Praktyczna nauka zawodu pozbawia prawa do ulgi prorodzinnej

Przeczytaj także: Ulga prorodzinna (na dzieci) w PIT za 2020 rok

Ulga prorodzinna jest przewidziana przede wszystkim na dzieci małoletnie, a więc do ukończenia 18 roku życia. Jeżeli tylko taka pociecha nie uzyskuje przychodów z działalności gospodarczej opodatkowanych liniowo bądź ryczałtowo, rodzic jest uprawniony do skorzystania na nie z ulgi.

Oprócz dzieci małoletnich rodzice mogą skorzystać z ulgi również w stosunku do dzieci:

• bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
• do ukończenia 25 roku życia ale uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym i nauce lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, pod warunkiem że w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b ustawy o PIT lub uzyskały przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 ustawy o PIT , w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1 ustawy o PIT (a więc kwoty 3 089 zł), z wyjątkiem renty rodzinnej.

Na potrzeby niniejszego artykułu istotny jest punkt drugi, gdzie kluczowe znaczenie przy korzystaniu z ulgi mają dochody dziecka, a mówiąc dokładniej - podkreślona część ustawowych regulacji, czyli sposób ustalania dochodu, czy też przychodu dziecka w przypadku korzystania z obowiązkowej ulgi dla młodych.

Warto podkreślić, że podatnik – osoba młoda, nie ma tutaj prawa wyboru – przychody takie są zwolnione od podatku odgórnie, a to wywiera negatywny wpływ na korzystanie z ulgi na dzieci zatrudnione w celu praktycznej nauki zawodu. Dlaczego?

Jak było

Ile zarabia uczeń zatrudniony w celu praktycznej nauki zawodu? Bardzo mało. Obecnie (od grudnia 2020 r.; wartość pensji jest aktualizowana co 3 miesiące) jego miesięczne wynagrodzenie brutto wynosi:

• 258,45 zł – w przypadku nauki na pierwszym roku
• 310,14 zł – w przypadku nauki na drugim roku
• 361,83 zł – w przypadku nauki na trzecim roku.

To pensja brutto od której trzeba jeszcze odliczyć składki ZUS. Podatek tutaj nie wystąpi. W skali roku zatem pensja brutto takiego ucznia wacha się w granicach 3 – 4,5 tys. zł.

Przed sierpniem 2019 r. do wynagrodzeń tych stosowało się te same zasady opodatkowania, co do wynagrodzeń „zwykłych” pracowników. Płatnik zatem obliczał nie tylko należne składki ZUS, które potrącał z wynagrodzenia takiego pracownika, ale także zaliczkę na podatek dochodowy z zachowaniem tych samych zasad, a więc z uwzględnieniem pracowniczych kosztów uzyskania przychodu. Te w wówczas wynosiły wprawdzie mniej niż obecnie, bo 111,25 zł a dla dojeżdżających 139,06 zł miesięcznie, niemniej zmniejszały dochód do opodatkowania na tyle, że podatek nie występował.

Na potrzeby ulgi prorodzinnej natomiast pod uwagę rodzice brali dochód takiego dziecka pełnoletniego, czyli w tym przypadku przychód pomniejszony o koszty jego uzyskania. Efekt był taki, że dochód ten nigdy nie przekraczał 3 tys. zł, w związku czym rodzice mogli korzystać z tej preferencji podatkowej.

Jak jest w PIT za 2020 rok?

Z dniem 1 sierpnia 2019 r. ustawodawca znowelizował przepisy ustawy o PIT wprowadzając do nich wspomnianą wyżej ulgę dla młodych oraz zmodyfikował zasady korzystania m.in. z ulgi prorodzinnej, jak się okazuje – na niekorzyść podatników. Otóż po zmianie to wybrane dochody dziecka oraz przychody objęte ulgą dla młodych nie mogą przekroczyć kwoty 3 089 zł.

Ważna data 18 urodzin

Czy to oznacza, że w zasadzie każdy uczeń pracujący w ramach praktycznej nauki zawodu nie uprawnia rodziców do skorzystania z ulgi na dzieci? Nie – tutaj jak zawsze diabeł tkwi w szczegółach.

Opisane wyżej przychody/dochody dziecka przy rozliczaniu ulgi są bowiem istotne tylko wówczas, gdy pociecha jest pełnoletnia, ucząca się. Zatem bez obaw ulgę mogą rozliczać rodzice dzieci małoletnich, mimo że te uzyskują przychody z pracy w kwocie przekraczającej próg 3 089 zł w skali roku, czy dzieci pełnoletnich, ale otrzymujących zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną (tutaj zarówno ich wiek jak i wysokość uzyskiwanych dochodów nie ma znaczenia na potrzeby tego odliczenia).

W pozostałych przypadkach jeżeli dziecko ukończyło 18 lat w 2020 r. i nadal się uczy, jego przychody należy podzielić na te uzyskane przed osiągnięciem wieku dojrzałości (czyli do 18 lat) i te uzyskane po tej dacie. Tutaj na potrzeby skorzystania z ulgi prorodzinnej w limicie 3 089 zł uwzględnia się jedynie przychody uzyskane po osiągnięciu przez dziecko 18 lat. Jeżeli te limitu nie przekroczyły, rodzice uprawnieni są do rozliczenia ulgi za cały rok. Jeżeli zaś okazałoby się, że przychody dziecka po osiągnięciu wieku dojrzałości były wyższe, ulga przysługuje za okres, w którym dziecko było małoletnie.

W najgorszej sytuacji są rodzice dzieci, które przez cały 2020 rok były już pełnoletnie. Jeżeli bowiem ich przychody z pracy w ramach praktycznej nauki zawodu przekroczyły 3 089 zł, skorzystanie na nie z ulgi prorodzinnej w ogóle nie jest możliwe.