Odwrotne obciążenie w VAT: przepompowanie betonu to nie usługa budowlana

Przeczytaj także: Kiedy odwrotne obciążenie w VAT na usługi spawalnicze?

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Wnioskodawca zajmuje się pompowaniem betonu wraz z obsługą operatorską na zlecenie firmy będącej generalnym wykonawcą inwestora. Usługa ta polega na pompowaniu betonu przy użyciu specjalnej pompy z obsługą. Sama mieszanka betonowa jest nabywana przez generalnego wykonawcę od innej firmy. Wnioskodawca jedynie przepompowuje dostarczoną mieszankę betonową.

Wg otrzymanej przez podatnika klasyfikacji GUS, dla wykonywanych usług właściwe jest PKWiU 52.24.19.0. „Pozostałe usługi przeładunku towarów”. Taką też klasyfikację wpisuje on na wystawionej fakturze. Wykonanie świadczonych usług zainteresowany zleca jednak kolejnej firmie podwykonawczej. Ta wystawia wnioskodawcy fakturę za „wynajem pomp do betonu wraz z obsługą operatorską”, stosując odwrotne obciążenie.

Wnioskodawca zadał pytanie, jak powinien opodatkować świadczone usługi? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(...) Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r, poz. 1221, z późn. zm.) – zwanej dalej „ustawą” – opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju (…).

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Jak stanowi art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Kliknij, aby powiekszyć

fot. Image'in - Fotolia.com

Czy jedną usługę można rozliczać na dwa sposoby w zależności od nazwy?

Tylko usługi budowlane wymienione w załączniku nr 14 do ustawy o VAT, świadczone przez czynnego podatnika VAT na rzecz innego czynnego podatnika VAT w ramach podwykonawstwa są opodatkowane na zasadach odwrotnego obciążenia. Świadczenie innych usług rozliczane jest na zasadach ogólnych.

Brzmienie tego przepisu przesądza, że zawarta w nim definicja „świadczenia usług” ma charakter komplementarny wobec definicji „dostawy towarów” i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług, transakcji wykonywanych przez podatników, w ramach ich działalności gospodarczej.

W myśl art. 5a ustawy – towary lub usługi będące przedmiotem czynności, o których mowa w art. 5, wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, jeżeli dla tych towarów lub usług przepisy ustawy lub przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie powołują symbole statystyczne.

Przepisy z zakresu podatku od towarów i usług odwołują się w niektórych przypadkach do grupowań PKWiU. Przy czym prawidłowa identyfikacja towarów i usług w ramach klasyfikacji statystycznych stanowi niezbędny warunek do określenia wysokości opodatkowania lub podmiotu zobowiązanego do rozliczenia VAT w odniesieniu do towarów i usług, dla których przepisy z zakresu VAT powołują klasyfikację statystyczną.

Stosownie do art. 17 ust. 1 pkt 8 ustawy, podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi wymienione w załączniku nr 14 do ustawy, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:
a. usługodawcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9;
b. usługobiorcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, zarejestrowany jako podatnik VAT czynny.

Załącznik nr 14 do ustawy określa wykaz usług, o których mowa w wyżej cyt. art. 17 ust. 1 pkt 8 ustawy, jednakże podana przez Wnioskodawcę klasyfikacja PKWiU 52.24.19.0. „Pozostałe usługi przeładunku towarów” nie została ujęta w tym załączniku.

Według art. 17 ust. 1h ustawy, w przypadku usług wymienionych w poz. 2-48 załącznika nr 14 do ustawy przepis ust. 1 pkt 8 stosuje się, jeżeli usługodawca świadczy te usługi jako podwykonawca.

Zgodnie z art. 17 ust. 2 ustawy, w przypadkach wymienionych w ust. 1 pkt 4, 5, 7 i 8, usługodawca lub dokonujący dostawy towarów nie rozlicza podatku należnego.

Powołane regulacje ustawy wprowadzają mechanizm polegający na przeniesieniu obowiązku rozliczania podatku od towarów i usług na podatnika, na rzecz którego wykonana została ściśle określona usługa.

Mechanizm „odwrotnego obciążenia” podatkiem od towarów i usług stanowi odstępstwo od generalnej zasady wyrażonej w art. 193 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11.12.2006, str. 1, z późn. zm.) – dalej zwanej „Dyrektywą” – (zgodnie z którym osobą zobowiązaną do zapłaty VAT jest podatnik dokonujący dostawy towarów lub świadczenia usług) i przenosi obowiązek rozliczenia VAT należnego ze sprzedającego na nabywcę. Podstawą dla zastosowania tego szczególnego środka jest art. 199-199a Dyrektywy. W art. 199 ust. 1 oraz art. 199a ust. 1 Dyrektywy zawarty został zamknięty katalog transakcji, w odniesieniu do których państwa członkowskie mogą postanowić, że osobą zobowiązaną do zapłaty VAT jest podatnik podatku od towarów i usług – odbiorca towarów i usług będących przedmiotem tych transakcji, wśród których wymieniono dostawę zużytych materiałów, zużytych materiałów nienadających się do ponownego użycia w tym samym stanie, złomu, odpadów przemysłowych i nieprzemysłowych, odpadów przetwarzalnych, częściowo przetworzonych odpadów oraz dostawy pewnych towarów i świadczenia usług wymienionych w załączniku VI [ art. 199 ust. 1 lit. d) Dyrektywy]. Do decyzji państw członkowskich Unii Europejskiej pozostawiono zarówno ewentualne zaimplementowanie tego mechanizmu na grunt krajowych regulacji, jak również kwestię, które spośród enumeratywnie wskazanych w dyrektywie towarów i usług zostaną nim objęte.

W świetle art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jednakże w myśl z art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2018 r., z zastrzeżeniem art. 146f stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.(...)

Rozstrzygając niniejszą sprawę w zakresie żądania wyrażonego przez Wnioskodawcę w postawionym pytaniu, sprowadzającym się do zakresu zastosowania tzw. mechanizmu odwróconego VAT należy stwierdzić, że o charakterze wykonywanych czynności decyduje całokształt okoliczności faktycznych jakie towarzyszą realizacji tych czynności. Wnioskodawca podkreśla, że mieszanka betonowa nie jest mieszanką produkowaną, ani sprzedawaną przez niego, jest ona tylko przepompowywana. Znamienne jest również, że Wnioskodawca podaje klasyfikację wykonywanych przez siebie czynności przepompowania betonu (tu: „Pozostałe usługi przeładunku towarów”), która nie została wymieniona w załączniku nr 14 do ustawy.

W konsekwencji powyższego, czynność przepompowania betonu, wykonywana przez Wnioskodawcę na rzecz głównego wykonawcy, zaklasyfikowana jako „Pozostałe usługi przeładunku towarów” – PKWiU 52.24.19.0 i niewymieniona w załączniku nr 14 do ustawy, nie będzie podlegała opodatkowaniu według zasad wskazanych w art. 17 ust. 1 pkt 8 ustawy, pod warunkiem prawidłowego zaklasyfikowania ich w sposób wskazany w opisie zdarzenia przyszłego (według prawidłowych grupowań PKWiU). W niniejszej sprawie nie zostanie więc spełniony jeden z elementów warunkujących zastosowanie opodatkowania według tzw. mechanizmu odwróconego VAT. Tym samym, zasadne będzie opodatkowanie tej czynności według zasad ogólnych. W związku z tym słuszne będzie – jak przyjmuje Wnioskodawca – zastosowanie (tu: na fakturze dokumentującej transakcję) stawki VAT 23% (art. 41 ust. 1 w powiązaniu z art. 146a pkt 1 ustawy).(...)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów