Konstytucja dla biznesu: działalność nierejestrowana staje się faktem

Przeczytaj także: Oszczędność na ZUS: mali nie będą musieli otwierać firmy

Jedną z ustaw wchodzących w pakiet Konstytucji dla biznesu jest ustawa Prawo przedsiębiorców (druk sejmowy nr 2051), która to w swoich założeniach reguluje podejmowanie, wykonywanie oraz zakończenie działalności gospodarczej w RP, prawa i obowiązki przedsiębiorców czy zadania władzy publicznej z tym związane. Ustawa ta ma zastąpić obecnie obowiązującą ustawę z dnia 02.07.2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej.

Czym będzie działalność gospodarcza i przedsiębiorca

Prawo przedsiębiorców na nowo definiuje pojęcie działalności gospodarczej, którą będzie działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły. Zrezygnowano tutaj (w stosunku do obecnie obowiązujących przepisów) z wymieniania poszczególnych rodzajów takiej działalności (tzn. działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa, poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa) z uwagi na to, że wyliczenie to nie stanowi żadnego praktycznego ograniczenia przy kwalifikowaniu określonych przejawów aktywności do kategorii działalności gospodarczej.

„(...) W rozumieniu art. 3 ustawy działalność jest „zorganizowana”, gdy jest ona wykonywana przy wykorzystaniu konkretnych składników materialnych (np. nieruchomości lub ruchomości) lub składników niematerialnych (w tym takich jak np. know-how, dobre imię czy też pewne prawa na dobrach niematerialnych, w tym patenty lub prawa autorskie), które są przez daną osobę łączone w sensie funkcjonalno-gospodarczym w jeden uporządkowany kompleks, zdatny do tego, aby przy jego wykorzystaniu można było uczestniczyć w obrocie gospodarczym i zaspokajać określone potrzeby osób trzecich (np. świadczyć usługi na ich rzecz). Nie jest tu natomiast rozstrzygająca sama przez się wartość lub ilość tych składników, względnie też zewnętrzna postać, którą przybierają. Zewnętrznym przejawem zorganizowania danej działalności mogą być pewne działania formalizujące daną działalność i czyniące ją widoczną (rozpoznawalną) dla otoczenia (np. otwarcie lokalu usługowego lub zamieszczenie logo lub tablicy reklamowej przed pomieszczeniem, w którym jest wykonywana dana działalność).

Kliknij, aby powiekszyć

fot. Andrey Popov - Fotolia.com

Działalność bez otwierania firmy czeka już tylko na podpis Prezydenta

Już tylko podpis Prezydenta dzieli podatników od prowadzenia niewielkiego biznesu bez jego rejestracji i opłacania z tego tytułu składek do ZUS. Działalność nierejestrowana będzie dostępna jednakże tylko dla nielicznych. Jej warunkami są: brak prowadzenia firmy w ostatnich 5 latach, niewielki miesięczny przychód w wysokości maksymalnie połowy wynagrodzenia minimalnego. Rozwiązanie to będzie dostępne tylko dla osób fizycznych.

Zarobkowy charakter w rozumieniu art. 3 ustawy ma działalność, która jest prowadzona w celu (z subiektywnym zamiarem) osiągania zysków, nawet jeżeli de facto dana działalność nie zawsze będzie obiektywnie dochodowa). Przeciwieństwem działalności zarobkowej w tym rozumieniu jest działalność niezarobkowa, czyli taka, której rzeczywistym przeznaczeniem nie jest generowanie czystych zysków, nawet jeżeli w toku jej wykonywania pewne niezamierzone zyski w pewnym momencie de facto się pojawiają.(...)” - czytamy w uzasadnieniu do projektu ustawy.

Przedsiębiorcą będzie natomiast osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonująca działalność gospodarczą. Dodatkowo przedsiębiorcami będą również wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej (podobnie jak ma to miejsce obecnie).

Działalność nieewidencjonowana

Przedstawione wyżej rozwiązania jednakże w podobnym zakresie funkcjonują także w obecnym stanie prawnym. Nowością za to jest wprowadzenie do porządku prawnego działalności nazwanej jako nieewidencjonowana.

Nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa w ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej.

Działalność nieewidencjonowana będzie mogła być wykonywana tylko przez osobę fizyczną, nie będzie stosowana do działalności wykonywanej w ramach umowy spółki cywilnej.

O jakie przychody chodzi?
Ustawa Prawo przedsiębiorców mówi, że przychody należne w żadnym miesiącu nie mogą przekroczyć 50% kwoty wynagrodzenia minimalnego. Pojęcie przychodu należnego znajduje się natomiast w art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychodami takimi są kwoty należne, choćby ni ezostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Przychody takie należy zatem rozpoznawać memoriałowo a nie kasowo.

Przerwa w prowadzeniu działalności gospodarczej
Nieewidencjonowana działalność gospodarcza może być prowadzona przez osobę fizyczną pod warunkiem, że ta nie prowadziła działalności gospodarczej w okresie ostatnich 5 lat (60 miesięcy). Jeżeli zatem dla przykładu przedsiębiorca ma zawieszoną działalność gospodarczą bądź ją zlikwidował, niemniej wspomniany okres 5 lat nie został zachowany, nie będzie mógł korzystać z instytucji działalności nierejestrowanej. Warto w tym miejscu dodać, że taki sam wymóg znajduje się obecnie w ustawie z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - jako jeden z warunków korzystania z preferencji w opłacaniu składek społecznych.

Działalność nierejestrowa nie jest działalnością gospodarczą

Przepisy ustawy Prawa o przedsiębiorczości wprost wskazują, że działalność nierejestrowa nie stanowi działalności gospodarczej. W efekcie osoba trudniąca się taką działalnością nie jest jednocześnie przedsiębiorcą. W rezultacie osoba taka nie ma obowiązku składania wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG).

Działalność nierejestrowa jednocześnie nie stanowi tytułu do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Osoba prowadząca taką działalność w związku z tym nie ma obowiązku zgłaszania siebie do tych ubezpieczeń, jak też rejestrowania się jako płatnik składek.

Ustawa została przekazana Prezydentowi do podpisu. Wejdzie ona w życie 30 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.