Jak wycofać z firmy środki trwałe?

Przeczytaj także: Wycofanie samochodu z firmy: co ze składkami na ubezpieczenie

Środkiem trwałym jest w zasadzie każdy rzeczowy składnik aktywów przedsiębiorstwa, np. nieruchomości, w tym grunty, budynki, maszyny, urządzenia, środki transportu, który:

• jest używany w okresie dłuższym niż rok,
• stanowi własność lub współwłasność podatnika - został nabyty lub wytworzony we własnym zakresie, jest kompletny i zdatny do użytku w dniu przyjęcia do używania, jest wykorzystywany przez podatnika na potrzeby działalności gospodarczej.

Wydatki na zakup środka trwałego o wartości poniżej 10 000 zł podatnik może bezpośrednio zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów w miesiącu oddania do używania. Nie musi go wprowadzać do ewidencji środków trwałych nawet wówczas, gdy zamierza używać tego środka trwałego dłużej niż rok. Ta grupa środków trwałych jest określana jako „niskocenne” środki trwałe.

Natomiast środki trwałe o wartości początkowej powyżej 10 000 zł podatnik powinien wprowadzić do ewidencji środków trwałych i dokonywać odpisów amortyzacyjnych na ogólnych zasadach stosowanych dla środków trwałych podlegających amortyzacji.

Przekazanie środka trwałego przedsiębiorstwa na cele osobiste podatnika.

Klasycznym przykładem środka trwałego, który przedsiębiorcy wycofują z prowadzonej działalności gospodarczej oraz przekazują na swoje potrzeby osobiste jest samochód osobowy.

Właściwym dokumentem przekazania środka trwałego na własne cele będzie oświadczenie podatnika w sprawie wycofania środka trwałego, w którym to należy podać datę i powód wycofania środka z działalności gospodarczej.

Samo wycofanie samochodu z działalności gospodarczej i przekazanie go do celów prywatnych przedsiębiorcy jest obojętne podatkowo. Po stronie przychodów u przedsiębiorcy nie wywoła bowiem żadnych skutków w podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: ustawa o PIT).

Jak wyjaśnił Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 29 października 2012 r., nr IBPBI/1/415-916/12/WRz:
(…) Czynność wycofania składnika majątku (…) z działalności gospodarczej i przekazania go na potrzeby osobiste, na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie rodzi żadnych skutków podatkowych w tym podatku. Majątek osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą nie jest prawnie wyodrębniony od jej majątku osobistego, dlatego też przekazanie składnika majątku z prowadzonej działalności gospodarczej na potrzeby osobiste nie powoduje powstania przychodu po stronie Wnioskodawcy. Poprzez tę czynność nie uzyska on żadnego przysporzenia majątkowego. Nastąpi wyłącznie przesunięcie rzeczy z majątku związanego z działalnością gospodarczą do majątku osobistego. (…)

Ostatniego odpisu amortyzacyjnego dokonuje się za miesiąc, w którym środek trwały został wycofany z działalności gospodarczej a niezamortyzowana wartość wycofanego środka trwałego nie może już być zaliczona do kosztów uzyskania przychodów.

W kontekście przepisów ustawy o PIT, podatnik nie koryguje również kosztów uzyskania przychodów o wartość dotychczasowych odpisów amortyzacyjnych. W związku z tym, że używał środek trwały w celu uzyskania przychodów miał prawo zaliczać w tym okresie odpisy amortyzacyjne tego środka w koszty podatkowe.

Wycofanie środka trwałego i późniejsza jego sprzedaż

Gdy przedsiębiorca zdecyduje się sprzedać uprzednio wycofany z firmy środek trwały, przed upływem 6 lat licząc od pierwszego dnia miesiąca następnego po miesiącu wycofania środka trwałego, to transakcja ta zostanie zakwalifikowana jako przychód z działalności gospodarczej i będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem dochodowym, według tych samych zasad, co przychody z działalności gospodarczej (art. 14 ust. 2 pkt 1 lit. a) w związku z art. 10 ust. 2 pkt 3 ustawy o PIT).

Opodatkowaniu będzie podlegał jednak tylko dochód uzyskany z tej transakcji, czyli różnica między przychodem z odpłatnego zbycia środka trwałego a jego wartością początkową wykazaną w ewidencji środków trwałych, powiększona o sumę odpisów amortyzacyjnych dokonanych od tego środka trwałego.

Dochód ten podatnik powinien doliczyć do pozostałego dochodu uzyskanego z działalności gospodarczej i opodatkować według skali podatkowej albo podatkiem liniowym. Sposób obliczenia dochodu z odpłatnego zbycia składnika majątku stanowiącego środek trwały został uregulowany w art. 24 ust. 2 zdanie 2 pkt 1 ustawy o PIT.

Przykład:
Podatnik wykorzystywał w działalności gospodarczej samochód osobowy o wartości początkowej 12.000 zł.

