Metoda kasowa rozliczania podatku VAT na starcie firmy

Przeczytaj także: Usługi budowlane za granicą a kwartalne rozliczanie VAT

Metoda kasowa rozliczania VAT

Mały podatnik (czyli m.in. taki, u którego wartość sprzedaży brutto w poprzednim roku nie przekroczyła 1,2 mln euro) może wybrać metodę kasową rozliczania VAT, a więc polegającą na tym (art. 21 ustawy o VAT), że obowiązek podatkowy w odniesieniu do dokonywanych przez niego dostaw towarów i świadczenia usług powstaje:

1. z dniem otrzymania całości lub części zapłaty - w przypadku dokonania dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz podatnika VAT czynnego,
2. z dniem otrzymania całości lub części zapłaty, nie później niż 180. dnia, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi - w przypadku dokonania dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz podmiotu innego niż wymieniony w pkt 1.

O wybranej metodzie kasowej należy pisemnie zawiadomić swój urząd skarbowy. Dokonuje się tego na formularzu VAT-R (składanym również jako dokument rejestracyjny). Warto pamiętać, że częściowe otrzymanie zapłaty powoduje tutaj powstanie obowiązku podatkowego w stosunku do otrzymanej części należności.

Mówiąc zatem innymi słowy, taki podatnik wykazuje VAT od swojej sprzedaży dopiero jak otrzyma od nabywcy zapłatę. W ten sam sposób rozlicza też dokonywane zakupy. Czyli VAT z faktur zakupu odlicza dopiero po dokonaniu zapłaty.

Deklaracje VAT i okresy rozliczeniowe

Zasady składania deklaracji VAT reguluje art. 99 ustawy o VAT, który już na samym początku wskazuje, że podatnicy VAT czynni są obowiązani składać deklaracje podatkowe za okresy miesięczne, w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu.

Wyjątek stanowią tutaj jednak m.in. mali podatnicy, którzy wybrali metodę kasową rozliczania tego podatku. W art. 99 ust. 2 ustawy o VAT stoi napisane, że tacy podatnicy składają w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe za okresy kwartalne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym kwartale.

Dalej (art. 99 ust. 3a pkt 1 ustawy o VAT) czytamy jednak, że powyższego odstępstwa (składania deklaracji kwartalnych) nie stosuje się m.in. do podatników rejestrowanych przez naczelnika urzędu skarbowego jako podatnicy VAT czynni - przez okres 12 miesięcy począwszy od miesiąca, w którym dokonana została rejestracja. Wyjątków rozliczeń kwartalnych jest kilka, ale pozostałe opuszczamy, pozostałe dotyczą bowiem ściśle określonych transakcji o odpowiedniej wartości.

Z jednej strony zatem ustawodawca wskazuje, że mały podatnik, który wybrał metodę kasową rozliczania podatku VAT, jest zmuszony stosować kwartalne okresy rozliczeniowe i kwartalne deklaracje VAT, zaś z drugiej pozbawia takiego podatnika prawa do kwartalnego rozliczania VAT przez pierwszych 12 miesięcy bycia czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Dodajmy w tym miejscu, że taki „podział” na podatników nowych, prowadzących firmę „na VAT” przez okres krótszy niż 12 miesięcy i podatników rozliczających VAT dłużej, został wprowadzony z początkiem 2017 r.

Jak wyjaśnił Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 16 stycznia 2019 r. nr 0115-KDIT1-3.4012.823.2018.1.BK: „(…) Przepis przejściowy art. 15 ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw stanowi, że przewidziany w art. 99 ust. 3a pkt 1 ustawy brak możliwości stosowania rozliczeń kwartalnych przez podatników nowo rejestrowanych (rozpoczynających wykonywanie czynności opodatkowanych) w ciągu pierwszych 12 miesięcy tej działalności, będzie miał zastosowanie do podatników, którzy zostali zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni w IV kwartale 2016 r. (po 30 września 2016 r.). Podatnicy ci będą obowiązani do składania miesięcznych deklaracji VAT począwszy od pierwszego okresu rozliczeniowego 2017 r. Natomiast, podatnicy dokonujący rejestracji jako podatnicy VAT czynni w roku 2017 są zobowiązani do składania miesięcznych deklaracji VAT w ciągu pierwszych 12 miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej.

Biorąc pod uwagę przedstawiony opis sprawy oraz powołane przepisy należy stwierdzić, że Wnioskodawca, który dokonał rejestracji jako podatnik VAT czynny w listopadzie 2016 r. (od grudnia 2016 r.), a w lipcu 2017 r. dokonał aktualizacji danych VAT-R wybierając jako sposób rozliczenia metodę kasową (zgodnie z art. 21 ust. 1 w zw. z art. 99 ust. 2 w zw. z art. 99 ust. 3a pkt 1 ustawy w zw. z art. 15 ustawy z dnia 1 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw), miał obowiązek rozliczać się z podatku VAT miesięcznie przez 12 miesięcy od daty dokonania rejestracji oraz mógł stosować w tym okresie kasową metodę rozliczeń. (…)”

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 2 czerwca 2017 r., nr 0112-KDIL4.4012.26.2017.2.JK wyjaśnił, że „(…) na podstawie art. 99 ust. 3a pkt 1 ustawy, Wnioskodawca zobowiązany jest do składania miesięcznych deklaracji VAT w ciągu pierwszych 12 miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej. Ponadto – jak wskazano we wniosku – Zainteresowany nie zrezygnował, ani nie utracił prawa do kasowej metody rozliczeń, zatem Wnioskodawca nadal ma możliwość rozliczania się metodą kasową. W związku z powyższym stwierdzić należy, że w analizowanej sprawie Zainteresowany jest zobowiązany do składania deklaracji VAT za okresy miesięczne lecz nie traci prawa do rozliczania metodą kasową.

(...) Wnioskodawca może (zgodnie z art. 21 ust. 1 w zw. z art. 99 ust. 2 w zw. z art. 99 ust. 3a pkt 1 ustawy w zw. z art. 15 ustawy z dnia 1 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw), rozliczając się z podatku VAT miesięcznie, stosować kasową metodę rozliczeń. (...)”

W tym samym tonie wypowiedział się Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 4 stycznia 2019 r., nr 0114-KDIP1-3.4012.643.2018.2.MT: „(…) każdy mały podatnik, zarejestrowany jako podatnik VAT czynny po dniu 30 września 2016 r. Nie będzie mógł rozliczać się kwartalnie z mocy samego prawa. Musi rozliczać się miesięcznie, składając deklaracje VAT-7.

Z zestawienia powyższych norm prawnych należy zatem, wyprowadzić wniosek, że skoro ustawa o VAT daje Wnioskodawczyni w dalszym ciągu - jako małemu podatnikowi - prawo wyboru metody kasowej, przy równoczesnym wprowadzeniu przez ustawę zmieniającą - a więc z mocy samego prawa - nakazu rozliczania się z fiskusem miesięcznie, to dokonując wyboru metody kasowej, w niniejszym stanie prawnym Wnioskodawczyni ma prawo do jej stosowania. Nie wolno Wnioskodawczyni jedynie rozliczać się w sposób kwartalny.

Wnioskodawczyni w momencie upływu 12 miesięcy bycia czynnym podatnikiem VAT zobligowanym do miesięcznych rozliczeń i stosującym metodą kasową, jest zobowiązana do przejścia na kwartalne rozliczenia, składając stosowną aktualizację w odpowiednim terminie.(…)”