TSUE zmienia obowiązek podatkowy w VAT od usług budowlanych

Przeczytaj także: Odwrotne obciążenie VAT przy metodzie kasowej

Kiedy rozliczyć VAT od usług budowlanych? Zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 3 lit. a) ustawy o VAT, obowiązek podatkowy powstaje tutaj z chwilą wystawienia faktury dokumentującej ich wykonanie, o ile ta zostanie wystawiona w terminie. Jeżeli wcześniej otrzymano zaliczkę, obowiązek podatkowy od tej zaliczki powstaje w dacie jej otrzymania.
W jakim terminie należy w związku z tym wystawić fakturę na usługi budowlane? Art. 106i ust. 3 pkt 1 ustawy o VAT mówi, że należy ją wystawić nie później niż 30. dnia od dnia wykonania usług.

Wykonanie usługi budowlanej

Z powyższego wynika zatem, że moment powstania obowiązku podatkowego od usług budowlanych uzależniony jest (przynajmniej częściowo) od daty ich wykonania.
Przez długi czas data podpisania protokołu zdawczo-odbiorczego wyznaczała moment zakończenia takiej usługi, niemniej fiskus nie miał tutaj jednolitego stanowiska. To zostało ujednolicone poprzez wydanie przez Ministra Finansów interpretacji ogólnej z dnia 01.04.2016 r., nr PT3.8101.41.2015.AEW.2016.AMT.141.

„(…) gdy usługa jest oddawana w całości za moment wykonania tej usługi należy uznać moment faktycznego jej wykonania, tj. dzień, w którym wykonawca w związku z wykonaniem całości określonej umową usługi zgłosił ją nabywcy do odbioru. Gdy usługa będzie natomiast przyjmowana częściowo - tj. umowa będzie przewidywała cykliczne zapłaty po wykonaniu części usługi budowlanej lub budowlano-montażowej, za moment wykonania części usługi należy wskazać moment, w którym wykonawca faktycznie wykonał część określonej umową usługi (doszło do faktycznego zakończenia części prac) i zgłosił ją nabywcy do odbioru (art. 19a ust. 2 ustawy o VAT). Odnosząc się do zastosowanego w art. 19a ust. 2 ustawy o VAT sformułowania, iż „określono zapłatę” należy wskazać, że nie oznacza ono, że kwota zapłaty musi być znana (określona) z góry, przed wykonaniem usługi.(...)” – czytamy w interpretacji)

TSUE – wszystko nie tak

W wyroku z dnia 2 maja 2019 r. (sygn. akt – C-224/18) TSUE zajął odmienne stanowisko od reprezentowanego przez fiskusa. Podkreślił on, że to formalny odbiór usługi budowlanej można dla celów podatku VAT uznać za moment wykonania danej usługi pod warunkiem, że formalność odbioru została uwzględniona w umowie i stanowiła materialne zakończenie usługi. Innymi słowy – jeżeli w umowie uznano, że usługa kończy się w momencie odbioru prac – to wtedy dopiero należy się VAT.

„(…) Nie można zatem wykluczyć, że biorąc pod uwagę postanowienia umowne odzwierciedlające rzeczywistość gospodarczą i handlową w dziedzinie, w której usługa jest wykonywana, usługa ta może zostać uznana za wykonaną dopiero po dacie materialnego zakończenia usługi, w następstwie spełnienia pewnych warunków nierozerwalnie związanych z usługą i mających decydujące znaczenie dla zapewnienia jej kompletności.(…)” - czytamy w wyroku.