W dniu 30 lipca br. podatnik wycofał ten pojazd z działalności gospodarczej, a 15 sierpnia br. - sprzedał go za 9.000 zł. Wysokość dokonanych odpisów amortyzacyjnych wyniosła 5.600 zł.
Z tytułu tej sprzedaży podatnik poniesie stratę, zgodnie z wyliczeniem:
1) przychód ze sprzedaży: 9.000 zł;
2) niezamortyzowana wartość początkowa środka trwałego: 12.000 zł – 5.600 zł = 6.400 zł (stanowi koszt podatkowy w momencie sprzedaży samochodu);
3) strata: 6.400z ł – 9.000 zł = 2.600 zł.

Sprzedaż samochodu w księdze przychodów i rozchodów podatnik przedstawi następująco:
Miesiąc sierpień :
Kolumna 8 pozostałe przychody kwota 9.000 zł
Kolumna 13 pozostałe wydatki kwota 6.400 zł.

Potwierdzeniem takiego stanowiska jest np. postanowienie Dyrektora Urzędu Skarbowego Warszawa – Targówek w sprawie interpretacji prawa podatkowego Sygn. 1437/ZDD/423/415/HL/2006/2007 z dnia 8.02.2007 r:
(...)sprzedaż samochodu osobowego będącego środkiem trwałym wykorzystywanego w prowadzonej działalności gospodarczej, a zbytego po likwidacji tej działalności gospodarczej, stanowić będzie przychód z działalności gospodarczej(...)

Również w postanowieniu wydanym przez Pierwszy Urząd Skarbowy w Radomiu z dnia 19 czerwca 2006 r., sygn. 1424/2150/4111/415/33/2/2006 czytamy,
(...)jeśli między pierwszym dniem miesiąca następującym po miesiącu, w którym wycofano samochód z ewidencji środków trwałych w związku z likwidacją spółki i przekazano byłemu wspólnikowi na prywatny użytek, a datą sprzedaży przez Podatnika (byłego wspólnika) samochodu nie upłynie sześć lat, to przychód z jego sprzedaży będzie stanowił przychód ze źródła określonego w art. 10 ust. 1 pkt. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. pozarolniczej działalności gospodarczej Podatnika (byłego wspólnika) jako właściciela samochodu, z którego winien się rozliczyć na zasadach ogólnych. Sprzedaż samochodu po upływie ww. sześcioletniego okresu nie będzie rodzić żadnych skutków podatkowych (...)

A co z podatkiem VAT?

W myśl art. 7 ust 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tj.: Dz. U. 2020 poz. 106), dalej: ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem VAT podlega m.in. nieodpłatne przekazanie towaru (np. samochodu) na cele osobiste podatnika, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tego towaru lub jego części składowych podatnikowi przysługiwało w całości lub w części prawo do odliczenia VAT. r . W takim przypadku konieczne będzie opodatkowanie VAT tego wycofania (z możliwością stosowania ustawowych zwolnień z VAT przysługujących np. przy wycofaniu nieruchomości).

Przykład:
Podatnik w prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej wykorzystywał samochód osobowy wprowadzony do firmy z majątku prywatnego. Od nabycia tego pojazdu nie przysługiwało mu prawo do odliczenia VAT. Nie odliczał też podatku naliczonego od żadnej części składowej. Samochód ten został w 2014 r. wycofany z działalności gospodarczej.
Niezależnie od tego, czy ww. wycofanie nastąpiło przed 1 kwietnia br., czy po tej dacie, podatnik nie wykazuje VAT należnego od tego wycofania.

Przykład:
Podatnik wykorzystywał samochód osobowy będący środkiem trwałym w prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. Od nabycia tego pojazdu odliczył 60% VAT naliczonego, nie więcej niż 6.000 zł. Ponieważ ww. samochód został wycofany z działalności gospodarczej w kwietniu br., to ww. wycofanie podlega opodatkowaniu VAT.

Według treści art 29a ust 2 ustawy o Vat , podstawą naliczenia podatku Vat jest cena nabycia towarów lub towarów podobnych, a gdy nie ma ceny nabycia - koszt wytworzenia, określony w momencie dostawy tych towarów . W praktyce przyjmuje się że taką ceną jest cena rynkowa.

Aby ocenić, czy w przypadku wycofania środka trwałego z działalności gospodarczej i przekazaniu go na cele prywatne będziemy mieć do czynienia z czynnością podlegającą VAT należy przede wszystkim zbadać czy zamontowanie części składowych nastąpiło w rezultacie dostawy towarów czy świadczenia usług, bowiem tylko w przypadku gdy miała miejsce dostawa towarów, spełniona jest przesłanka do ewentualnego opodatkowania oraz czy zamontowanie części składowej wpłynęło na trwały wzrost wartości środka trwałego. Jeśli odpowiedź jest twierdząca to wycofanie środka trwałego jest opodatkowane podatkiem Vat. Jeśli natomiast odpowiedź jest negatywna to w myśl przepisu art 7 ust 2 ustawy takie wycofanie nie będzie skutkować opodatkowaniem.

Przy definiowaniu części składowej można posiłkować się definicją zawartą w Przy definiowaniu części składowej można posiłkować się definicją zawartą w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tj.: Dz. U. 2019 poz. 1145), dalej k.c.

Zgodnie z treścią normy zawartej w treści art. 47 § 1 k.c. częścią składową rzeczy jest to, co należy do rzeczy jako całość i nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości lub przedmiotu odłączonego.