Zwolnienie z opłacania składek ZUS od wynagrodzeń pracowników

Przeczytaj także: Tarcza antykryzysowa: Jak uregulować składki ZUS przy częściowym zwolnieniu

Tytułem wstępu przypomnijmy, że w zakresie zwolnienia z ZUS przedsiębiorcy zostali podzieleni na trzy kategorie uprawnionych do zwolnienia:

• opłacających składki wyłącznie za siebie
• zgłaszających do ubezpieczeń poniżej 10 ubezpieczonych
• zgłaszających do ubezpieczeń poniżej 50 ubezpieczonych

W pierwszym przypadku zwolnienie uzależnione jest od uzyskiwanych przez przedsiębiorcę przychodów bądź dochodów (gdy przychody będą zbyt wysokie). Zwolnienie obejmuje pełną kwotę składek przekazywanych do ZUS

W przypadku drugim nie ma limitu przychodowego/dochodowego, a zwolnieniu podlegają wszystkie składki należne ZUS.

Trzeci wariant pozwala na zwolnienie z zapłaty połowy wykazanych składek. Szczegóły w tym zakresie opisaliśmy m.in. w artykule Tarcza antykryzysowa: Jak uregulować składki ZUS przy częściowym zwolnieniu.

Jak ustalić liczbę ubezpieczonych?

ZUS wyjaśnił, że przy ustalaniu prawa do zwolnienia z opłacania składek ZUS oraz jego zakresu, nie ma znaczenia wymiar czasu pracy. Pod uwagę bierze się tutaj każdą osobę zgłoszoną do ubezpieczeń społecznych (z wyjątkiem pracowników młodocianych).

W liczbie ubezpieczonych należy uwzględnić nie tylko pracowników na etacie, ale także zleceniobiorców i innych ubezpieczonych, którzy byli zgłoszeni do ubezpieczeń.

Czy zwolnienie obejmie składki już opłacone?

Wniosek o zwolnienie z ZUS można złożyć do końca czerwca 2020 r., w którym można wystąpić o zwolnienie ze składek ZUS nawet za trzy miesiące – poczynając od tych za marzec 2020 r. Rodzi się w związku z tym pytanie, czy wolnienie obejmuje jedynie składki które nie zostały opłacone, czy też te już zapłacone (jeszcze przed złożeniem wniosku)?

Zamiarem ustawodawcy było zwolnienie z obowiązku zapłaty składek jedynie nieopłaconych W odniesieniu do składek opłaconych takie zwolnienie jest możliwe jedynie w przypadku składek za marzec 2020 r. i to jeszcze z ograniczeniem czasowym

ZUS na swojej stronie internetowej wyjaśnił co następuje:

„(…) Jeśli jesteś osobą prowadzącą działalność pozarolniczą lub płatnikiem zatrudniającym od 1 do 49 osób albo rozliczasz składki jako spółdzielnia socjalna:

• zwolnienie za marzec uzyskasz również jeśli składka za ten miesiąc została już opłacona.
  W tej sytuacji - jeśli złożyłeś wniosek o zwolnienie ze składek za trzy miesiące (marzec, kwiecień, maj), a opłaciłeś składkę za marzec - możesz wnioskować do ZUS o zwrot nadpłaconych środków najpóźniej przed upływem terminu opłacenia składek za kwiecień. (…)
• zwolnienie za kwiecień i maj będzie obejmowało tylko składki nieopłacone.(…)”

Zwolnienie z ZUS a składki finansowane przez pracownika

Ustalenie zaliczki na podatek
Składki ZUS wpływają z jednej strony na wysokość pensji wypłacanej pracownikowi, z drugiej zaś na wysokość podatkowych kosztów pracodawcy.
Otóż składki na ubezpieczenie społeczne w części finansowanej przez ubezpieczonego pomniejszają podstawę opodatkowania, a składka na ubezpieczenie zdrowotne zaliczkę na podatek. Dodajmy w tym miejscu, że składki te pomniejszając dochód/podatek, gdy zostaną potrącone z pensji pracownika – moment ich przekazania do ZUS nie jest istotny.

Jeżeli zatem płatnik dokona potrącenia z pensji pracownika powyższych składek, pomniejszą one odpowiednio zaliczkę na podatek od tej pensji nawet, jeżeli płatnik skorzysta ze zwolnienia i do ZUS ich nie przekaże.

Przychód pracodawcy
Pracodawca (płatnik), który skorzysta ze zwolnienia z opłacenia składek ZUS (całkowitego bądź częściowego), zarówno w części finansowanej przez pracownika, jak i w części finansowanej przez płatnika, nie uzyskuje z tego tytułu przychodu podatkowego. Warto dodać, iż obecnie zwolnienie to dotyczy zarówno podatników PIT jak i CIT

Zwolnienie ze składek a koszty uzyskania przychodu

Składki ZUS od wynagrodzeń pracowników, w części finansowanej przez pracodawcę, stanowią koszty uzyskania przychodu, gdy zostaną w odpowiednim terminie opłacone. Moment rozpoznania kosztu jest uzależniony od opłacenia składek (ujmuje się je w kosztach kasowo bądź memoriałowo).

Jeżeli płatnik (pracodawca) zostanie zwolniony z ich zapłaty i w związku z tym ich nie ureguluje, nie będzie mógł ich wartości zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu. W przypadku częściowego zwolnienia, w kosztach podatkowych może znaleźć się jedynie część zapłacona (przekazana) do ZUS. Koszty rozpoznawane są tutaj w momencie przewidzianym dla składek ZUS u danego pracodawcy (memoriałowo bądź kasowo w zależności od terminu ich opłacenia).

A co ze składami w części finansowanej przez pracownika, zawartych w jego wynagrodzeniu brutto, które zostaną zwolnione z zapłaty, ale potrącone z pensji?
Przypomnijmy, że składki te znajdują się w wynagrodzeniu brutto pracownika i nie są ujmowane w kosztach podatkowych odrębnie od tego wynagrodzenia. Moment ujęcia w kosztach podatkowych wynagrodzeń pracowniczych (brutto) nie jest natomiast uzależniony od momentu zapłaty do ZUS składek znajdujących się w tym wynagrodzeniu brutto. Wydaje się zatem, że nawet pomimo zwolnienia tych składek z zapłaty, stanowią one koszty podatkowe, jako część wynagrodzenia brutto pracownika.

Inny pogląd zdaje się jednak reprezentować resort finansów. W jego ocenie, skoro pracodawca skorzystał ze zwolnienia z tytułu zapłaty składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, a które pobrał z wynagrodzenia pracownika i ich nie odprowadził, to nie poniósł wydatków na ten cel, a w konsekwencji rozpoznanie kosztu nie jest zasadne.