Podatek CIT: nabycie własności nieruchomości w zamian za zwolnienie z długu

Przeczytaj także: Fiskus przegrał sprawę o 195 mln zł podatku od umorzenia udziałów

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Spółka akcyjna posiada 100% udziałów w spółce z o.o., która jest właścicielem gruntu przeznaczonego pod zabudowę.

Nadto spółka z o.o. posiada zobowiązania finansowe z tytułu zaciągniętych pożyczek, których termin spłaty się zbliża. Z uwagi na trudną sytuację tej spółki, jej zarząd podjął decyzję o cesji wierzytelności wobec pożyczkodawców na spółkę akcyjną. Tak powstałe zobowiązanie wobec spółki akcyjnej, spółka z o.o. zamierza spłacić m.in. ze środków pochodzących ze sprzedaży opisanego gruntu. Niestety z uwagi na bieżącą sytuację rynkową może wystąpić trudność ze sprzedażą tego gruntu, rozważana jest przy tym likwidacja spółki z o.o. Zarząd spółki z o.o. oraz zarząd spółki akcyjnej chcą w związku z tym podjąć decyzję o wspólnym rozliczeniu zobowiązań spółki z o.o. poprzez przeniesienie prawa własności gruntu budowlanego na spółkę akcyjną w zamian za zwolnienie z długu z tytułu cesji wierzytelności.

Zadano pytanie, czy nabycie prawa własności nieruchomości w zamian za zwolnienie z długu z tytułu cesji wierzytelności stanowi odpłatne nabycie nieruchomości i skutkuje obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego od osób prawnych? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2020 r. poz. 1406 ze zm., dalej: „updop”), nie zawiera legalnej definicji przychodu podatkowego. Ustawodawca ograniczył się w tym zakresie do wskazania w art. 12 ust. 1 przykładowych przysporzeń zaliczanych do tej kategorii.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. Piotr Adamowicz - Fotolia.com

Nieruchomość za zwolnienie z długu z podatkiem CIT

W przypadku spłaty wierzytelności w formie przeniesienia prawa własności do nieruchomości gruntowej nie mamy do czynienia ze spłatą pożyczki, lecz odrębną czynność prawną, która generować będzie przychód podatkowy, z tytułu spłaty wierzytelności, a nie z tytułu nabycia nieruchomości.

I tak, w myśl art. 12 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe.

Literalna wykładnia powołanych przepisów prowadzi do wniosku, że do przychodów podatkowych zalicza się tylko takie przychody, które w danym momencie są trwałe, definitywne i bezwarunkowe.

W konsekwencji, do przychodów podatkowych, podatnik winien zaliczyć tylko takie przychody, które są mu należne. Nie będą to zatem jakiekolwiek przychody, lecz przychody, w stosunku do których podatnikowi przysługiwać będzie prawo do ich otrzymania i które stanowić będą jego trwałe przysporzenie majątkowe.

Co do zasady więc, o zaliczeniu danego przysporzenia majątkowego do przychodów danego podatnika decyduje definitywny charakter tego przysporzenia w tym sensie, że w sposób ostateczny faktycznie powiększa jego aktywa, a więc takie, którymi podatnik może rozporządzać jak właściciel.

Od zasady tej, w ściśle określonych przypadkach, wprowadzone zostały przez ustawodawcę wyjątki. Katalog przysporzeń, których nie zalicza się do przychodów podatkowych jest zamknięty i zawarto go w art. 12 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Skoro zatem przepis ten w sposób kategoryczny i wyczerpujący określa, co nie jest przychodem w rozumieniu ustawy, to a contrario należy przyjąć, że wszelkie inne przychody, przepisem tym nieobjęte, powodują powstanie obowiązku podatkowego. W pkt 1 tego przepisu ustanowiono m.in. regułę, dotyczącą neutralności podatkowej pożyczek (kredytów).

Udzielenie pożyczki (kredytu) jest zdarzeniem podatkowo neutralnym w tym sensie, że z jednej strony, otrzymana przez pożyczkobiorcę (kredytobiorcę) pożyczka (kredyt) oraz zwrócona pożyczkodawcy (kredytodawcy) pożyczka (kredyt) nie stanowią przychodu podatkowego, a drugiej strony, wydatki na spłatę pożyczki (kredytu) poniesione przez pożyczkobiorcę (kredytobiorcę) nie stanowią dla niego kosztów uzyskania przychodów - art. 12 ust. 4 pkt 1 i art. 16 ust. 1 pkt 10 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Wątpliwość Wnioskodawcy dotyczy, kwestii ustalenia czy nabycie prawa własności nieruchomości w zamian za zwolnienie z długu z tytułu cesji wierzytelności stanowi odpłatne nabycie nieruchomości i skutkuje obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego od osób prawnych. (…)

Odnosząc powyższe uwarunkowania prawne do przedstawionego opisu sprawy należy wskazać, że spłata na rzecz Wnioskodawcy (jako wstępującego w rolę wierzyciela) wierzytelności z tytułu uprzednio udzielonej przez osoby fizyczne pożyczki, poprzez przeniesienie prawa własności nieruchomości gruntowej, nie będzie traktowana na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych jak spłata pożyczki. Wnioskodawca nie udzielił bowiem ww. pożyczki tylko przejął wierzytelność z tego tytułu.

Zatem spłata ww. wierzytelności w formie przeniesienia prawa własności do nieruchomości gruntowej nie będzie spłatą pożyczki, lecz stanowić będzie odrębną czynność prawną, która generować będzie przychód podatkowy. Będzie to przychód z tytułu spłaty wierzytelności, a nie z tytułu nabycia nieruchomości.

Jednocześnie wskazać należy, że w związku otrzymaniem przez Wnioskodawcę ww. nieruchomości dojdzie do odpłatnego nabycia tej nieruchomości.

Wobec powyższego uznać należy, że dla Wnioskodawcy czynność przeniesienia praw własności do nieruchomości celem zwolnienia Sp. z o.o. z obowiązku zapłaty długu na rzecz Wnioskodawcy stanowi formę odpłatnego nabycia. Nie można zatem zgodzić się ze stanowiskiem Wnioskodawcy, że dokonana przez Spółkę SA czynność, polegająca na przejęciu własności gruntu budowlanego w zamian za zwolnienie z długu nie stanowi odpłatnego nabycia nieruchomości.

Nie można również zgodzić się Wnioskodawcą, że w związku z ww. czynnością nie będzie miał obowiązku zapłaty podatku dochodowego od osób prawnych, bowiem jak wskazano wyżej w tej sytuacji powstanie przychód z tytułu spłaty wierzytelności. (…)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów