Do kiedy zgłosić zmianę formy opodatkowania prowadzonej firmy?

Przeczytaj także: Do kiedy zmienić formę opodatkowania na 2021 rok?

Podatek od firmy może przyjmować różne formy: skala podatkowa, stawka liniowa, karta podatkowa, ryczałt ewidencjonowany. Dokonany wybór co do zasady należy stosować przez cały rok podatkowy, chyba że przedsiębiorca w trakcie roku utraci prawo do wybranej formy. W trakcie roku możliwe jest utracenie prawa do karty podatkowej, ryczałtu ewidencjonowanego czy podatku liniowego. Z „problemem” tym nie mierzą się korzystający z opodatkowania skalą podatkową – ta jest bowiem podstawową formą opodatkowania, prawa do której nie można utracić. Dobrowolna zmiana zasad opodatkowania prowadzonego biznesu w trakcie roku nie jest natomiast możliwa.

Wybór formy opodatkowania

Rok 2019 przyniósł istotne zmiany w zasadach zgłaszania zmian formy opodatkowania oraz wybranych okresów rozliczeniowych, za które przedsiębiorca powinien wpłacać zaliczki na poczet podatku dochodowego.

Przypomnijmy – wcześniej czasu na zmianę formy opodatkowania było niewiele, bo tylko do 20 dnia stycznia danego roku podatkowego. Ustawodawca stwierdził jednak, że okres ten jest ciut za krótki i w związku z tym wszystko … skomplikował. Termin na zmianę zasad rozliczania PIT/PPE stał się bowiem ruchomy.


Jak zatem wynika z powyższego – jedynie w przypadku karty podatkowej (wyboru bądź rezygnacji) mamy stały termin, w którym trzeba powiadomić o zmianach fiskusa. W przypadku pozostałych form opodatkowania działalności gospodarczej termin zgłoszenia zmiany jest ruchomy i zależy od daty uzyskania pierwszego w roku podatkowym przychodu – zmianę wyboru formy opodatkowania trzeba dokonać do 20 dnia następnego miesiąca bądź do końca roku (jeżeli pierwszy przychód uzyskano w grudniu).

Jak zgłosić zmianę?

W przypadku działalności gospodarczej zmiana formy opodatkowania musi przybrać formę pisemną. Nie ma tutaj jednak narzuconego odgórnie wzoru takiego formularza. Może to być nawet oświadczenie sporządzone odręcznie. Ważne jest jedynie, aby podatnik się w nim zidentyfikował, wskazał do kogo je kieruje oraz jasno określił zakres zmian (czyli jaką formę opodatkowania którą wybiera) oraz od kiedy będą one stosowane. Powyższe można dokonać też za pomocą wniosku CEIDG-1 na podstawie przepisów ustawy o CEIDG.

Wyjątkiem jest tutaj jedynie wybór karty podatkowej, gdzie jest określony wzór urzędowy.

Kwartalnie czy miesięcznie

Co do zasady „zaliczki” na podatek z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej należy wpłacać w trakcie roku za okresy miesięczne. Mniejsze firmy jednakże mogą przejść na rozliczenia kwartalne.

W stanie prawnym obowiązującym do końca 2018 r. art. 44 ust. 3i ustawy o PIT wskazywał, że o kwartalnym wyborze wpłacania zaliczek należało pisemnie powiadomić naczelnika urzędu skarbowego w terminie do 20 lutego roku podatkowego (w przypadku podatników kontynuujących prowadzenie firmy) bądź do dnia poprzedzającego dzień rozpoczęcia tej działalności, nie później jednak niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu – w przypadku nowych firm. Do 20 lutego danego roku podatkowego można też było zrezygnować z kwartalnych zaliczek. Zmiany można też było zgłaszać za pośrednictwem CEIDG.

Obecnie natomiast o wyborze sposobu wpłacania zaliczek za okresy kwartalne w danym roku podatkowym przedsiębiorcy informują w składanym za ten rok podatkowy zeznaniu. Taka sama reguła obowiązuje w przypadku kwartalnego ryczałtu ewidencjonowanego. W tym zakresie nie trzeba już zatem składać odrębnych oświadczeń. Wystarczy (po roku) zaznaczyć odpowiednią rubrykę w rocznym PIT.

Zaliczki uproszczone

Zaliczki uproszczone to możliwość wpłacania w trakcie roku zaliczek na podstawie danych historycznych z lat ubiegłych (wynikających ze złożonych w latach wcześniejszych zeznań podatkowych). Należy tutaj podkreślić, że zaliczki uproszczone dostępne są tylko dla przedsiębiorców opłacających podatek od dochodu, czyli przy zastosowaniu skali podatkowej bądź podatku liniowego; ten system rozliczeń nie jest dostępny dla ryczałtowców. Nadto warunkiem zastosowania tego uproszczenia jest prowadzenie w latach ubiegłych firmy oraz uzyskanie dochodów przekraczających kwotę wolną od podatku (rozumianą jako wartość 3 089 zł) w zeznaniu złożonym:

• w roku podatkowym poprzedzającym dany rok podatkowy albo
• w roku podatkowym poprzedzającym dany rok podatkowy o dwa lata

Urealnienie tych zaliczek do rzeczywistej wartości należnego podatku następuje dopiero w składanym PIT rocznym.

Jak zawiadomić fiskusa o wyborze zaliczek uproszczonych? Podobnie jak w przypadku zaliczek kwartalnych, obecnie dokonuje się tego w składanym za dany rok podatkowy zeznaniu. Nie trzeba zatem składać tutaj odrębnego pisma (zarówno o wyborze jak i o rezygnacji z zaliczek uproszczonych).

Należy w tym miejscu jednak dodać, że podmiot decydujący się na zaliczki uproszczone musi je stosować przez cały rok podatkowy (nie można z tego sposobu rozliczeń zrezygnować bądź utracić do niego prawa) oraz dokonywać wpłat podatku za okresy miesięczne (nie ma możliwości przejścia na zaliczki kwartalne).

Zgłaszanie zmian opodatkowana prywatnego najmu

Tzw. prywatny najem, to odrębne źródło przychodów, które pozwala na rozliczanie poza działalnością gospodarczą przychodów uzyskiwanych z oddanych w najem, dzierżawę ipt. prywatnych składników majątku. Ustawodawca przewidział dla takich przychodów dwie formy opodatkowania: skalę podatkową (jako formę podstawową) oraz ryczałt ewidencjonowany (jako formę fakultatywną).

Przed 2019 r. o wyborze ryczałtu (bądź rezygnacji z niego) należało zawiadomić fiskusa pisemnie w określonym terminie. Obecnie dodatkowe oświadczenia papierowe już nie obowiązują, a o dokonanym wyborze podatnik informuje fiskusa poprzez odpowiednie wpłacenie pierwszej zaliczki na podatek bądź pierwszego ryczałtu. Gdy ryczałtowiec pierwszy przychód uzyska w grudniu, o wyborze tej formy opodatkowania powiadomi fiskusa poprzez złożenie zeznania PIT-28.

Inaczej jest w przypadku wyboru opodatkowania przychodów/dochodów z najmu przez jednego z małżonków (niezależnie od tego, czy przychody będą opodatkowane skalą podatkową czy ryczałtem ewidencjonowanym). To bowiem nadal musi przyjąć formę pisemną i składa się je w urzędzie skarbowym do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymany został pierwszy przychód z tego tytułu w roku podatkowym, albo do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy taki przychód osiągnięty został w grudniu roku podatkowego. Raz złożone oświadczenie jest tutaj ważne także w latach następnych, chyba że w opisanym wyżej terminie zostanie ono zmienione.