Kiedy usługi noclegowe przychodem z podatkiem u pracownika?

Przeczytaj także: Oddelegowanie a podróż służbowa w podatku dochodowym

I to właśnie ta ostatnia kwestia będzie przedmiotem rozważań niniejszego artykułu. Co do zasady bowiem przedsiębiorcy wiedzą, że VAT od takich usług odliczyć nie można, a z uwagi na to, że są one związane z prowadzoną działalnością gospodarczą (chyba że zostaną uznane za reprezentację), to odnosi się je w ciężar kosztów podatkowych na zasadach ogólnych. Znacznie rzadziej zdajemy sobie sprawę z tego, że nocleg taki jest też przychodem osoby z niego korzystającej.

Nocleg pracownika

Najszersza grupa osób korzystających z noclegów „fundowanych” przez pracodawcę obejmuje pracowników pracujących na podstawie umowy o pracę. Do przychodów takich osób (zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych; dalej updof) zalicza się natomiast nie tylko wynagrodzenie zasadnicze czy za nadgodziny, ale także świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, czy też wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych. I ta ostatnia część ma tutaj niebagatelne znaczenie przy określaniu przychodów z tytułu zapewnienia pracownikowi noclegu. W zależności od okoliczności podatek niekiedy bowiem - zdaniem fiskusa - należy zapłacić.

Nocleg podczas podróży służbowej - przychód bez podatku

Podróż służbowa odbywa się na wyraźne polecenie pracodawcy. Ten jest też zobowiązany pokryć wszelkie koszty z nim związane, w tym w zakresie noclegu (co może przyjąć różną formę). Zapewnienie pracownikowi bezpłatnego noclegu w trakcie podróży służbowej stanowi dla tego pracownika przychód podatkowy. Przychód ten jednak korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. a) updof.

Nocleg pracownika oddelegowanego - z podatkiem?

Sprawa niestety nie jest tak oczywista w przypadku oddelegowania pracownika do pracy. Tutaj ostatnio reprezentowane stanowisko przez fiskusa wskazuje (chociaż wcześniej twierdził on zgoła co innego), że gdy pracodawca zapewni pracownikowi oddelegowanemu bezpłatny nocleg, u tego ostatniego powstaje przychód z nieodpłatnych świadczeń, który podlega opodatkowaniu PIT-em. To na pracowniku bowiem spoczywa obowiązek zorganizowania sobie noclegu (podobnie jak dojazdu do oraz z pracy). W związku z tym gdy pracodawca zapewni pracownikowi nocleg, to pracownik nie musi ponieść wydatki z tym związanego, a co za tym idzie uzyskuje przychód. Przychód ten może jednak korzystać ze zwolnienia od podatku do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 500 zł - zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 19 updof (por. interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 08.03.2018 r. nr 0115-KDIT2-2.4011.12.2018.1.MD).
Tak też uznał Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 23.08.2016 r. nr IBPB-2-1/4511-319/16-1/HK, o czym pisaliśmy w artykule: Nocleg dla oddelegowanego pracownika z podatkiem dochodowym.

Wcześniej jednak organy podatkowe twierdziły, że pracownik udaje się do oddelegowanego miejsca pracy na potrzeby pracodawcy. To w interesie tego ostatniego leży zatem zapewnienie noclegu pracownikowi, zaś ten z tego tytułu w ogóle nie uzyskuje przychodu.

W podobnym tonie wypowiedział się też NSA chociażby w wyroku z 9 sierpnia 2016 r., sygn. akt II FSK 1970/14. Niestety na chwilę obecną fiskus nakazuje opodatkować taki nocleg, a inne zachowanie jest równoznaczne z wejściem z nim w spór.

Nocleg pracownika mobilnego - bez podatku

A jak jest w sytuacji, gdy z noclegu korzysta pracownik mobilny (np. przedstawiciel handlowy)?Tutaj, odmiennie aniżeli w przypadku pracowników delegowanych do pracy, fiskus uważa, że zapewnienie mu noclegu nie stanowi przychodu z nieodpłatnych świadczeń. Są to bowiem wydatki ponoszone przez pracodawcę i leżące w jego interesie (przy takiej interpretacji przepisów przez urzędników opodatkowanie noclegu pracowników delegowanych jest jeszcze bardziej kontrowersyjne). Pracownik nie ma z tego tytułu żadnego przysporzenia, które można by opodatkować (por. np. interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 22.02.2018 r. nr 0115-KDIT2-2.4011.438.2017.1.RS).

Nocleg u pracownika zatrudnionego na umowę zlecenie

W przypadku zleceniobiorców rozliczanie podatku od zapewnionego noclegu również nie jest łatwe. Jak nietrudno się domyślić, poglądy są tutaj dwa. I tak dla przykładu WSA we Wrocławiu w wyroku z dnia 17 maja 2017 r., sygn. akt I SA/Wr 44/17 uznał, że zapewnienie zleceniobiorcom m.in. noclegu blisko miejsca pracy leży wyłącznie w interesie pracodawcy, a nie zleceniobiorców, którzy swoje potrzeby np. mieszkaniowe zaspokajają w innym miejscu i w inny sposób oraz którzy – gdyby nie konieczność wywiązania się z obowiązków wynikających z umowy– nie mieliby powodu do ponoszenia kosztu takich noclegów. WSA powołał się tutaj m.in. na rozstrzygnięcia NSA: z dnia 15 kwietnia 2016 r., sygn. akt II FSK 635/14, z dnia 23 lipca 2015 r., sygn. akt II FSK 1689/13 oraz z dnia 19 września 2014 r., sygn. akt II FSK 2280/12, oraz wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 lipca 2014r. sygn. akt K 7/13 (Dz. U. z 2014 r. Nr 947), który analizował definicję przychodu podatkowego pracowników z tytułu nieodpłatnych świadczeń.

W rozpatrywanej przez WSA sprawie spółka - będąca agencją pracy tymczasowej - wystąpiła o interpretację, jak powinna rozliczyć m.in. zapewnione zleceniobiorcom (zarówno krajowym jak i zagranicznym) noclegi przy wysyłaniu ich do pracy do poszczególnych projektów w różnych miejscach kraju.

Wyrok ten zapadł, ponieważ fiskus stwierdził zgoła co innego. Jego zdaniem przychód u zleceniobiorcy (z działalności wykonywanej osobiście) z tytułu zapewnionego mu noclegu występuje i należy go opodatkować. Tak też uznał niedawno Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 22.03.2018 r., nr 0113-KDIPT3.4011.61.2018.2.PP.

Jego zdaniem to w interesie zleceniobiorcy leży przyjęcie zaoferowanego mu przez zleceniodawcę noclegu. Dzięki temu bowiem unika on wydatków na zakwaterowanie, które musiałby ponieść w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych zgodnie z zawartą umową zlecenie.