Mimo że nie jesteś przedsiębiorcą, musisz mieć rachunek VAT

Przeczytaj także: Split payment 2019: stare faktury VAT płacone na starych zasadach

Ostatnio spotkałem się z ciekawą sytuacją. Otóż pewien pan prywatnie wynajmuje kilka nieruchomości. Są to lokale usługowe i z tego tytułu rozlicza podatek VAT. Ponieważ nie ma firmy, nie ma też rachunku firmowego, a pieniądze za najem wpływają na jego konto prywatne. Niestety konto to, pomimo jego zgłoszenia fiskusowi, nie widnieje na białej liście podatników VAT, gdyż nie jest firmowe. Naturalnie nie jest też do niego utworzony rachunek VAT.

W najbliższym czasie jeden z lokali ma zostać poddany remontowi, który będzie kosztował ok. 25.000 - 30.000 zł. Zapłata ma nastąpić przelewem niemniej – no właśnie, czy może to być zwykły przelew?

Jeszcze miesiąc temu bez ogródek powiedziałbym że tak, ale obecnie jest inaczej. Remont lokalu to bowiem usługi budowlane, a te co do zasady są objęte podzieloną płatnością.
Dodajmy w tym miejscu, że w art. 19 pkt 2 ustawy Prawo przedsiębiorców podano kwotę 15.000 zł lub jej równowartość (w przypadku walut obcych).

Załącznik nr 15 wchłonął natomiast m.in. czynności dotychczas rozliczane w ramach odwrotnego obciążenia, czyli m.in. usługi budowlane - z tą małą różnicą, że dla podzielonej płatności nie ma już znaczenia, czy usługi takie są wykonywane w ramach podwykonawstwa czy też rozliczenie dotyczy poziomu inwestor – główny wykonawca. Nie ma też znaczenia status nabywcy. W przypadku odwrotnego obciążenia kupujący musiał je stosować, gdy rozliczał podatek VAT. Gdy natomiast był zwolniony z VAT-u, firma budowlana wystawiała fakturę z VAT i rozliczała ją na zasadach ogólnych.

Podzielona płatność natomiast swym zakresem obejmuje zarówno nabywców będących podatnikami zwolnionymi z VAT jak i podatnikami czynnymi. Nieważne zatem czy VAT rozliczasz czy też nie, możesz ponieść negatywne konsekwencje w przypadku pomijania przy regulowaniu faktur zakupowych split payment.

I teraz niespodzianka ze strony ustawodawcy. Nie ważne, czy dany podmiot (nabywca) prowadzi działalność gospodarczą w myśl prawa przedsiębiorców czy też nie (np. w przypadku prywatnego najmu) – podzielona płatność go obejmuje, jeżeli tylko nabywa towary czy usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, a wartość faktury przekracza 15.000 zł.

W związku z powyższym, pomimo faktu, że osoba trudniąca się tzw. prywatnym najmem, który nie jest działalnością gospodarczą, nie prowadzi w związku z tym działalności gospodarczej, a w efekcie nie rejestruje się i nie posiada wpisu w CEIDG, przez co nie jest jej nadawany REGON, dla VAT jest podatnikiem prowadzącym działalność gospodarczą i jeżeli nabywa towary czy usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy o VAT (na potrzeby tego najmu oczywiście), to musi posiadać rachunek rozliczeniowy, do którego jest prowadzony rachunek VAT oraz dokonywać zapłat w ramach podzielonej płatności. W przeciwnym bowiem razie może narazić się na sankcje za uchybienia w tym zakresie.

Banki jednakże nie uruchamiają rachunków VAT do kont prywatnych.

W związku z powyższym takiemu wynajmującemu nie pozostaje nic innego jak otwarcie dodatkowego rachunku rozliczeniowego, do którego zostanie utworzony rachunek VAT. Jedynie bowiem wówczas będzie możliwe dokonanie zapłaty w ramach podzielonej płatności. Rachunek taki należy też zgłosić fiskusowi. Winien się on pokazać na białej liście podatników VAT – dzięki czemu będzie można uniknąć kolejnej kłopotliwej sytuacji.
Czy banki takie rachunki nie-przedsiębiorcy są skore otwierać? Tego nie wiem. Niemniej wydaje się, że na mocy art. 49 ust. 2 pkt 3 ustawy Prawo bankowe, powinna być taka możliwość. Jeżeli jeden bank nie będzie miał takich rachunków w swojej ofercie, należy zgłosić się do innego. Za brak podzielonej płatności odpowiada bowiem nabywca, bez względu na występujące trudności techniczne (np. ze strony banku).