub
b) ułatwiają dostawę towarów zgodnie z art. 7a ust. 2, jeżeli wysyłka lub transport towarów będących przedmiotem dostawy rozpoczyna się i kończy na terytorium tego samego państwa członkowskiego, lub
c) posiadają siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Unii Europejskiej, ale nie posiadają siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium państwa członkowskiego konsumpcji oraz świadczą usługi na rzecz osób niebędących podatnikami, o których mowa w art. 28a.