Obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności a odwrotne obciążenie

Przeczytaj także: Obowiązkowy MPP gdy faktura zaliczkowa i końcowa

Mechanizm podzielonej płatności (MPP) polega na tym, ze nabywca towaru czy usługi otrzymując fakturę z wykazaną kwotą podatku VAT ma możliwość zapłacenia kwoty netto z tej faktury na rachunek bieżący sprzedawcy, a podatku VAT na jego rachunek VAT. Może też całość zapłacić na rachunek bieżący (bądź uregulować zobowiązanie w inny sposób). Na chwilę obecną bowiem stosowanie MPP jest w pełni dobrowolne, zarówno w odniesieniu do poszczególnych kontrahentów jak i poszczególnych faktur od danego kontrahenta. Nadto fakt zastosowania MPP w jednym przypadku nie obliguje podatnika do stosowania go także w przyszłości.

To ma się jednak zmienić. W dniu 7 maja 2018 r. rząd złożył bowiem wniosek do Komisji Europejskiej, o zastosowanie obowiązkowego mechanizmu podzielonej płatności. Zgodnie z komunikatem zamieszczonym na stronie internetowej resortu finansów, obowiązek rozliczania VAT tą metodą miałby objąć transakcje w tych branżach, w których zostały zidentyfikowane istotne oszustwa w VAT.

Jeżeli Komisja Europejska zaakceptuje wniosek strony polskiej, obowiązkowy MPP może być stosowany już od 2019 r., przy czym resort finansów zapewnia, że decyzje w sprawie wdrożenia i zakresu obowiązywania obligatoryjnego mechanizmu podzielonej płatności będą podejmowane po analizie funkcjonowania fakultatywnego MPP. Co powyższe będzie jednak oznaczać dla podatników?

Albo MPP albo odwrotne obciążenie

Mechanizm odwrotnego obciążenia polega na zmianie podmiotu obowiązanego do rozliczenia podatku VAT od danej transakcji ze sprzedawcy na nabywcę.
Dostawca towaru czy wykonawca usługi wystawia tutaj fakturę bez VAT, zaś nabywca wykazuje od takiej transakcji podatek należny wg właściwej stawki (który na ogół przekształca się u niego w podatek naliczony podlegający odliczeniu). Mechanizmem odwrotnego obciążenia objęte są niektóre towary (złom i inne odpady, stal, elektronika) oraz usługi (przede wszystkim budowlane, świadczone przez podwykonawców).

System stosowania odwrotnego obciążenia istotnie ewoluował w ostatnich latach. Wprowadzono go do polskiej ustawy o VAT w 2011 r. i początkowo obejmował on tylko sprzedaż wybranych odpadów. W późniejszym czasie objął też stal (w 2013 r.), niektórą elektronikę, a od 2017 r. wybrane usługi (przede wszystkim budowlane). Niemniej odwrotne obciążenie wyklucza metodę podzielonej płatności. Nabywca towaru czy usługi nie płaci bowiem sprzedawcy VAT-u (nie ma go na fakturze sprzedaży), a podatek należny rozlicza w swojej deklaracji. Podzielona płatność natomiast polega na zapłacie tego podatku na rachunek VAT sprzedawcy.

W rezultacie wprowadzenie obowiązkowego stosowania mechanizmu podzielonej płatności do wybranych transakcji spowoduje ich wyłączeniem ze stosowania odwrotnego obciążenia. Należałoby się jednak zastanowić, czy zmiana tak młodego narzędzia, jakim jest odwrotne obciążenie, z którym przedsiębiorcy się dopiero niedawno oswoili (a które to w praktyce się sprawdza), na podzieloną płatność, czyli narzędzie mające na chwilę obecną niespełna dwa miesiące, a przez to dobrze nieprzetestowanym, jest słusznym posunięciem.