Zakup mieszkania do majątku odrębnego męża a ulga mieszkaniowa

Przeczytaj także: Zakup budynku mieszkalno-usługowego z ulgą mieszkaniową

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

W sierpniu 2020 r. wnioskodawczyni sprzedała mieszkanie, które kupiła (do majątku odrębnego) w styczniu 2017 r. Środki uzyskane ze sprzedaży zamierza wraz z mężem przeznaczyć na własne cele mieszkaniowe, tj. zakup większego mieszkania.

Mieszkanie zostało zakupione we wrześniu 2020 r., z tym że za zgodą wnioskodawczyni chwilowo weszło do majątku odrębnego męża. Na powyższe małżonkowie zdecydowali się z uwagi na fakt, iż w chwili zawarcia umowy kredytowej na zakup mieszkania wnioskodawczyni nie pracowała, a w związku z tym obniżała zdolność kredytową męża. Złożył on w związku z tym wniosek o kredyt tuż przed ślubem (który miał miejsce 1 sierpnia 2020 r.) jako kawaler co było dla nich dużo korzystniejsze. Bank wymagał przy tym, aby był on jedynym właścicielem mieszkania.

Jak tylko po zakupie został uzyskany odpowiedni wpis w księdze wieczystej, małżonkowie udali się w dniu 14 stycznia 2021 r. do notariusza i dokonali rozszerzenia wspólności majątkowej o to mieszkanie. Wnioskodawczyni przystąpiła też do kredytu hipotecznego.

Zainteresowana zadała pytanie, czy wydatki na zakup oraz wykończenie mieszkania będącego własnością męża dokonane przed rozszerzeniem wspólności majątkowej małżonków stanowią wydatki na własne cele mieszkaniowe? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Na podstawie przepisu art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2020 r., poz. 1426 z późn. zm.) wolne od podatku dochodowego są dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 30e, w wysokości, która odpowiada iloczynowi tego dochodu i udziału wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe w przychodzie z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, jeżeli począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie trzech lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie, przychód uzyskany ze zbycia tej nieruchomości lub tego prawa majątkowego został wydatkowany na własne cele mieszkaniowe; udokumentowane wydatki poniesione na te cele uwzględnia się do wysokości przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. Alexander Raths - Fotolia.com

Ulga mieszkaniowa na cudze mieszkanie?

Datą nabycia nieruchomości lub prawa majątkowego przez każdego z małżonków (gdy ta zostaje włączona do majątku wspólnego małżeńskiego) jest data nabycia przez tego małżonka, który tę nieruchomość lub prawo włączył do majątku wspólnego. Na tej podstawie fiskus doszedł do wniosku, że również ulga mieszkaniowa przysługuje tutaj obojgu małżonkom od daty nabycia danej nieruchomości przez pierwszego z nich.

Cele mieszkaniowe, których sfinansowanie przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych uprawnia do skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania, wymienione zostały m.in. w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do tego przepisu, za wydatki, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:
a. nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,
b. nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,
c. nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,
d. budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,
e. rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego
a. położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

Zgodnie natomiast z ust. 28 ww. przepisu, za wydatki, o których mowa w ust. 25, nie uważa się wydatków poniesionych na:
1. nabycie gruntu lub udziału w gruncie, prawa wieczystego użytkowania gruntu lub udziału w takim prawie, budynku, jego części lub udziału w budynku, lub
2. budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę, adaptację lub remont budynku albo jego części
− przeznaczonych na cele rekreacyjne.

Wskazać należy, że zawarte w przepisie art. 21 ust. 25 pkt 1 tejże ustawy wyliczenie wydatków mieszkaniowych ma charakter wyczerpujący, w związku z czym tylko realizacja w wymaganym terminie celów w nim wymienionych pozwala na zwolnienie z opodatkowania dochodu uzyskanego z odpłatnego zbycia nieruchomości.

Zaznaczyć również należy, że podstawową okolicznością decydującą o zastosowaniu zwolnienia wynikającego z przywołanego wcześniej art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym jest fakt wydatkowania (począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie trzech lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie) środków z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych na wskazane w ustawie „własne cele mieszkaniowe” podatnika.

Dla rozstrzygnięcia omawianej sprawy istotne jest ustalenie, czy włączenie opisanej we wniosku nieruchomości stanowiącej majątek osobisty męża Wnioskodawczyni do majątku wspólnego małżonków w drodze umowy rozszerzającej wspólność majątkową stanowi jej nabycie przez Wnioskodawczynię i wywołuje skutki podatkowe dla zastosowania cytowanego wyżej zwolnienia przedmiotowego.

W tej sytuacji należy odwołać się do przepisów ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r., poz. 1359 z późn. zm.). Zgodnie z art. 31 § 1 ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Do majątku osobistego każdego z małżonków należą między innymi przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej, przedmioty nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił (art. 33 ust. 1 i 2 ww. Kodeksu). Jak stanowi art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.

Małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa). Umowa taka może poprzedzać zawarcie małżeństwa (art. 47 § 1 ww. ustawy).

Na podstawie powyższego przepisu stwierdzić należy, że małżonkowie poprzez zawarcie stosownej umowy (np. rozszerzającej lub ograniczającej wspólność ustawową bądź ustanawiającej rozdzielność majątkową) mogą ustanawiać ustrój majątkowy w sposób odmienny od przewidzianego w przepisach o wspólności ustawowej. Umowy takie w zakresie, w jakim ustanawiają zasadę kształtującą ustrój majątkowy, działają na przyszłość i mają charakter organizacyjny.

W tym miejscu należy wskazać na jednolicie ukształtowaną linią orzeczniczą, zgodnie z którą włączenie do majątku małżonków w drodze umowy rozszerzającej ustawową wspólność majątkową nieruchomości lub praw majątkowych stanowiących majątek odrębny jednego małżonka na zasadach i w sposób określony przez ustawę Kodeks rodzinny i opiekuńczy, nie jest nabyciem tej nieruchomości lub prawa majątkowego przez drugiego małżonka, w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Włączenie do majątku wspólnego nieruchomości lub prawa majątkowego wchodzącej uprzednio w skład majątku osobistego małżonka nie stanowi nabycia tej nieruchomości lub prawa w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Datą nabycia nieruchomości lub prawa majątkowego przez każdego z małżonków jest data nabycia przez tego małżonka, który tę nieruchomość lub prawo włączył do majątku wspólnego.
Powyższe oznacza, że za datę nabycia przez Wnioskodawczynię nieruchomości, która stanowiła wcześniej majątek odrębny męża, należy przyjąć dzień, w którym małżonek nabył tę nieruchomość do majątku odrębnego.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego oraz powołane przepisy prawa stwierdzić należy, że Wnioskodawczyni jest uprawniona do skorzystania ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 21 ust. l pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wydatki na zakup oraz wykończenie mieszkania dokonane przed rozszerzeniem wspólności majątkowej małżonków stanowią wydatki na własne cele mieszkaniowe, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.(…)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów