Spłata kredytu mieszkaniowego przez syna bez podatku od darowizny

Przeczytaj także: Spłata kredytu nie jest darowizną i nie podlega podatkowi

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Wnioskodawczyni wraz z mężem zaciągnęli kredytu hipoteczny na zakup mieszkania. Następnie małżonkowie zawarli kolejną umowę, zgodnie z którą jako kolejny współwłaściciel wskazany zostanie syn wnioskodawczyni, który jednocześnie zobowiąże się do solidarnego pokrywania rat kredytu udzielonego wnioskodawczyni i jej mężowi na zakup mieszkania.

Raty kredytu w całości będą spłacane z konta bankowego wnioskodawczyni i jej męża. Syn wnioskodawczyni zobowiązuje się do solidarnego pokrywania rat kredytu i wpłacania pieniędzy na jej rachunek bankowy, które będą niezbędne do pokrycia zobowiązania finansowego wynikającego z umowy kredytu. Suma środków wpłaconych przez syna wnioskodawczyni stanowić będzie 50% wartości udzielonego kredytu hipotecznego, natomiast wysokość poszczególnych wpłat może mieć różną wysokość. Pozostałą część stanowić będą środki wnioskodawczyni i jej męża objęte małżeńską wspólnością majątkową.

Syn przystąpi do kredytu dopiero po uzyskaniu zgody banku finansującego kredytu. Uzyskanie tej zgody nastąpi przed zawarciem umowy przyrzeczonej przenoszącej na syna udziału w nieruchomości.

Wnioskodawczyni zadała pytanie, czy dokonywana przez jej syna wpłata na pokrycie raty kredytu regulowanego przez nią i jej męża, powinna być zgłaszana do Urzędu Skarbowego jako darowizna? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2019 r. poz. 1813 ze zm.) – podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:
1. dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;
2. darowizny, polecenia darczyńcy;
3. zasiedzenia;
4. nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
5. zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
6. nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

W myśl art. 1 ust. 2 ww. ustawy – podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.

Z powyższego wynika, że ustawa o podatku od spadków i darowizn ściśle określa granice przedmiotu opodatkowania, tj. nabycie według określonych tytułów, wyczerpująco wymieniając tytuły, na podstawie których nabycie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Powyższy katalog czynności ujęty w art. 1 ww. ustawy ma charakter zamknięty. Zatem opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlega tylko takie nabycie, które zostało w nim wymienione w sposób wyraźny.

A zatem z treści art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn wynika, że podatkiem od spadków i darowizn opodatkowane jest nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej tytułem darowizny, polecenia darczyńcy.

Stosownie do art. 5 ww. ustawy – obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

Jako, że Wnioskodawczyni odnosi się w swym stanowisku w szczególności do nabycia tytułem darowizny to koniecznym jest w interpretacji wskazanie kiedy z tytułu tego nabycia powstaje obowiązek podatkowy i przybliżenie definicji tegoż określenia.

Art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn stanowi, że – obowiązek podatkowy powstaje przy nabyciu w drodze darowizny – z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Ponieważ ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera pojęcia „darowizna”, dlatego w tym zakresie należy odwołać się do odpowiednich przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.).

Na podstawie art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego – przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu w postaci świadczenia wzajemnego i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Darowizna jest więc czynnością, której celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego (świadczenie musi wzbogacić obdarowanego), a zobowiązanie darczyńcy musi być zamierzone jako nieodpłatne. Treść tego świadczenia określa umowa darowizny(…)

Mając zatem na uwadze powyższe należy wskazać, że zgodnie z art. 366 § 1 Kodeksu cywilnego – kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych (solidarność dłużników).

W myśl natomiast § 2 tego przepisu – aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela, wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani.

Z istoty solidarnej odpowiedzialności dłużników wynika więc, że aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani. Każdy z dłużników solidarnych odpowiada więc za całość długu, a nie tylko część, jaką można by mu przypisać poprzez np. równy podział kwoty długu pomiędzy zobowiązanych.

Zatem w sytuacji, gdy strona zobowiązania solidarnego, którą będzie w przyszłości syn Wnioskodawczyni, spłaca część zadłużenia bez woli czynienia tego w celu obdarowania pozostałych stron tego zobowiązania, a jedynie w zamiarze zwolnienia się z mającego ciążyć na niej w przyszłości długu, poprzez samą zapłatę części zobowiązania, które w przyszłości będzie zobowiązaniem solidarnym, nie może dojść do obdarowania kogokolwiek. Przyszły dłużnik solidarny spłacać będzie bowiem swój własny dług, a nie cudzy.

Mając na uwadze przedstawione zdarzenie przyszłe oraz powołane wyżej uregulowania prawne należy zgodzić się ze stanowiskiem Wnioskodawczyni, że dokonanie przez jej syna wpłaty na rachunek bankowy w celu pokrycia raty kredytu nie będzie stanowić darowizny, wobec czego nie będzie podlegać zgłoszeniu do Urzędu Skarbowego. Oznacza to, że powyższe wpłaty nie będą skutkować powstaniem po stronie Wnioskodawczyni obowiązku podatkowego określonego w ustawie o podatku od spadków i darowizn. Tym samym z tytułu wpłat dokonywanych przez syna Wnioskodawczyni na rachunek bankowy, należący do Wnioskodawczyni i jej męża, w celu spłaty rat wynikających z umowy kredytu (do której w przyszłości syn Wnioskodawczyni również przystąpi), regulowanego również przez Wnioskodawczynię i jej męża, na Wnioskodawczyni nie będzie ciążył obowiązek składania zgłoszenia SD-Z2, które służy do zgłoszenia nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych. (…)”.

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów